Fictiedossier - mondeling examen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Fictiedossier

Het mondeling examen

Fictie

Wat is fictie?

• Een verhaal dat niet op de werkelijkheid is gebaseerd.
• Het is verzonnen.
• Het wordt geschreven vanuit de fantasie van de schrijver. 

Is het fictie of non-fictie?

Perspectief

• Wie vertelt het verhaal?
  
• Ik-perspectief: geschreven vanuit een ik-persoon.
  
• Hij-perspectief: geschreven vanuit een hij/zij-persoon.
  
• Alwetende verteller: degene die het verhaal vertelt weet al wat er gaat gebeuren.

• Wie vertelt het verhaal?

Realistisch

• Een verzonnen verhaal kan lijken op de werkelijkheid.
  
• Een verhaal is realistisch als het lijkt op de werkelijkheid, geloofwaardig is en geen fantasie-elementen bevat. 

Niet-realistisch

Als er dingen voorkomen in een verhaal die niet geloofwaardig zijn.

Of als er fantasie-elementen voorkomen zoals: tovenaars, zombies en aliëns. 

Waargebeurde elementen

Een verhaal met waargebeurde elementen blijft fictie.

Een schrijver voegt dan dingen toe aan het verhaal of verzint er dingen bij. 

Een boek kan dus heel goed een mengvorm hebben van waargebeurde- en niet waargebeurde elementen. 

Kan dit verhaal waargebeurd zijn? Leg je antwoord uit.

Zou, wat er in het verhaal gebeurt, je zelf ook kunnen overkomen? Waarom wel/niet?

Terugverwijzing en flashback

Een terugverwijzing in een boek wijst met een kort zinnetje terug naar iets wat in het verleden gebeurd is. Bijvoorbeeld:

'Hij dacht terug aan die ochtend waarin hij haar nog in zijn armen had gehouden.' De verhaallijn wordt dus niet onderbroken.

Let op: bij een flashback onderbreek je de verhaallijn en ga je ook echt uit het verhaal.

Bij een terugverwijzing/terugblik ga je niet uit het verhaal. 

Chronologie

• Op welke manier kan tijd in een verhaal zichtbaar gemaakt worden?
  
• Noemen van jaartal.
  
• Historische gebeurtenissen.
  
• Historische figuren.
  
• Beschrijven van ruimte met kenmerkende gebouwen, gebruiken of voorwerpen. 

Worden de gebeurtenissen in de volgorde verteld waarin ze zich hebben afgespeeld?

Hoe wordt het verhaal verteld (chronologisch of met flashbacks) Wat is het verschil?

Tijd

De vertelde tijd: het tijdsverloop in het verhaal. Hiermee bedoelen we de tijd die verstrijkt in het verhaal, bijvoorbeeld een dag, een maand of zelfs een heel leven van tachtig jaar.

Tijd

De historische tijd: is de tijd waarin het verhaal zich afspeelt.

Verteltijd: is de tijd die de lezer nodig heeft om een verhaal te lezen.

Wat is de vertelde tijd in jouw verhaal?

Wat is de historische tijd in jouw verhaal?

Wat is de verteltijd in jouw verhaal?

Genre

Elk genre heeft zijn eigen onderwerpen en kenmerken.

Bijvoorbeeld: historisch verhaal, avonturen roman, oorlogsverhaal, liefdesverhaal, probleemverhaal etc. 

Wat is het genre van jouw verhaal?

Thema

Het thema van een boek is eigenlijk het kortste antwoord dat je kan geven op de vraag "Waar gaat het boek over?".

Een verhaal kan meerdere thema's hebben.

Noem minimaal 3 thema's die bij jou verhaal horen. Leg deze uit.

Beoordelingswoorden

Wat het verhaal met je doet: denk erom dat je het goed motiveert.

 

• Spannend - saai
  
• Duidelijk - verwarrend
  
• Humoristisch - zonder humor
  
• Veel actie - gebeurt weinig in
  
• Verdrietig - vrolijk
  

Beoordelingswoorden

Realistisch of niet-realistisch?

• Realistisch of niet-realistisch?
  
• Geloofwaardig - ongeloofwaardig
  
• Herkenbaar - niet herkenbaar
  
• Levensecht - bedacht
  
• Kan echt gebeuren - kan niet echt gebeuren

Wat is jouw mening over het boek? Gebruik minimaal 2 beoordelingswoorden.

Personages

Hoofdpersoon

• Belangrijkste personage in een verhaal. Maakt een ontwikkeling door. 

• Wordt uitgebreid beschreven: je leest wat deze persoon denkt en voelt.
  
• Heeft meestal een probleem of opdracht in het verhaal dat opgelost of volbracht moet worden. 

Welke belangrijke bijfiguren zijn er en welke rol spelen ze in het verhaal?

Vond je de hoofdpersoon sympathiek en waarom (niet)

• 
  

Spanning

Spanning in een verhaal kan op verschillende manieren opgewekt worden:

• Bedreigende situatie of gevaarlijke omgeving
• Onverwachte wending
• Cliffhanger
• Open plekken
• Vermoedens
• Uitstel
• Informatievoorsprong

Ruimte

Ruimte heeft te maken met waar het verhaal zich afspeelt. 

Niet alleen een bepaalde stad of dorp. Het kan ook een kamer zijn, of een wijk of zelfs een planeet.

Ook weer, geluiden of geuren kunnen een rol spelen. 

Wat kan je vertellen over de plekken waar het verhaal zich afspeelt?

Overige vragen

Vertel de inhoud van het boek in een korte alinea.

Wat vond je van het einde? Open of gesloten?

Wat betekent de titel?

Wat vond je de belangrijkste gebeurtenis in het verhaal?

Waarom heb je dit boek gekozen?

Wat wil je nog weten over het mondeling examen?