6.2 Het klimaat in de bergen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Pak je leesboek, schrift, etui en boeken

Lees de tekst op het blad

6.3

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

• wat de kenmerken zijn van de vorm en het reliëf van Europa
  
• hoe gebergten kunnen werken als klimaatscheiding
  
• wat het verband is tussen het reliëf en de temperatuur: hoe hoger, hoe kouder
  
• wat het verband is tussen het reliëf en de neerslag: stuwingsregen en regenschaduw
  
• wat het verband is tussen aanlandige winden en het ontbreken van reliëf

Door de Golfstroom en ........ is het in de winter warmer en in de zomer koeler in Europa

1. Aanlandige wind
2. Aflandige wind

	A	B	C
Kenmerk	Altijd warm	Niet te warm, niet te koud	Altijd koud
Breedtegraad	tussen 23½⁰ N.B. en Z.B.	23½⁰ en 66 ½⁰ N.B. en Z.B.	vanaf 66 ½⁰ N.B. en Z.B.
Grens	Keerkringen	Subtropen	Poolcirkels

Gematigde zone

Poolstreken

Tropen

Wat warmt sneller op?

1. De zee
2. Het land

Wat koelt sneller af?

1. De zee
2. Het land

Herhaling van HF1:
Noem de vier reliëfvormen

Hoger dan 1500 m

Tussen de 500 - 1500m

Tussen de 200-500m

Minder dan 200 m

Hooggebergte

Middelgebergte

Heuvelland

Laagland

Pak je leesboek, schrift, etui en boeken

Lees in je leerboek blz. 90

B110 Reliëf

Hoogteverschillen in het landschap = reliëf

Er zijn vier verschillende reliëfvormen:

• hooggebergte: de meeste toppen zijn hoger dan 1.500 m.
  
• middelgebergte: de meeste toppen zijn tussen de 500 en 1.500 m hoog.
  
• heuvelland: de meeste toppen zijn tussen  de 200 en 500 m.
  
• laagland: het is vrijwel overal lager dan  200 meter.
  

- laagvlakte: vlak gebied lager dan 500 m

 - hoogvlakte / plateau: vlak gebied boven de 500 m

Reliëf en vorm van Europa

De Alpen zijn het hoogste gebergte van Europa: hooggebergte
Mont Blanc (4.808 m hoog) ->  eeuwige sneeuw, gletsjers, ijsvlakten, bergtoppen

Europa is een werelddeel vol reliëf, alle vier vormen.

Europa is een schiereiland van Eurazië: veel inhammen.

 

Reliëf en temperatuur

Scandinavisch Hoogland: invloed van reliëf op temperatuur goed zichtbaar.



De Noorse stad Bergen ligt op hoge breedte, maar nooit heel koud:  Golfstroom + aanlandige wind

Bergen: houden wind tegen + gletsjers

Reliëf en temperatuur

Ten oosten van Bergen ligt de Noorse stad Lillehammer en Zweden:

In de winter:

1. Gebergte houdt de relatief warme aanlandige wind tegen. 
2. Ten oosten van het Scandinavisch Hoogland veel kouder. 
3. Noorse havens ijsvrij, Zweedse havens niet
   

 

In de zomer: 

1. Gebergte houdt de koele zeelucht tegen 
2. Warmer in Zweden dan in Noorwegen
3. Gebergte werkt als een klimaatscheiding

Ander verband reliëf en temperatuur: 1000 m stijging = 6 ⁰C kouder 

Aan de slag:

Wat?	§6.2 Opdrachten 1, 3a, 4 en 5
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

• wat de kenmerken zijn van de vorm en het reliëf van Europa
  
• hoe gebergten kunnen werken als klimaatscheiding
  
• wat het verband is tussen het reliëf en de temperatuur: hoe hoger, hoe kouder
  
• wat het verband is tussen het reliëf en de neerslag: stuwingsregen en regenschaduw
  
• wat het verband is tussen aanlandige winden en het ontbreken van reliëf

Pak je leesboek, schrift, etui en boeken

Lees in je leerboek blz. 91

Nakijken opdracht 1

1a: Hoogteverschillen in het landschap
    Hoogvlakte

   Laagvlakte

Nakijken opdracht 3a en 4

3a: Ze worden aan drie kanten omringd door zee

4a: De wintertemperaturen zijn aan de westkant van het Scandinavisch Hoogland hoger dan aan de oostkant
4b: Voor de kust is er een warme Golfstroom. Door de aanlandige wind warmt de westkust op.
4c: De zomertemperaturen zijn aan de westkant van het Scandinavisch Hoogland lager dan aan de oostkant
4d: Het land warmt sneller op. Het Scandinavisch Hoogland houdt de koele zeewind tegen. De oostkant is daardoor warmer. 

Reliëf en neerslag

Het Scandinavisch Hoogland zorgt voor:

•  stuwingsregens aan de loefzijde -> Bergen, kust, windkant

•  droogte aan de lijzijde / de regenschaduw
  -> Lillehammer, landinwaarts, niet-windkant

Ook in het relatief vlakke Nederland ontstaat stuwingsneerslag door bv. Veluwe

Zonder bergen in het kustgebied:
- aanlandige winden brengen neerslag in het binnenland van Europa
 - wel geldt: hoe verder landinwaarts, hoe minder neerslag

B58 Stuwingsregens

Neerslag die ontstaat door stijgende lucht tegen een gebergte = stuwingsregen

 

• Loefzijde: vochtige lucht stijgt op, koelt af, brengt veel neerslag
• Lijzijde / regenschaduw: lucht daalt, warmt op en het wordt droog

Warme lucht = stijgt op + neerslag
Koele lucht = daalt + droog

Aan de slag:

Wat?	§6.2 Opdrachten 6, 7 en 10
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof