Wereld :arm en rijk: hoofdstuk 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1

Beide staten zijn voormalige kolonies:
Mexico: Spanje 

VS: Verenigd Koninkrijk

Gevolgen:

Taal;

Immigratie (figuur 1.3.)

VS is vanaf het oosten richting het westen gekolonieerd = opschuivende ?frontier.

Texas was tot 1848 net zoals andere staten in het zuiden van de VS ?Mexicaans grondgebied. Door de toename van kolonisten wilde de VS ?haar gebied uitbreiden.

Tegenwoordig groot grensgebied (Grote Oceaan tot de Golf van Mexico) ?met 4 Amerikaanse en 6 Mexicaanse deelstaten. Ook zijn er 14 ?dubbelsteden. 

Geschiedenis

VS is vanaf het oosten richting het westen gekoloniseerd = opschuivende frontier.

Texas was tot 1848 net zoals andere staten in het zuiden van de VS Mexicaans grondgebied. Door de toename van kolonisten wilde de VS haar gebied uitbreiden.

Tegenwoordig groot grensgebied (Grote Oceaan tot de Golf van Mexico) met 4 Amerikaanse en 6 Mexicaanse deelstaten. Ook zijn er 14 dubbelsteden. 

Waarom is de migratie tussen Mexico en VS zo groot?

Veel verschillen tussen Mexico en VS, maar ook veel verschillen tussen het grensgebied en het binnenland.

- VS: grensgebied is armer, lager opgeleid en heeft een hogere werkloosheid dan het binnenland.

- Mexico: grensgebied is rijker dan het binnenland.

Toch is de situatie in het Amerikaans deel van de grens beter dan die van het Mexicaanse deel --> gevolg: migratie

Wereldsysteem

Indeling van de wereld in:

- centrum (hoog ontwikkeld, hoog BNP, bijv. VS);

- semiperiferie (landen zoals Mexico ontwikkeld vanuit periferie richting centrum);

- periferie (laag BNP, levensomstandigheden zijn hier minder bijv. Honduras, El Salvador).

Beroepsbevolking

Mensen ouder dan 18 jaar die betaald werk doen of betaald werk willen doen.

Bestaat uit:

• Landbouw of primaire sector;
• Industrie of secundaire sector;
• Diensten of tertiaire sector.

Migratie

In veel gevallen heeft het vertrekgebied iets niet dat wel te ?vinden is in het aankomstgebied.

Mexico : geen werk 

VS: wel werk

Deze gebieden zijn ______________ aan elkaar.

Gevolg van complementariteit is migratie. Deze migratie is vaak leeftijdsgebonden, er is dus sprake van ________ migratie.

Bij migratie blijft de identiteit behouden, 

maar krijgt wel een Amerikaans sausje!

Paragraaf 1.2. Internationale samenwerking

Steeds verdergaande globalisering / mondialisering in de wereld. Relatieve afstanden zijn afgenomen dankzij moderne communicatie- en transportmiddelen.

GATT & WTO

Internationalisering veroorzaakt hogere productie, marketing en distributie van goederen. Er ontstaan wereldwijde netwerken waarbinnen grenzen economisch gezien minder belangrijk worden, dit mede door de GATT (General Agreement on Tariffs and Trade), waardoor invoerheffingen werden aangepakt.

1995 oprichting WTO (wereldhandelsorganisatie), doel het verhogen van de welvaart door het stimuleren van vrije handel.

NAFTA

1-1-1994 North American Free Trade Agreement

Tariefmuren tussen Canada, V.S. en Mexico afbreken door vrijhandel van goederen en investeringen.

Waarom? Toename economische samenwerking in Europa en Azië, dus grotere concurrentie. 

Verwachtingen van NAFTA

+ Toename werkgelegenheid vooral in Mex en Can

+ Efficiënter handelsverkeer

+ Hoger inkomen

+ Vooral in Mex grote economische groei waardoor minder illegale migratie naar de VS

- Afname werkgelegenheid VS

25 jaar NAFTA

Toename verschillen in Mexico; grensgebied is rijker geworden, hierdoor ontstaat een grotere centrum-periferietegenstelling dus meer ruimtelijke verschillen

25 jaar NAFTA

+ Toename assemblagebedrijven = maquiladoras. Aangetrokken door de lage lonen in Mex. Gevolg: werkloze fabrieksarbeiders VS

- Mexicaanse landbouw niet geprofiteerd: grote import VS naar Mex van landbouwproducten --> armoede op Mex. platteland

- Toename milieuvervuiling in grensstreek;
ecologische draagkracht staat onder druk

+ Toename handelsvolume dankzij liberalisering

EInde NAFTA vanaf 1 juli 2020

USMCA

Vooral de verplaatsing van werkgelegenheid vanuit de VS naar de maquiladoras in Mexico zorgde voor een grotere werkloosheid in de VS. 

