Les 3

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Latijn Les 3 (deel 1)

persoonsvormen, esse (zijn)

Persoonsvormen

- Heel werkwoord (infinitief / infinitivus) "roepen" 

- Persoonsvorm (subject / persoon)

- NL: mv altijd "roepen", OND maakt
persoon duidelijk. 

- LA: subject niet altijd aanwezig, 
uitgang geeft OND aan. 

1e pers ev	ik	roep
2e pers ev	jij	roept
3e pers ev	hij/zij/het	roept
1e pers mv	wij	roepen
2e pers mv	jullie	roepen
3e pers mv	zij	roepen

Vervoeging werkwoorden

Uitgangen Latijn:

1e pers ev      -o

2e pers ev     -s 

3e pers ev     -t

1e pers mv    -mus

2e pers mv   -tis

3e pers mv   -nt

Esse = zijn

Gaat als être!                              

"esse" (inf.)	zijn (inf.)
sum	ik ben
es	jij bent
est	hij/zij/het is
sumus	wij zijn
estis	jullie zijn
sunt	zij zijn

1e pers ev

2e pers ev

3e pers ev

1e pers mv

2e pers mv

3e pers mv

es

salutatis

expecto

rident

placet

cessamus

audis

sunt 

Latijn Les 3 (deel 2)

Subject/Object, naamvallen, verbuigingsgroepen, woordvolgorde, bijwoordelijke bepaling

Subject (OND) /Object (LV)

Servus ridet. - De slaaf lacht. 

Quintus .... audit. - Quintus hoort ... > object nodig!

bijv: Quintus servum audit. - Quintus hoort zijn slaaf. 

Vergelijk: servus - servum > naamvallen

subject: nominativus       *iemand roepen/aanspreken: vocativus

object: accusativus

Object/Subject

Vertaaltip: welk soort werkwoord is het? Dan weet je of je in de zin alleen een subject of ook een object nodig hebt. 

Geven > Ik geef iets (dus object!)

Vragen > Ik vraag iets (dus object!)

Branden > Het huis brandt (geen object nodig)

Liggen > Hij ligt (geen object nodig) 

Verbuigingsgroepen (zie les 2)

Enkelvoud en meervoud

Nominativus en accusativus

Zelfstandige naamwoorden

Groep 1: woorden die eindigen op -a

Groep 2: woorden die eindigen op -us of -um

Groep 3: overige woorden

         Groep 1         Groep 2        

ev    serva              servus       donum

mv   servae           servi           dona

          slavin             slaaf           geschenk

          

Verbuigingsgroepen

		Groep 1	Groep 2
ev	nom	serv a	serv us	don um
	-
	-
	acc	serv am	serv um	don um
mv	nom	serv ae	serv i	don a
	acc	serv as	serv os	don a
		slavin	slaaf	geschenk

Vertaal: Quintus amicam expectat. (gebruik pag. 24)

Vertaal: Marcus amicas audit.

Flavia dona apportat.

Woordvolgorde 

Meestal: subject - object - gezegde

      Quintus Flaviam exspectat. 

Om nadruk te leggen kan een woord (bijv. object) naar voren worden gehaald. 
     Flaviam Quintus expectat, non Marciam. 

Bijwoordelijke bepaling

Eigenlijk een bijwoord dat uit meerdere woorden bestaat, dus een zinsdeel dat fungeert als bijwoord. 

Bestaat vaak uit een voorzetsel + zelfstandig naamwoord (niet altijd!)

Naamval is afhankelijk van voorzetsel.

Bijv: in + acc   

Voorbeelden

in + acc: Marcus in insulam Cretam navigat. 

 > Marcus vaart naar het eiland Kreta. 

Soms staat er ook geen voorzetsel bij een BWB:

- Marcus Romam properat. 

> Marcus haast zich naar Rome. 

Vertaalstrategie

1. Zoek eerst het gezegde = kern van de zin

2. Bepaal of het gezegde 1 of meer aanvullingen nodig heeft. (alleen subject of ook object)

3. Zoek het subject (kijk naar de ww-vorm/getal en de naamval!)

4. Zoek het object (accusativus)

5. Vertaal de eventuele overige delen (BWB)

Oefenen vertaalstrategie

Eques amicos salutat.

Servi periculum non timent. 

Flaviam Quintus vocat.