Les 8 'Gevaarlijke stoffen'

• VCA
• MBO
• Studiejaar 1,2

VCA les 8

GEVAARLIJKE STOFFEN

Wat ga je leren

1. Zuurstof

2. indeling gevaarlijke stoffen

3. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen

4.Grenswaarden en reukwaarneming

5. etiketten

6. Monitoring en medisch onderzoek

7. Specifieke gevaarlijke stoffen

4 soorten gevaren:

• Vergiftigingsgevaar
• Brand- en explosiegevaar
• Bijtend gevaar
•  Verstikkingsgevaar

Welke maatregel kan aan de bron genomen worden om blootstelling aan gevaarlijke stoffen te voorkomen?

1. Werknemers scholen.
2. Altijd een LMRA toepassen.
3. PBM's gebruiken.
4. De gevaarlijke stof vervangen voor een niet-gevaarlijke stof.

Indeling en gevaren van gevaarlijke stoffen

Etiketten van gevaarlijke stoffen

Alle stoffen zijn even giftig

1. Waar
2. Niet waar

Blootstelling en opname

- Via de mond bv. opname vuile handen

- Via de huid bv. contact met aceton

- Via de ademhalingswegen bv. stof inademen

- Directe opname bv. via een wonde

Door met vieze handen te eten kun je een gevaarlijke stof binnenkrijgen.

1. Waar
2. Niet waar

Voorkomen! Hoe?

- Jezelf beschermen 

Persoonlijke hygiëne ( wassen van handen)

Propere werkkledij

Gebruik PBM

Wat kun je zelf doen om te zorgen dat giftige stoffen niet je lichaam binnenkomen?

1. Altijd je handen en gezicht wassen als je klaar bent.
2. Altijd onafhankelijke adembescherming gebruiken.
3. In de pauze de werkplek niet verlaten.

Preventiemaatregelen

Aan de bron:

- eliminatie = geen gebruik, verwijderen, bewaren in opslag

- vervanging = bv. verf met oplosmiddel vervangen door verf op waterbasis

- aanpassing = bv. in vorm van tablet ipv poeder 

Preventiemaatregelen

-  ventilatie en plaatselijke afzuiging 

- scheiden van mens en bron (isolatie) 

- persoonlijke monitor ( meetapparaat op borsthoogte) 

Concentratie van giftige stoffen meten

Omdat: 

- Veel gevaarlijke dampen/ gassen 

geen geur hebben

- De reukgrens boven de toegelaten 

grenswaarde kan liggen

- De geur niet opvalt omdat iets 

anders harder stinkt

- Het van je reukvermogen afhangt 

hoe goed je iets ruikt

Persoonlijke monitor: 

- draag op borsthoogte, boven op je kleding

- test/ controleer het apparaat voor gebruik

- weet wat je moet doen als het alarm afgaat

De hoeveelheid giftige stof die je binnenkrijgt bepaalt hoe ziek je wordt.

1. Waar
2. Niet waar

Grenswaarde

Vroeger -> MAC-waarde (Maximaal Aanvaarde Concentratie)

Grenswaarde is de maximale concentraties van een gevaarlijke stof als tijdgewogen gemiddelde over een referentieperiode, waaraan een werknemer blootgesteld mag worden. 

Wordt gemeten in PPM (Parts Per Million = aantal deeltjes per miljoen) of mg/m3. 

Bij het bepalen wordt ervan uitgegaan dat je: 

- volwassen en gezond bent

- een normale werkdag werkt (max. 8u p.d. en 40u p.w.) 

- werk normale inspanning vergt

- onder normale omstandigheden werkt

Je moet een bioreactortank gaan kuisen. Metingen tonen aan dat het zuurstofgehalte 18 %. Wat moet je doen om te kunnen werken in die ruimte?

1. Niets, de zuurstofconcentratie is hoog genoeg voor korte werkzaamheden.
2. Een filtermasker gebruiken
3. De ruimte mechanisch beluchten en opnieuw zuurstof meten
4. Helemaal niet werken

Asbest

Kleine vezels die diep in de longen kunnen doordringen

Kortademig worden

Longkanker

Bij vermoeden asbest: 

- Werk stilleggen

- Leidinggevenden en opdrachtgever waarschuwen

-> risico wordt bepaald a.d.h.v. asbestinventarisatie

Je gaat een industriële verwarmingsinstallatie vervangen. Je ziet onderaan een vezelachtige witte plaat. Je denkt dat het om asbest gaat. Wat doe je?