President Trump wil deze werkgelegenheid terug en sloot  in 2020 met Mexico en Canada een nieuw handelsakkoord USMCA (United States, Mexico en Canada).

USMCA

Doelstellingen:

- Mexicanen hebben recht op een onafhankelijke vakbond die mag strijden voor hogere lonen en arbeidsomstandigheden.

- Amerikaanse auto-industrie moet minstens 40% van een auto geproduceerd worden door werknemers die minimaal $ 16 per uur verdienen.

Global shift

verschuiving van het economisch zwaartepunt van de wereld

Trends:

- handel VS - Can neemt af

- handel VS - Mex / China neemt toe

- Snelle opkomst BRIC-landen (Brazilie, Rusland, India en China) Kenmerken: landen met een grote beroepsbevolking en snelle economische groei

- Verschuiving laagtechnologische productie van Mex naar Azïe (daar zijn nog lagere lonen).

Par. 1.3. wonen & werken in het grensgebied

Mexicaans deel van de grens is voor bedrijven aantrekkelijk vanwege lage lonen en belastingvoordelen, dus ontstaan van maquiladoras in handen van Amerikaans, Europese of Aziatische bedrijven.

Maquiladoras nu

- Verschuiving naar het zuiden

- Verschuiving naar hoogwaardigere goederen

- Vestiging van toeleverende bedrijven

- Vestiging van transportbedrijven

- Vestiging van dienstverlenende bedrijven

Ciudad juarez

Dubbelstad met El Paso.

Aantrekkelijk voor migranten uit rest van Mexico vanwege de ligging bij VS en werk in de maquiladoras.

Ciudad Juarez

- Grote ruraal-urbane migratie zorgt voor tekort aan voorzieningen.

- Grote ruraal-urbane migratie zorgt voor ontstaan zelfbouwwijken

- Slecht imago mede door drugssmokkel.

- Te weinig (drink) water

Hoofdstuk 2: dromen van een betere toekomst

Paragraaf 2.1.: Migratie van andere delen van Mexico naar Mexicaans grensgebied

- Grote groei van het inwoneraantal; 

- Van rurale Mexicaanse gebieden naar grensgebied naar V.S.; daar nemen ze banen in van autochtone bevolking = verdringing op de arbeidsmarkt.
 Gevolg zijn etnische spanningen.

Migratie is altijd selectief; vooral mensen tussen de 15 en 35 jaar, vooral vrouwen. Hierdoor hoge natuurlijke groei en lage sterftecijfers.

Migratie altijd:

Pushfactor(afstotingsfactor)----> Pullfactor (aantrekkingsfactor). Er is dus sprake van complementariteit

Kettingmigratie

Economische migratie vaak kettingmigratie; afhankelijk van een netwerk.

Vertrekgebieden profiteren van de migratie dankzij geldzendingen.

Door de selectieve migratie ontstaan in het vertrekgebied sociale verschillen.

Migratie naar de VS

VS heeft een lange geschiedenis met migratie

- 1880: Mexicanen nodig voor aanleggen spoorlijnen.?

- WOI: Mexicaanse vrouwen hielpen bij de oorlogsindustrie

- Tussen WOI en WOII: crisis in VS; einde aan arbeidsmigratie, daarnaast hadden Amerikaanse boeren te maken met stofstormen.

- WOII: weer behoefte aan Mexicanen die moesten werken in de boerenbedrijven. Braceroprogramma. Gestopt in 1964

Migratie tegenwoordig

Tegenwoordig:

- Seizoensarbeiders; cirkelmigratie. Bijv: aspergestekers in N-Limburg

- Permanente migranten: hoger opleidingsniveau en betere beheersing van het Engels.

Waar wonen de meeste migranten?

Vooral in de zuidelijke staten.
Waarom? Meest dichtbij.

- Zuidwesten: afname veel illegale migranten (bouw grensmuur en grotere pakkans) en verzadigde arbeidsmarkt

- Zuidoosten: veel werk in de slachterijen, bouw en lichte industrie

Migratie tegenwoordig

Sinds 2014 afname migratie naar VS:

- Financiële crisis in VS --> afname werkgelegenheid. Mexicanen moesten werken in de informele sector (niet-geregistreerde van de beroepsbevolking).

- Afnemend verschil VS en Mexico

- Dalend geboortecijfer

- Verbetering leefsituatie Mexico

- Betere grenscontroles en wetten om illegale migratie tegen te gaan.

Heeft NAFTA gewerkt?

Nee

Migratie is niet verminderd; Can en VS nog steeds centrumland; Mexico nog altijd (semi)periferie.

Complementariteit is er nog altijd!

Waarom is de migratie tussen Mexico en VS groot?

Waarvoor staat de afkorting NAFTA?