4.4 Transplantatie en bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Bescherming

4.4 - Transplantatie en bloedtransfusie

blz. 199

Lesprogramma

• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Huiswerk
  

Leerdoelen

Je kunt beargumenteren welke problemen kunnen ontstaan door antigenen bij transplantaties en bloedtransfusies en op welke wijze deze kunnen worden aangepakt.

Transplantatie

• Orgaan of weefsel wordt vervangen door een orgaan of weefsel van een ander persoon (donor).
• Matchingsysteem: Bloedgroep en HLA factoren.
• Afstotingsreacties worden opgewekt door MHC-eiwitten de celmembranen van het getransplanteerde orgaan of weefsel --> worden gezien als antigenen door acceptor.

HLA

• Human Leukocyte Antigen 
• Chromosoom 6 en 7. Per loci kunnen meerder allelen voorkomen.
• HLA-matching --> kijken voor wie het orgaan het meest geschikt is

HLA

De verschillende HLA eiwitten waarop gematched wordt. 

Bron: https://www.matchis.nl/hla

HLA - matching

De verschillende HLA eiwitten waarop gematched wordt. 

Bron: https://www.matchis.nl/hla

Zijn patiënt en donor een match?

1. Ja, want 10 van de 12 zijn een match.
2. Nee, want maar 10 van de 12 zijn een match.

Afstotingsreacties

• Treden vooral op door cellulaire afweer 

Welke cellen spelen een rol bij een afstotingsreactie?

Bloedgroepen

Meest bekende: AB0 en rhesusfactor. 

Kijk naar de afbeelding

Wat is de bloedgroep van deze persoon? Ga voor nu uit van het AB0 systeem.

1. A
2. B
3. AB
4. 0

Wat is de rhesusfactor van deze persoon?

1. Positief
2. Negatief
3. Ik kan het niet zien
4. Ik snap het niet

Resusfactor

Allelen voor het AB0 systeem

Resusfactor: D en d 

DD/ Dd = +

dd = -

Terug naar erfelijkheid

Mevrouw Driessen heeft bloedgroep 0-

Beide haar ouders zijn negatief voor de resusfactor. 

Haar vader heeft bloedgroep 0 haar moeder heeft bloedgroep B.
Wat is het genotype van de moeder van mevrouw Driessen?

Vraagstuk erfelijkheid en evolutie

De schoonouders van mevrouw Driessen hebben bloedgroep 0+. Haar vriend weet niet wat zijn bloedgroep is. 

Hoe groot is de kans dat een toekomstig kind van mevrouw Driessen en haar vriend ook resuspositief is?

Welke bloedgroep volgens het AB0 systeem zal hun kind kunnen krijgen?

Bloedgroepen in evolutie

Hardy - Weinberg (binas 93D3)

Neem deze gegevens over. 

Aan de hand van de vorige gegevens; hoe groot is de kans dat een willekeurig individu bloedgroep AB heeft?

Huiswerk

Leren en maken 4.4

Opdr. 35 t/m 37