Vrijdag 17 april 1C

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Vrijdag 17 april 1C

Lesdoel: Aan het einde van de les weet je waardoor Nederland een land zonder koning werd.

• Maak de vragen en lees de uitleg in de LessonUp
• Lees basis 5.2 en 5.3 op bladzijde 100-101
• Maak opdracht 4 tot en met 10 op bladzijde 70-71

Maak eerst de vragen over de leerstof van vorige week op de volgende slides, ter herhaling.

Wie was rond het jaar 1550 de baas in de Nederlanden?

1. Stadhouder Willem van Oranje
2. Koning Filips II
3. Hertog van Alva
4. Graaf van Horne

Wat zijn hagenpreken?

1. Kerkdiensten van Protestanten in de open lucht
2. Kerkdiensten van Protestanten in de kerk
3. Kerkdiensten van Katholieken in de open lucht
4. Kerkdiensten van Katholieken in de kerk

Wat is de Beeldenstorm?

1. het vernielen van beelden van protestante heiligen door katholieken
2. het stelen van beelden van katholieke heiligen door protestanten
3. het vernielen van beelden van katholieke heiligen door protestanten
4. het stelen van beelden van protestantse heiligen door katholieken

Wat zijn de watergeuzen?

Na de inname van den Briel door de watergeuzen sluiten steeds meer steden in het Noorden zich aan bij de opstand. Dit gebeurde niet altijd vrijwillig. 

Amsterdam bijvoorbeeld, bleef trouw aan Filips II, terwijl alle steden om Amsterdam heen voor de opstand vochten. Na een kort gevecht werd het katholieke stadsbestuur in 1578 afgezet en sloot Amsterdam zich aan bij de opstand.

Als je in die tijd een stad wilde veroveren, moest je deze belegeren. Dit betekent dat je met een leger een stad omsingelt. Niemand komt de stad in of uit, waardoor veel mensen uiteindelijk verhongeren. Ook wordt de stad beschoten met kannonen. De hoop is dat de stad zich dan snel overgeeft. zowel de Spanjaarden als de opstandelingen gebruikten deze tactiek.

De Spanjaarden sloegen terug en heroverden veel steden, zoals Naarden in 1572 en Haarlem in 1573. Nadat Naarden was gevallen, vermoordden de Spanjaarden een groot deel van de bevolking. Dit staat bekend als het 'bloedbad van Naarden'

Ook de opstandelingen verrichtten gruwelijke daden. Nadat de stad Gorinchem in de handen van de opstandelingen kwam, werden 19 katholieke geestelijken gemarteld en gedood door de watergeuzen. Dit gebeurde ondanks dat Willem van Oranje beloofde dat er vrijheid van geloof zou zijn.

De Spaanse schatkist raakte langzaam leeg. Het salaris van de vele soldaten kon niet altijd meer worden betaald. Sommige Spaanse soldaten namen het heft in eigen handen: ze plunderden verschillende steden in de Nederlanden. Antwerpen werd hierdoor het zwaarst getroffen.

in 1579 tekenden de 7 Noordelijke gewesten (Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland, Friesland, Groningen en Overijssel) de Unie van Utrecht. Hiermee verklaarden zij dat ze elkaar zouden helpen in de strijd tegen de Spanjaarden.

In 1581 vonden de Noordelijke gewesten dat de Spaanse koning te ver was gegaan. Hij zou niet meer geaccepteerd worden als hun leider. 

Tot nu toe was het doel geweest om de Spaanse soldaten te verdrijven en de straffen tegen protestanten te laten stoppen. De gewesten hadden dus geen vertrouwen meer dat dit nog zou gebeuren.

De gewesten verklaarden zich onafhankelijk. Ze waren nu officieel hun eigen baas, los van Spanje.

Dit nieuwe land moest op zoek naar een nieuwe koning, want elk land had in die tijd een koning, het was heel gewoon. De meest geschikte kandidaat was Willem van Oranje, maar hij werd in 1584 vermoord. koning Filips II had namelijk geld beloofd voor zijn dood. Balthasar Gerards vermoorde hem op 10 juli in het Prinsenhof in Delft. De kogelgaten zitten nog steeds in de muur.

Balthasar gerards werd zelf na de moord op gruwelijke wijze gemarteld en gedood.

Nu Willem van Oranje dood was was er geen geschikte kandidaat die koning van de Noordelijke gewesten zou kunnen worden. De zeven Noordelijke gewesten besloten in 1588 dat ze een land zonder koning zouden worden, een Republiek. Het nieuwe land heet de 'Republiek der zeven verenigde Nederlanden' In die tijd had elk Europees land een koning, dus een land zonder koning was erg bijzonder.

Het bestuur werd geregeld door de vertegenwoordigers van de gewesten, De vergaderingen van de gewesten heetten de Staten-Generaal en zij kwamen bij elkaar in het Binnenhof in Den Haag. Hier komt de regering van Nederland nog steeds bij elkaar.

Het gewest Holland was in die tijd het rijkste gewest, en had ook de grootste bevolking. Zij hadden dus het meest te zeggen in de Staten-Generaal. Eigenlijk was de leider van Holland dus de baas van het land.

Ondertussen ging de oorlog tegen Spanje gewoon door. Koning Filips II overleed in 1598 aan ouderdom. Hij werd opgevolgd door zijn zoon, Filips III. Hij bleek een minder goede leider dan zijn vader. in 1609 werd er vrede gesloten tussen de Republiek en Spanje. Deze vrede zou 12 jaar duren, tot 1621. deze vrede heet ook wel het Twaalfjarig Bestand.

Nadat de vrede afgelopen was was de oorlog iets minder intens, omdat er een grote oorlog in Duitsland was uitgebroken waar Spanje ook bij betrokken was (de Dertigjarige oorlog). Nederland was te veel moeite geworden voor de Spanjaarden. in 1648 werd officieel de vrede gesloten, de Vrede van Münster.

Lees nu eventueel basis 5.2 en 5.3 ter herhaling. Maak daarna opdracht 4 tot en met 10 op bladzijde 70 en 71. Voeg een foto toe op de volgende slide.

Let op: Bij opdracht 9 vul je beide lijnen in de grafiek in, dus voor Willem van Oranje én Filips II.

Een fijne meivakantie gewenst!

Voeg een foto toe van de gemaakte opdrachten.