9.2 Sovjet Unie (3)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

par. 9.2

De Sovjet-Unie onder Stalin

1927-1953

Op het filmpje zie je Stalin, de opvolger van Lenin. Welk kenmerk van een totalitaire dictatuur zie je terug? 

Lesdoelen

Ik kan drie voorbeelden geven waaruit blijkt dat de SU onder Stalin een totalitaire staat was. 

Ik kan benoemen wat Stalin wilde bereiken met de SU op economisch vlak 

en ik kan uitleggen hoe de collectivisatie van de landbouw en de planeconomie dit doel moesten realiseren.

Kenmerkende aspecten

37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

38. Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme (en fascisme/nationaalsocialisme)

•  Lenin sterft in 1924 zonder een duidelijke opvolger aan te kunnen stellen.
• Gevolg: strijd om de macht.

1927 Stalin aan de macht

1922 Stalin werd secretaris-generaal van de partij. 

Als secretaris-generaal had hij de bevoegdheid mensen binnen de Partij posities te geven of te ontnemen...

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

In de propaganda doet Stalin het lijken alsof hij altijd al de aangewezen opvolger van Lenin is geweest. 

Economie SU onder Stalin

Hoofddoel: De industriele achterstand van de SU moest binnen tien jaar ingehaald worden

Hoe?

• Planeconomie
• Collectivisatie van de landbouw

Planeconomie

= De staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: Kwantiteit over kwaliteit.

Collectivisatie

• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf: een kolchoz. 
  

• De boerengezinnen werkten en woonden met elkaar. 
• Alles was gemeenschappeljik bezit.

Gevolgen

Hongersnoden. Boeren slachtten hun vee uit protest tegen de collectivisatie. 

De Grote Zuivering

1934-38

Periode waarin Stalin tegenstanders van zijn beleid laat veroordelen dmv Showprocessen. Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

Goelag

Veel veroordeelden kwamen terecht in een goelag (=strafkamp) waar ze dwangarbeid moesten verrichten.

Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden

• Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

• Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

Stalin overlijdt

5 maart 1953

Was het moord? Dat is nooit helemaal duidelijk geworden.

Wel dat Stalin in zijn laatste jaren compleet paranoia was geworden:

overal zag hij complotten tegen zich en wilde hij 'tegenstanders' uitschakelen.

Video

In Europa

1933 | Russisch verraad