02-09-2025 H 1.1 Het leven van de jager-verzamelaars

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

1.1 Het leven van de 

jagers en verzamelaars

Les 1

Steentijd

Prehistorie

Leerdoelen

• Je weet dat de eerste mensen jager-verzamelaars waren. 
• Je weet hoe jager-verzamelaars leefden. 
• Je weet wat het betekent als mensen zelfvoorzienend zijn. 
• Je weet dat we de geschiedenis in soorten samenlevingen indelen. 
• Je kunt uitleggen hoe we kennis hebben verzameld over jager-verzamelaars. 

Duizenden jaren geleden kwamen de eerste mensen naar Nederland. Zij leefden van jagen & verzamelen en maakten alles dat ze nodig hadden zelf. Deze paragraaf gaat over hoe jager-verzamelaars leefden. Je leert ook hoe wij aan informatie komen over deze mensen.

Hoe weten hoe de jager-verzamlaars leefden? 

De grotten van Lascaux liggen in Frankrijk. 

In 1940 werden in die grot een groot aantal rotswandschilderingen ontdekt. Deskundigen dateren de oudste rotsschilderingen uit de grot van Lascaux op 15.000 v.Chr., de jongste op 10.000 v.Chr. Het is de rijkst beschilderde prehistorische grot die tot nu toe werd ontdekt. 

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

• Mannen: jagen en vissen

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten, zaden, planten en paddenstoelen

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  

• Wonen in hutten, tenten of grotten

• Weinig bezittingen

Lezen en maken

Werkboek blz. 10, 11

Opdracht 1, 2 & 3 

Zelfvoorzienend

Jager-verzamelaars maakten alle werktuigen zelf om bv te jagen.

• Stenen messen en krabbers
• Naalden van botten
• Draad van spieren
• Handvatten van hout
• Manden van jonge wilgentakken  

Zij konden hierdoor voor zichzelf zorgen en waren van niemand afhankelijk = zelfvoorzienend

Lezen en maken

Werkboek blz. 12, 13

Opdracht 4, 5, 6, 7 & 8 

Wat weet je nog over
jagers- verzamelaars?

Mensen zonder vaste woonplaats noem je....

Waarom hadden jager-verzamelaars geen vaste woonplek?

Je bent zelfvoorzienend als je...

1. Geen vaste woonplek hebt
2. Aan landbouw doet
3. Voor jezelf kan zorgen
4. Wapens van hout maakt

Jagers verzamelaars

Juist

Onjuist

Nomaden

Mensen hebben weinig bezit.

De eerste mensen maken wapens van ijzer

Op zoek naar een nieuwe plek met voedsel.

De eerste mensen maken wapens van steen

Een archeoloog onderzoekt...

1. Boeren in onze tijd
2. Jager-verzamelaars in onze tijd
3. Bronnen uit het verleden
4. Mensen die het verleden naspelen

Huiswerk voor 9 september 2025

Werkboek blz. 10 t/m 15

Opdracht 1 t/m 9 + herhaling opdracht 1 t/m 5 

Overschrijven begrippen 1.1 blz. 38