Autonome wapens
Volgens wetenschapper Nick Bostrom zou een succesvolle AI de beste, maar wellicht ook laatste uitvinding van de mens kunnen zijn. Samen met honderden andere wetenschappers, waaronder Stephen Hawking, presenteerde hij een open brief. In deze brief waarschuwen zij met name voor wapens die autonoom beslissingen kunnen nemen, en zo gevaarlijker zullen zijn dan nucleaire wapens.
Ze pleiten voor meer onderzoek naar het ‘zelflerende aspect’ van kunstmatige intelligentie. Alleen op die manier zullen de systemen blijven doen wat wij – als mensheid – willen.
AI heeft een grote impact op het klimaat
AI-modellen verbruiken veel energie en water, zowel om getraind te worden als om opdrachten uit te voeren. Om een groot taalmodel als ChatGPT te trainen wordt naar schatting 500 ton CO2 uitgestoten: dit is evenveel als 17 Nederlandse huishoudens in een jaar tijd uitstoten. En een vraag aan ChatGPT kost tot 25 keer meer energie dan een Google-zoekopdracht.
AI-systemen zijn lastig te controleren
Overheidsinstanties gebruiken steeds vaker AI om beslissingen te maken die vroeger door een mens werden gemaakt. Maar vaak is niet duidelijk op basis van welke gegevens die beslissingen gemaakt worden, wat het lastig maakt om ze te controleren. Dit is een probleem, want het kan grote gevolgen hebben als zo’n systeem een fout maakt.
De toeslagenaffaire is hier een voorbeeld van. Hierbij markeerde een AI-systeem tienduizenden ouders onterecht als fraudeurs. Veel van deze ouders raakten hierdoor diep in de schulden en verloren hun baan of zelfs hun kinderen. Bovendien bleek dat de AI discrimineerde tegen ouders met een dubbele nationaliteit.
Vooroordelen worden uitvergroot
AI-modellen zijn niet neutraal: ze worden immers gemaakt door en getraind op data van mensen. Heersende stereotypen en vooroordelen worden hierdoor vaak uitvergroot. Wanneer onderzoekers bijvoorbeeld een AI-tool vroegen een arm persoon af te beelden, kregen ze bijna alleen plaatjes van mensen met een donkere huidskleur te zien. Zelfs als ze vroegen om een ‘arm wit persoon’ af te beelden, kregen ze dezelfde resultaten.
Het verschil tussen echt en nep vervaagt
Met AI kan geloofwaardig beeld en audio gemaakt worden, dat nauwelijks van nep te onderscheiden is. AI staat dan ook aan de basis van deepfakes, een vorm van beeldmanipulatie. Experts maken zich daarom zorgen dat AI een overvloed aan desinformatie zal veroorzaken. Hierdoor zouden mensen bijvoorbeeld misleid kunnen worden tijdens verkiezingen, of zo wantrouwig worden naar alle informatie dat ze alleen nog maar op hun gevoel afgaan.
Sommige mensen zijn zelfs bang dat AI het hele internet zal vervuilen. Uit metingen van 2023 blijkt dat al bijna de helft van het internetverkeer veroorzaakt wordt door bots. Deze worden vooral gebruikt voor klantenservice en om data van het internet te schrapen.
Door AI verandert de arbeidsmarkt
Veel routinematige taken, zoals boekhouding en administratie, worden tegenwoordig grotendeels door computers uitgevoerd. Dit noem je ook wel automatisering. Maar met kunstmatige intelligentie kunnen machines niet alleen routinematige taken overnemen, maar ook taken waar creativiteit of kennis voor nodig is. Denk bijvoorbeeld aan het schrijven van teksten, het opstellen van rapporten, of het ontwerpen van logo’s. Veel mensen zijn daarom bezorgd dat AI hun baan over zal nemen.
Maar dat de arbeidsmarkt verandert, hoeft niet te betekenen dat werkloosheid toeneemt, legt hoogleraar arbeidseconomie Anna Salomons uit. Kunstmatige intelligentie zal namelijk ook nieuwe taken creëren, zoals het controleren van door AI gemaakte beslissingen of het trainen van AI-systemen.