Mens en milieu

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Wat gaan we deze (en de volgende)les doen?

-Aan het einde van de les
-Kun je 3 voorbeelden van landbouw in Nederland geven
- Kun je uitleggen wat een monocultuur is

Uitleg paragraaf 1, 2 en 3

Aan de slag

Wat gaan we deze les doen?

Introductie mens en milieu

Doelen
- kun je 6 dingen noemen waarvan de mens van het milieu afhankelijk is

- kun je 4 milieuproblemen noemen en de oorzaak daarvan beschrijven
Uitleg

Aan de slag

De mens is afhankelijk van het milieu

Milieu: Omgeving waarin je leeft
-Voedsel
-Water
-Recreatie
-Energie
-Zuurstof
-Grondstof

Invloeden op het milieu

Milieuproblemen

-Uitputting
-Vervuiling
-Aantasting
-Overbevolking

Klimaat

Verandering klimaat

Afname biodiversiteit

Duurzame ontwikkeling

Ontwikkelingen die het milieu minder danwel niet belasten

Om te voorkomen dat er geen brandstof en een schone omgeving is in de volgende eeuw

Denk aan: recycling en zonnepanelen

Aan de slag

Maak opdracht 1 tm 6 in je werkboek

Klaar? Kijk de opdrachten na en laat controleren

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik

Doelen
- 6 manieren van voedselproductie benoemen en uitleggen

- ontwikkelingen in de landbouw benoemen

- genetische modificatie uitleggen
Uitleg

Aan de slag

Voedselproductie verhogen

akkerbouw, tuinbouw, veeteelt

Verhoogde productie zorgt voor problemen

Productie verhogen

Door het oogsten van gewassen, worden stoffen uit de kringloop gehaald.

Door bemesting (stalmest, kunstmest) worden de mineralen weer toegevoegd aan de kringloop.

Door bodembewerking komt er meer zuurstof in de bodem en wordt de bodemstructuur verbeterd.

Gewasbescherming

(met bestrijdingsmiddelen)

Lees blz 119 en 120

1. Werkt het?
   
2. Wat zijn de voordelen?
3. Wat zijn de nadelen?

Gewasbescherming

(met natuurlijke vijanden)

Lees blz 119 en 120

1. Werkt het?
   
2. Wat zijn de voordelen?
   
3. Wat zijn de nadelen?
   

Verandering van erfelijke eigenschappen 

GENETISCHE MODIFICATIE

= een veranderde soort in genen

Zowel bij gewassen als bij landbouwdieren 

-KI

Aan de slag

Maak opdracht  7 tm 18 in je werkboek

Klaar? Laat controleren en kijk de opdrachten na

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik

Doelen

-Kun je 3 voorbeelden van landbouw in Nederland geven

- Kun je uitleggen wat een monocultuur is
Uitleg

Aan de slag

Landbouw

akkerbouw

tuinbouw

veeteelt

Landbouw en milieu

We zijn met steeds meer mensen. Meer mensen betekent natuurlijk dat we meer voedsel moeten produceren. Agrariërs zijn steeds meer land gaan gebruiken en hebben steeds gezocht naar manieren om het voedsel zo efficiënt mogelijk te produceren. Dat kunnen we zien als we het landschap van nu vergelijken met dat van 50 tot 100 jaar geleden.  We zien onder meer:

• Minder natuur, meer cultuurgrond.
• Meer beesten op een zelfde stuk grond
• rechtgetrokken beken en sloten voor meer controle
            over het water
• grote aaneengesloten akkers waar je gemakkelijk met             machines op kunt
• Grote boerenbedrijven met veel opslagruimte voor
            o.a. veevoer.

