Ethiek in de zorg

Ethiek in de zorg
1 / 32
next
Slide 1: Slide
Verpleging en verzorgingMBOStudiejaar 2,3

This lesson contains 32 slides, with interactive quiz and text slides.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

Ethiek in de zorg

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

wat verstaan jullie onder ethiek?

Slide 2 - Mind map

This item has no instructions

Ethisch handelen
Ethiek = kritisch nadenken over wat het goede om te doen is

Moraal = Normen (spelregels) en Waarden (idealen)

 

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Een dilemma is een keuze waarbij alle opties op  het eerste gezicht lastig zijn, maar toch moet je kiezen
(visie, wetgeving, persoonlijke opvatting)

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

De meningen over wat goede zorg is, lopen weleens uiteen. Vaak moet je balanceren tussen de waarden van de cliënt, de mantelzorgers en het beleid van je organisatie.
Dat levert soms ethische dilemma’s op.

Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Voorbeelden dilemma's 
  • Wat is een goede balans tussen het geven van autonomie (vrijheid, eigen regie) aan cliënten en het beschermen van deze kwetsbare mensen door vrijheidsbeperking op te leggen om risico's te voorkomen?
  • Hoe moet je omgaan met wensen van naasten die vanuit goede zorg en professioneel inzicht niet in het belang zijn van een dementerende cliënt?

Slide 6 - Slide

This item has no instructions

Voorbeelden dilemma's 
  • Er zijn meerdere cliënten die tegelijk jouw hulp nodig hebben en je staat er alleen voor. Aan wie geef je de voorrang en waarom?
  • Je komt als thuiszorgmedewerker bij een terminale cliënt thuis om hem te helpen met eten. De cliënt weigert te eten, maar zijn mantelzorger vindt dat hij moet eten en dat jij ervoor moet zorgen. Laat je je leiden door de wens van de cliënt of die van zijn mantelzorger? En waarom? 

Slide 7 - Slide

This item has no instructions

Beroepsethiek
Verpleegkundigen en verzorgenden hebben hun beroepsethiek vastgelegd in de ICN; hierin wordt de rol van de verpleegkundige beschreven ten opzichte van de medemens, de beroepsuitoefening, de maatschappij, de samenwerking met anderen, het beroep

Slide 8 - Slide

This item has no instructions

belangen wegen van:
  • de zorgvrager
  • jou als zorgverlener
  • de familie
  • de collega's
  • medebewoners
  • de organisatie en eventueel ander betrokkenen 

Slide 9 - Slide

This item has no instructions

Moreel dilemma
Bij een moreel (of ethisch) dilemma is altijd sprake van een botsing van verschillende waarden. Daarom kent zo’n dilemma geen ‘juiste’ oplossing: wat je ook doet, je zult altijd een of meer waarden schenden. Maar dat er geen juiste oplossing is, wil niet zeggen dat er geen gesprek over mogelijk is, of dat er geen ‘betere’ en ‘slechtere’ oplossingen zijn.

Een stappenplan biedt handvatten om het dilemma uit te pluizen en de argumenten te ordenen en af te wegen. 


Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Dilemma 1
Afwijken van het protocol, mag dat?
Iemand met slikproblemen wil genieten van het eten en dus het liefst klein gesneden voedsel. Maar de kno-arts adviseert gemalen voedsel. Volg je het doktersadvies op, of kom je tegemoet aan de wens van de cliënt? Wat zou jij doen? Waarom kies je voor deze aanpak?

Slide 11 - Slide

This item has no instructions

Slide 12 - Slide

This item has no instructions

Wat zou jij als begeleider doen in deze situatie? Kies een handelingsoptie:
1
A
B
C
D

Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Situatie gebaseerd op waargebeurd verhaal
Ik (Lia) heb Karin gekend. Ik werkte als verpleegkundige , in de zorginstelling waar Karin woonde.  Het is net na de jaarwisseling en er zijn nog oliebollen. Mijn collega’s en ik warmen ze op en presenteren ze bij de koffie aan de cliënten in onze unit. Karin is dol op lekker eten en wil natuurlijk ook een oliebol. We weten dat ze niet goed kauwt, moeite heeft met slikken en soms ook erg kan schrokken. Dus we snijden de oliebol in kleine stukjes zodat zij die rustig één voor één kan opeten. Ik draai me om en rij de koffiekar aan de kant. Nog geen twee tellen later hoor ik een mede cliënt roepen: ‘Karin wordt niet goed!!!’. We staan gelijk met drie collega’s om haar heen. Karin heeft alle stukjes oliebol in één keer in haar mond gestopt en krijgt geen lucht meer. En wat we ook proberen… we krijgen de luchtweg niet meer vrij. De ambulance is snel ter plaatse, maar ook het ambulancepersoneel kan niets meer doen. Karin is overleden.




Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Situatie gebaseerd op waargebeurd verhaal


Ik moet haar ouders bellen. Met lood in mijn schoenen. Hoe ga ik dit vertellen? Ik krijg de moeder van Karin aan de lijn en vertel het slechte nieuws. Het blijft een tijdje stil aan de andere kant van de lijn. En dan zegt ze: “Ja we wisten dat dit een keer kon gebeuren. We hebben het er daar zo vaak over gehad met elkaar. Maar dit is toch wat Karin wilde en waar we allemaal achter stonden. Liever stikken dan de rest van haar leven aan het gemalen eten. We gaan haar missen. Maar het is goed zo.” Ik voel opluchting: gelukkig ze zijn niet boos. Maar sta op dat moment zelf nog teveel in de ‘regelmodus’ om de echte waarde van deze reactie te ervaren.

Slide 15 - Slide

This item has no instructions

Die avond is mij altijd bijgebleven. Aanvankelijk voelde ik me vreselijk schuldig dat dit in mijn dienst was gebeurd. Had ik maar beter opgelet. Was ik maar naast Karin gaan zitten. Had ik maar niet alle stukjes tegelijk op het bordje gelegd. Had ik maar helemaal geen oliebol gegeven… De schrik slaat me nog steeds om het hart als iemand zich verslikt. Maar dat schuldgevoel is wel gesleten. Kwaliteit van zorg is niet hetzelfde als altijd het protocol volgen en alle risico’s uitsluiten. Soms moet je afwijken. Kwaliteit van zorg is wel: argumenten, alternatieven en risico’s op een rijtje zetten zodat alle betrokkenen samen een weloverwogen beslissing kunnen nemen.

Slide 16 - Slide

This item has no instructions

Slide 17 - Slide

This item has no instructions

Dilemma 2
Mag een vader in een zorginstelling het haar van zijn verstandelijk beperkte zoon knippen zoals hij thuis gewend was, namelijk vastgebonden aan een stoel? Wat zou jij doen? En waarom kies je voor deze aanpak?

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Bespreek in groepjes
timer
10:00

Slide 20 - Slide

https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/gehandicaptensector/media/documents/Thema's/Eigen%20regie/dilemma-1-vrijheidsbeperking.pdf

Slide 21 - Slide

This item has no instructions

A
B
C
D

Slide 22 - Slide

This item has no instructions

Opdracht
ophalen praktijksituatie
denk na en kom met een praktijk casus die we middels stappen kunnen ontleden tot
moreel, ethiek, normen en waarden

Slide 23 - Slide

This item has no instructions

STAP 1. Verkennen
Stap 1. Verkennen

Inventariseer de vragen en probeer daar een antwoord op te vinden. Het doel is een compleet beeld te krijgen van de situatie door het verzamelen van feiten.

Slide 24 - Slide

This item has no instructions

Stap 2. Formuleren
Stap 2. Formuleren
Formuleer de morele vraag waar je aan het eind van het gesprek of denkproces een antwoord op wil hebben.

Slide 25 - Slide

This item has no instructions

Stap 3. Analyseren
Stap 3. Analyseren
Breng in kaart wie er allemaal bij de situatie betrokken zijn.
 Wat ieders verantwoordelijkheden zijn en welke argumenten betrokkenen hebben.
Dat is in de eerste plaats natuurlijk de patiënt, maar ook diens naasten, artsen en andere zorgverleners

Slide 26 - Slide

This item has no instructions

Stap 4. Afwegen
Stap 4. Afwegen
Deze fase is het belangrijkste, hier maak je de afweging tussen de verschillende argumenten.
Bij voorkeur gebeurt dit op een systematisch mogelijke manier

Slide 27 - Slide

This item has no instructions

Stap 5. Besluiten
Stap 5. Besluiten
Aan het einde van het gesprek of denkproces neem je een besluit en maak je afspraken over hoe het besluit wordt uitgevoerd.
Ook bekijk je of en hoe je morele schade die
eventueel uit het besluit voortvloeit,
zo klein mogelijk kunt houden.

Slide 28 - Slide

This item has no instructions

Stap 6. Evalueren
Stap 6. Evalueren
Na afloop evalueer je het denkproces en het gesprek.
Is alles en iedereen aan bod gekomen?
Zijn er nog verbeterpunten en hoe ga je hiermee verder?

Slide 29 - Slide

This item has no instructions

Juridische normen
Juridische wetten waar een zorgverlener zich aan moet houden
Wet BIG,
 de WGBO,
 de Wet zorg en dwang
en de Wvggz

Slide 30 - Slide

Ethiek en recht zijn met elkaar verbonden. Ethische afwegingen maak je zelf iedere dag. In wet- en regelgeving ligt een moraal vast waar veel mensen achter staan. Wetten en regels aanpassen gebeurt meestal na een ethische discussie. Als je afweegt hoe je een juridische regel interpreteert of zou moeten aanpassen, dan ben je met ethiek bezig. 

Slide 31 - Slide

https://www.zorgvoorbeter.nl/zorgvoorbeter/media/documents/thema/welbevinden-levensvragen/routeplanner-dilemma-s-zorg.pdf


Slide 32 - Link

https://www.bing.com/videos/riverview/relatedvideo?&q=dilemma+in+de+zorg+voorbeelden&&mid=24C2A5FA6FECA30AA22424C2A5FA6FECA30AA224&&FORM=VRDGAR