H7 §4b De overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Ik zit klaar voor de les:

• Mijn spullen liggen op tafel (boek, pen, papier, laptop).
  
• Mijn telefoon zit in de telefoontas
• Mijn oortjes zitten in mijn tas.
  
• Mijn jas hangt aan de kapstok.
  
• Ik heb geen pet of capuchon op.
  
• Ik heb geen eten of drinken meer bij mij.
  

Rekenvraag:
Je sluit een opstalverzekering af voor € 275.000. In werkelijkheid is je huis € 360.000 waard.
Bereken hoeveel procent je vergoedt krijgt als je een schade claimt.

H7 §4b Wat geeft de overheid uit?

Deze les:

• Terugblik
• Huiswerk bespreken
• Instructie
• Samen in LessonUp
• Evalueren hoe de les ging

Terugblik:

De vorige les hebben we het gehad over de Rijksbegroting en de miljoenennota.

Wat is de rijksbegroting?

Wat zijn de 2 grootste uitgavenposten van de overheid?

Huiswerk nakijken

Zijn er nog vragen over het huiswerk?

opdracht 2 t/m 5

(202-203)

Kijk je huiswerk nu na!

Lesdoel:

Ik weet:

• wat een begrotingstekort is
• wat een begrotingsoverschot is
• wat de staatsschuld is

De miljoenennota 2023

Geld over of tekort?

Begrotingstekort: verwachte uitgaven hoger dan inkomsten

 

Begrotingsoverschot: verwachte inkomsten hoger dan uitgaven

Is er een begrotingsoverschot
of een begrotingstekort?

1. begrotingsoverschot
2. begrotingstekort

De staatsschuld

Bij een begrotingstekort leent overheid geld van

banken, verzekeraars, pensioenfondsen, burgers.

De overheid betaalt rente en aflossing op deze leningen.

Staatsschuld = schuld van de overheid doordat de overheid geld heeft geleend in alle jaren met een begrotingstekort

Maak opdracht 

7 t/m 11

(204-205)

Wat waren de lesdoelen?

1. Ik kan uitleggen wat  een begrotingstekort is
2. Ik kan uitleggen wat  een begrotingsoverschot is
3. Ik kan uitleggen wat de staatsschuld is

Antwoorden:

1. Een begrotingstekort ontstaat als de overheid meer uitgeeft dan dat ze ontvangt
2. Een begrotingsoverschot ontstaat als de overheid meer geld binnenkrijgt dan dat ze uitgeeft De overheid houdt dan geld over.
3. Dat is de schuld van de overheid die is ontstaan doordat de overheid geld moest lenen in alle jaren dat de overheid een begrotingstekort had

Huiswerk:

Maak opdracht: 

7 t/m 11

(204-205)

Wat is GEEN uitgave van de overheid?

1. Sociale zekerheid en Arbeidsmarkt
2. rentelasten staatsschuld
3. gasbaten
4. Zorg

Wat heeft NIET te maken heeft met begrotingstekort:

1. meer uitgaven dan inkomsten
2. meer inkomsten dan uitgaven
3. bezuinigen
4. staatsschuld

Bij een begrotingsoverschot kan de overheid...

1. de belastingen en andere heffingen verhogen.
2. bezuinigen op de uitgaven.
3. Geld lenen van banken, verzekeraars, pensioenfondsen en burgers.
4. de staatsschuld voor een deel aflossen.

De landen in Europa hebben afgesproken dat de staatsschulden minder moeten worden en de begrotingstekorten ook.

1. waar
2. niet waar

Inkomsten van het rijk

De belangrijkste inkomsten van het rijk zijn:

belastingen:

• Kostprijsverhogende belastingen.
  
• Belastingen op inkomen, winst en vermogen.
  
• 
  

Andere inkomsten van het Rijk de niet-belastingontvangsten, zoals aardgasbaten, winst uit staatsbedrijven en boetes.

Indirecte belastingen

Kostprijsverhogende belastingen zijn indirecte belastingen, bijvoorbeeld accijns en btw. 

Die zijn verwerkt in de prijs die je als consument betaalt aan de leverancier. 

Die draagt deze belasting af aan de overheid.

Je noemt ze indirecte belastingen omdat je ze via de leverancier aan de overheid betaalt.

Directe belastingen

Belastingen op inkomen, winst en vermogen zijn directe belastingen. 

Je betaalt ze rechtstreeks aan de overheid.

Bijvoorbeeld:

Inkomstenbelasting: Als je in loondienst werkt, houdt je werkgever op jouw salaris loonbelasting in en maakt dat over aan de Belastingdienst.

Als de accijns en btw verhoogd wordt, dan is dit een verhoging van:

1. indirecte belastingen
2. directe belastingen

Btw is een voorbeeld van kostprijsverhogende belastingen.

1. waar
2. niet waar

Kostprijsverhogende belastingen betaal je rechtstreeks aan de overheid.

1. waar
2. niet waar

Loonbelasting is een voorbeeld van directe belastingen.

1. waar
2. niet waar

Bekijk de afbeelding

Uit hoeveel % belasting bestaat de prijs van een liter benzine?

1. 17%
2. 33%
3. 43%
4. 50%

Hoeveel € accijns betaal je op 1 liter benzine?

Zijn accijns en btw directe of indirecte belastingen?

1. directe belastingen
2. indirecte belastingen

Wat valt NIET onder de
niet-belastingontvangsten van het Rijk?

1. boetes
2. aardgasopbrengsten
3. accijns
4. winst uit staatsbedrijven

De Staatsloterij heeft in een bepaald jaar € 100 miljoen winst behaald.

1. De winst is voor de deelnemers van de Staatsloterij
2. De winst zorgt voor hogere prijzen in de Staatsloterij
3. De winst is voor de Jackpot
4. De winst is voor de staatskas (de overheid)

Samenvatting

De rijksbegroting is een overzicht van verwachte inkomsten en verwachte uitgaven

van de rijksoverheid voor het komend jaar. De Miljoenennota is een toelichting op

de rijksbegroting. 

Er is een begrotingstekort als er meer geld wordt uitgegeven dan er inkomsten zijn. Er is een overschot als er minder geld wordt uitgegeven dan er inkomsten zijn. 

De staatsschuld is de schuld van het Rijk die ontstaan is door in alle jaren van een

begrotingstekort geld te lenen.

Belastingen zijn de verplichte betalingen van burgers en bedrijven aan de overheid. Voorbeelden van directe belastingen zijn loonbelasting en inkomstenbelasting. 

Indirecte belastingen betaal je via de winkelier of leverancier aan de overheid (BTW). De inkomsten van de overheid bestaan uit: belastingontvangsten en niet-belasting ontvangsten.