7.2 Ontstaan van nieuwe soorten (deel 2)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 7

7.2 Ontstaan van nieuwe soorten

Leerdoelen

1.  Je kunt uitleggen wat allopratische en sympatrische soortvorming inhoudt

2.  Je kunt natuurlijke selectie d.m.v seksuele selectie uitleggen

3. Je kunt het verschil uitleggen tussen kunstmatige en natuurlijke selectie. 

Co-evolutie

Prooi en roofdier evolueren vaak samen.

Evolutiestappen bij de prooi leiden weer tot evolutiestappen bij de predator omdat de selectiedruk wijzigt.

Ook symbiose (wederzijds voordeel) kan leiden tot co-evolutie.

Co-evolutie

Natuurlijke selectie 

(survival of the fittest)

Individuen die het beste zijn aangepast aan de omgeving hebben de hoogste fitness
.

Het principe waarbij de individuen binnen een soort met de hoogste fitness hun eigenschappen doorgeven noemen we Natuurlijke selectie
.

Individuen die het beste zijn aangepast aan de omgeving hebben de hoogste overlevingskans en kunnen daardoor het langste of meeste voortplanten. Deze individuen hebben de hoogste fitness .

Voorbeeld: De antilope die het hardst en langst kan rennen zal het minst snel worden opgegeten door roofdieren en dus het langst overleven en zich meer voortplanten.

Soortvorming door natuurlijke selectie

Populaties kunnen door natuurlijk ontstane barrières opgesplitst worden.

Na de splitsing is er  reproductieve isolatie, er vind geen genenuitwisseling meer plaats tussen de groepen. 

Een verschillende selectiedruk en willekeurige mutaties zorgen ervoor dat de twee groepen steeds meer van elkaar gaan verschillen.

Dit kan als gevolg hebben dat de twee groepen na een lange tijd elkaar niet meer herkennen als soortgenoot of dat ze niet meer met elkaar kunnen voortplanten, er zijn dan 2 verschillende soorten ontstaan.  We spreken in dit geval van allopatrische soortvorming. 

Soortvoorming

Allopatrische soortvorming

Evolutie van soorten door het splitsen van een populatie door een barrière

Sympatrische soortvorming
Evolutie van soorten doordat individuen binnen hetzelfde gebied zich uitsluitend voortplanten binnen een kleine deelgroep

Allopatrische soortvorming

Sympatrische soortvorming

Soortvorming zonder geologische barrières. 

• Gevolg van gedragverschillen tussen populaties of verschil in voedseltype

Voorbeeld: 

Verschillende populaties orka's in noordoostelijk deel van grote oceaan jagen op verschillende prooien. De populatie die jaagt op walvissen paren niet meer met de walvissen die jagen op zeehonden. Door de tijd heen vindt er steeds minder contact plaats tussen de verschillende orka populaties. Hierdoor hopen de verschillen langzaam op, uiteindelijk zullen deze zo groot zijn dat ze 2 verschillende soorten zullen vormen.

Sympatrische soortvorming

- Binnen poputlatie
- Zonder fysieke scheiding

Seksuele selectie

Selectie van partners op basis 

van kenmerken die aantrekkelijk 

worden gevonden.

 

Seksuele selectie

Eigenschappen van partnets hebben wel een positief effect op de voortplantingskans 

maar niet op de 

overlevingskans

Welke bewering is juist?

1. Bewering 1
2. Bewering 2
3. Bewering 3
4. Bewering 4

Zet de begrippen bij de juiste beschrijving

Beschrijving	Begrip
Soortvorming door reproductieve isolatie vanwege verschillen in gedrag
Er vindt geen genenuitwisseling plaats tussen 2 populaties
Soortvorming door geologische barrière
Selectie op uiterlijke kenmerken door partner

Sympatrische soortvorming

Allopatrische soortvorming

Reproductieve isolatie

Seksuele selectie

 kunstmatige selectie: De mens voert in dit geval de selectiedruk uit in plaats van de omgeving.

Bij fokken van dieren of kweken van planten selecteren mensen individuen op eigenschappen en laten ze deze individuen paren. 

Dit wordt ook wel kunstmatige selectie genoemd. De mens voert in dit geval de selectiedruk uit in plaats van de omgeving. 

Kunstmatige selectie heeft geleid tot honderden verschillende rassen honden.

Kunstmatige selectie

Bij fokken van dieren of kweken van planten selecteren mensen individuen op eigenschappen en laten ze deze individuen paren. 

Dit wordt ook wel kunstmatige selectie genoemd. De mens voert in dit geval de selectiedruk uit in plaats van de omgeving. 

Kunstmatige selectie heeft geleid tot honderden verschillende rassen honden.

Wat is het verschil tussen natuurlijke selectie en kunstmatige selectie?

Nog meer uitleg nodig?

https://biologiepagina.nl/Vwo4/N8Evolutie/inleiding.htm

Opdrachten voor par 7.2

9, 11, 12, 15, en 16*