5. Het strafrecht

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

CRIMINALITEIT

H5. Het strafrecht

Nieuw hoofdstuk: wat weten we nog? 

Voorbereiden op donderdag: politieagent in de klas. 

Hoofdstuk 5 bespreken: het strafrecht 

Opdrachten + begrippenlijst maken!

Welkom!

Het strafrecht kan verdeeld worden in verschillende boeken: 

1. Wetboek van Strafrecht: overtredingen en misdrijven (diefstal, fraude). 
2. Opiumwet: drugsdelicten zoals telen van hennepplanten of dealen. 
3. Wegenverkeerswet: verkeersregels en misdrijven (rijden onder invloed). 
4. Wet van wapens en munitie: verboden om wapens te dragen. 

Wetboeken

Het Strafrecht omvat alle regels en wetten over het straffen van mensen die de wet hebben overtreden. De belangrijkste uitgangspunten zijn: 

• Het legaliteitsbeginsel
• Hoe zwaar is het delict?
• Hoe oud is de verdachte?
• Wat was de situatie? Overmacht?
• Wat is de persoonlijke achtergrond? 
• Wat zijn de persoonlijke kenmerken?  (ontoerekeningsvatbaar)

Het strafrecht

Burgers moeten beschermd worden tegen de macht van de overheid, en we hebben vooral geleerd hoe dat bij volwassenen gaat. Maar hoe zit het met de jeugd?

Voor kinderen en jongeren gelden speciale regels! Jongeren onder de 12 jaar komen niet voor de rechter en krijgen ook geen straf, als zij een misdrijf plegen wordt er gekeken naar de thuissituatie en of daar hulp bij nodig is. 

Voor jongeren tussen de 12 en 16 (boek 18) jaar geldt het jeugdstrafrecht. 

En hoe gaat het dan bij kinderen?

De belangrijkste regels uit het jeugdstrafrecht zijn; 

• Zittingen zijn niet openbaar (de kinderrechter)
• Minder hoge straffen (onder 16 max. 1 jaar)
• PIJ-Maatregel (psychische stoornis, slecht ontwikkeld)
• Halt-Straffen (geen ernstige vergrijpen)
• Leefstraffen (cursussen / trainingen)

Voor jongeren tussen de 16 en 23 jaar gelden weer andere regels. Bij deze jongeren wordt gekeken of zij, op basis van hun persoonlijkheid en de omstandigheden, behandeld moeten worden als jongere, of als volwassene. Vanaf 23 jaar geldt altijd het volwassenenstrafrecht.

Het Jeugdstrafrecht + adolescentie

Fay (14 jaar) heeft illegaal vuurwerk afgestoken en moet van Bureau Halt de straat schoonprikken. 

Wahid (16) moet na een geweldsdelict een cursus tegen agressieproblematiek volgen. 

Mats (15) heeft een ontwikkelingsstoornis. Na een misdrijf wordt hij in een inrichting geplaatst waar hij psychische hulp krijgt. 

Inan (15) moet voor de kinderrechter komen. Er is geen publiek of pers aanwezig.

Benjamin (14) hoeft maar een paar maanden naar de jeugdgevangenis terwijl hij een ernstig misdrijf heeft gepleegd.  

De rechten van een verdachte zijn in de wet vastgelegd. Dit zijn; 

1. Je bent pas verdachte als er een redelijk vermoeden is dat je schuldig bent aan het strafbaar feit, en je bent onschuldig tot het bewezen is. 
2. Je hebt het recht te weten waarvan je wordt verdacht. 
3. Je hebt recht op een aandacht en rechtsbijstand (rechtsbijstand en tolk). 
4. Je hebt het recht om te zwijgen: je hoeft de vragen niet te beantwoorden.
5. Je mag een beperkte tijd vastgehouden worden. 
6. Je hebt recht op een eerlijk proces, je mag in hoger beroep gaan. 
7. Bij te weinig bewijs kan je vrijgesproken worden, en delicten kunnen verjaren (behalve bij ernstige delicten). 

Rechten van een verdachte

Maar ook plichten!

De verdachte moet bijvoorbeeld zijn identiteitsbewijs laten zien, en hij moet meewerken aan het nemen van foto’s en vingerafdrukken. En als de officier een DNA-onderzoek wil doen, dan moet de verdachte dit toestaan.

Hoe lang kun je worden vastgehouden?

Tijd tussen 00.00 en 09.00 wordt niet meegerekend!