Tuinbouw

Tuinbouw in open grond

• Buitengewassen verbouwen

Glastuinbouw

• Hele jaar door gewassen verbouwen
• Optimale omstandighede
• Hoge energierekening
• Gebruik van chemische beschrijdingsmiddelen
  

AKKERBOUW

Meestal 1 gewas op grote akker = monocultuur 

-

veel voedsel voor insecten

sneller plagen

ziekte uitbereiding

veel bestrijdingsmiddelen 

grond snel uitgeput 

Veeteelt

• intensieve veehouderij --> bio-industrie
• voedsel komt uit het buitenland
• voordelen
• nadelen
• couperen: staart afknippen
• legbatterij: kleine hokjes met veel kippen
• mestoverschot

Biologische  Landbouw

Vruchtwisseling

Onbespoten
Natuurlijke bestrijding

Meer ruimte 

Scharrelen
Minimaal medicatie

Aan de slag

Maak opdracht 19 tm 28 in je werkboek

Klaar? Kijk de opdrachten na en laat controleren

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik

Doelen
Aan het einde van de les kun je
7 voorbeelden geven van energie

3 maatregelen noemen die genomen zijn tegen milieuvervuiling

Uitleg over Energie

Opdrachten maken

Groene energie

- Zonne energie

- Wind energie

- Water energie

Duurzame energie

Hernieuwbare energie: Energie bronnen die niet opraken

• Hout(?)
• Wind
• Zonlicht
• Waterkracht
• Aardwarmte

Opdrachten maken

Maak opdracht 29 tm 34 in je werkboek

Klaar? Laat controleren.

Kijk de opdrachten na

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik energie

Doelen

Aan het einde van de les kun je
-uitleggen wat het broeikaseffect is en wat het versterkte   
  broeikaseffect is

-3 gevolgen van het broeikaseffect benoemen

Uitleg

Opdrachten maken

broeikaseffect

Gevolgen van het verstekte broeikaseffect

- extreme weersomstandigheden

- stijging zeespiegel

- verandering natuur geeft effect organismen

(broeikaseffect: feit of fabel?)

Opdrachten maken

Maak opdracht 35 tm 43 in je werkboek

Klaar? Laat controleren.

Kijk de opdrachten na.

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik

Doelen
-uitleggen hoe waterzuivering in Nederland gaat
-uitleggen hoe water vervuild kan worden
Uitleg en filmpje

opdrachten maken

Waterzuivering

Waterzuivering

Ons afvalwater zit ook vol met organische stoffen.

Bij lozen in oppervlakte water: waterbloei.

Daarom: waterzuivering

Vervuiling

Bodemvervuilling

• De bodem kan vervuild worden als er niet goed wordt omgegaan met giftige stoffen

Watervervuiling

• gebruik van water door fabrieken --> dumpen van afvalwater
• warm water terugpompen  --> hier zit minder zuurstof in

Luchtvervuiling

• Dit ontstaat doordat de industrie, de landbouw en het verkeer schadelijke gassen ens toffen in de lucht uitstoten

Opdrachten maken

Maak opdracht 44 tm 48 in je werkboek

Klaar? Laat controleren.

Kijk de opdrachten na.

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik

Doelen

Aan het einde van de les kun je uitleggen
-hoe de lucht vervuild wordt, wat de gevolgen hiervan zijn en wat de

  overheid  hier aan doet
-wat bodemsanering is
-Hoe in Nederland afval verzamelt en verwerkt wordt

Uitleg

Opdrachten maken en afsluiting

Luchtvervuiling

Uitstoot van stoffen in de lucht (fijnstof)

Versterking broeikaseffect, ziektes en zure regen
https://www.youtube.com/watch?v=HI8q_wDTARE

Roetfilters, electrische auto's,

verbieden van bepaalde gassen.

Bodem

Giftige stoffen in de bodem

Planten nemen stoffen op

en komen in de voedselketen terecht.

Bodemsanering: vuile (giftige) bodem

schoon maken.

Afval

9,2 miljard kilo huishoudelijk afval

45 miljard kilo van bedrijven

-recyclen

-composteren

-opslaan (klein chemisch afval)

- verbranden (restafval)
-storten (restafval)

Aan de slag

Maak opdracht 49 t/m 57 in je werkboek.

Klaar? Laat controleren.

Kijk de opdrachten na.