WK20-1: HA2B Actieve aarde les 6

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Wk20-1: Actieve aarde

Les 6

Deze les

Programma van vandaag

• Korte herhaling
• Soorten vulkanen deel 2
• Hotspots
• Vulkanische verschijnselen

Leerdoelen: aan het einde van deze les...

• kan je uitleggen hoe een hotspot-vulkaan ontstaat.
• kan je drie andere vulkanische verschijnselen benoemen.

Wat heb je nodig:

• Pen en papier
• Boek de Geo
• iPad 

Vulkanisme

Thema C

Soorten vulkanen (B103)

Caldeiravulkaan: oude vulkaan met een grote (km's brede) krater.

- Krater ontstaat door instorten leeggelopen magmakamer

- Kratermeer: meer in de krater 

- Vaak ontstaat er een nieuwe krater

Crater Lake, Oregon (VS)

Caldeira van de vulkaan Fogo, Kaapverdië

Soorten vulkanen (B103)

Schildvulkaan: berg met een flauwe helling.

- Meestal bij divergentie (uiteendrijven van platen)

- Magma is dun en vloeibaar

- Lava stroomt bij uitbarsting uit over groot gebied

- Meestal niet explosief, lava kan makkelijk naar 

  buiten stromen

Een schildvulkaan op IJsland

Soorten vulkanen (B103)

Bij/door een eruptie:

- lava

- vulkanische bommen

- as

- giftig gas

- stoom

- gevaar voor modderstromen

Pyroclastische stroom (gloedwolk): gloeiend hete wolk die met een hoge snelheid de vulkaanhelling afdaalt.

Pyroclastische stroom / gloedwolk

Pompeï - jaar 79, uitbarsting Vesuvius - volledige stad bedolven onder meters as en lava

Hotspots (B104)

Meestal vulkanen bij breuklijnen van platen.

Mantelpluim: op sommige plekken in de aarde stijgt vloeibaar gesteente (magma) door de aardmantel naar boven, richting het aardoppervlak.

Door de druk: aardkorst gaat omhoog en scheurt (meestal oceanische plaat)

Via scheur kan magma uitvloeien over een groot gebied 

Schildvulkaan

0

Hotspots (B104)

Platen bewegen, de maantelpluim onder de platen niet.

Hotspot: de top van een gesmolten mantelpluim.

Ontstaan van een eilandenreeks.

Hotspots (B104)

Canarische eilanden

Hawaii

Galapagos

Azoren

Yellowstone 

Vulkanische verschijnselen (B105)

Andere vulkanische verschijnselen naast uitbarstingen:

1. Heetwaterbronnen

2. Geisers

3. Fumarolen

Geiser op IJsland

Vulkanische verschijnselen (B105)

Heetwaterbron: warmwaterbron waarvan het water is verwarmd door aardwarmte (geothermisch).

Kunnen op veel plekken voorkomen!

Vulkanische verschijnselen (B105)

Geiser: heetwaterbron die met tussenpozen heet water en stoom de lucht in spuit.

Ondergronds water wordt door magma verhit

Dit water stijgt op en komt in reservoirs

Water warmt tot kookpunt - druk neemt toe

Te hoge druk = uitbarsting geiser

Vulkanische verschijnselen (B105)

Fumarolen: plekken waar door scheuren hete gassen, zoals zwafeldioxide, ontsnappen.

Vulkanische verschijnselen (B105)

Postvulkanisch verschijnsel: verschijnselen die zich voordoen in gebieden waar vroeger vulkanisme voorkwam. 

Warmte kan lang aanwezig blijven, ook bij een dode vulkaan.

Minerale bron: mineralen die in de grond zitten lossen snel op in warm water.

Aan de slag

Wat: maak opdracht 1 t/m 9 van thema C in je schrift.

Hoe:

• Lees de lesstof in het boek dat hoort bij de begrippen van vandaag.
  
• Lees de vragen die je moet maken eerst door.
  
• Beantwoord de vragen.
  
• Check na elke vraag: is de vraag volledig beantwoord? Heb je de juiste begrippen gebruikt?
  
• Klaar? Noteer de datum op de bladzijde en laat zien aan je docent. 
  

Wie: jij alleen, maar je mag een vraag stellen aan je buurman/-vrouw

Tijd: Tot 5 minuten voor het einde van de les.

Resultaat: de leerdoelen van deze les zijn behaald.

Hoe controleer je dat? Lees de leerdoelen op de volgende dia en schrijf je antwoorden op.

Terugblikken

Leerdoelen: aan het einde van deze les...

• kan je uitleggen hoe een hotspot-vulkaan ontstaat.
• kan je drie andere vulkanische verschijnselen benoemen.

Vooruitblikken

Volgende les

• Aardbevingen