1. Niets, je bent niet bevoegd op het vlak van asbest
2. Je leidinggevende waarschuwen
3. De plaat natmaken, ze verpakken in een luchtdichte plastic zak en afvoeren.
4. De opdrachtgever waarschuwen

Specifieke gevaarlijke stoffen

Organische oplosmiddelen (via inademen)Hoofdpijn, aantasten hersenen

Cyclische verbindingen (Benzeen) Giftig, soms kankerverwekkend

Zware metalen (lood, kwik)Zeer giftig, explosiegevaar

Koolstofmonoxide Zeer giftig, explosie gevaar

Verven en lakken hoofdpijn, aantasting hersenen

Cement en kwartstof irriterend ademhalingswegen, stoflongen, oogletsel brandwonden

En sommige huishoudmiddelen

Organische oplosmiddelen

Deze middelen verdampen bij gebruik

De damp adem je in

Hoofdpijn (kortdurende blootstelling) 

Aantasting hersenen/ Schildersziekte/ OPS (langdurige blootstelling)

Cyclische verbindingen

Zoals Benzeen, Fenol, Tolueen en Xyleen 

Wordt bijvoorbeeld gebruikt bij het maken van kleurstoffen en kunststoffen. 

Benzeen en Fenol -> Giftig bij inademing

Bezeen -> kankerverwekkend

Zware metalen

Dampen die vrijkomen bij 

verbranding zijn heel giftig bij

inademing (ook als je soldeert)

Zoals lood, kwik en zink

Veel voorkomende gevaarlijke stoffen

Asbest

Organische oplosmiddelen

Cyclische verbindingen

Zware metalen

Koolmonoxide

Huishoudmiddelen

Biologische stoffen

Cement 

Kwartsstof

Lekken

Kunnen ontstaan door: slecht onderhoud, slecht gemonteerde flenzen, morsen en verdampen bij overgieten of aftappen van vloeistof, beschadiging van installaties (na een aanrijding met vorkheftruck bijvoorbeeld) 

Risico's: milieuverontreiniging, risico van uitglijden, risico van brand/ explosie, verspreiding dat lekt in de ademlucht

Ontdek je lekkage, meldt dit bij je leidinggevende, zodat: 

- opgeleid personeel de lekkage kan repareren

- het gelekte product verwijderd kan worden

Koolmonoxide

Komt vrij bij onvolledige verbranding

- Je kan het niet ruiken en zien

- Explosiegevaarlijk

Zeer giftig bij inademen, verhindert zuurstofopname

Industriële gascilinders 

Opslag van gasflessen 

 Branden en Blussen

-Brand blussen?
-Brand voorkomen?

BRAND

Brand is eigenlijk een reactie met zuurstof. 

Ook het verroesten van ijzer is een vorm van brand

Alleen zie je niet altijd vlammen of gloeien

Voor een brand heb je dus een brandstof nodig, en zuurstof,en een temperatuur (door een ontstekingsbron)Ontstekingsbron kan zijn een vonk, een vlammetje, voldoende warmte

BRAND!

Wat heb je nodig voor brand?

Wat is het risico van gevaarlijke stoffen in verf?

1. Zijn oxiderend
2. Veroorzaken haaruitval
3. Ze zijn giftig

Verf en lijmsoorten zijn voorbeelden van organische oplosmiddelen.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe heet de laagste temperatuur waarbij je een een stof kan aansteken?

1. Vlampunt
2. Ontstekings-temperatuur
3. Explosiegrens

Op een terrein staan gevaarlijke stoffen Welke info moet een loodgieter krijgen?

1. Melden als je klaar bent
2. Bij aankomst melden
3. Wat te doen bij brand

Via een open wond kan een gevaarlijke stof direct in je bloed terechtkomen.

1. Waar
2. Niet waar

Je kunt gevaarlijke stoffen via je haren binnenkrijgen.

1. Waar
2. Niet waar

Via je kleren of schoenen kunnen gevaarlijke stoffen in je lichaam terechtkomen.

1. Waar
2. Niet waar

Door lucht in te ademen met gevaarlijke stoffen, kun je de gevaarlijke stof binnenkrijgen.

1. Waar
2. Niet waar

Wat betekend dit bord?

1. Biologisch gevaar.
2. Gevaar voor laserstraal.
3. Gevaar voor radio-actieve stoffen.

Harry werkt in een fabriek met gevaarlijke stoffen. Hij heeft voldoende PBM's om zich te beschermen en heeft ook een persoonlijke gasmeter. Opeens ziet hij bij een opslagvat, een groene damp vrijkomen. Wat moet hij doen?

1. Hij houdt afstand en waarschuwt zijn direct leidinggevende.
2. Hij blijft gewoon werken, zijn PBM's en persoonlijke gasmeter beschermen hem voldoende.
3. Hij gaat direct kijken wat er aan de hand is en neemt als voorzorg een brandblusser mee.

Gevaarlijke stoffen zijn ingedeeld in categorieën, welke zijn dat?

1. Explosief, licht/zeer licht ontvlambaar, schadelijk
2. Schadelijk, kankerverwekkend, verstikkend
3. Brandbaar, giftig en onschuldig
4. Corrosief, ziekmakend, explosief

Belangrijk!!

Het is dus belangrijk om te weten wanneer je werkt met gevaarlijke stoffen en welke persoonlijke beschermingsmiddelen en kleding je moet gebruiken om veilig te kunnen werken.