G5 paragraaf 3.2 deel 2 en 3.3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

 Quesnay 1758 

Let op zijn allemaal geldstromen

Vier vergelijkingen uit model

1. Y=C+B+S (wat wordt er met het inkomen gedaan)
   
2. Y= C+I+O+E-M (= reële kringloop en inkomensidentiteit)
   Y=EV (effectieve vraag)
3. S=I+(O-B)+(E-M) (=financiële kringloop en spaaridentiteit)
4. (S-I)+(B-O)= (E-M)  (nationaal spaarsaldo= saldo LR)
   Particulier spaarsaldo= S-I
   Saldo sector overheid= B-O
   Saldo sector buitenland = E-M

Paragraaf 3.2 

Micro economie: bestudeert het economisch gedrag van individuele economische eenheden zoals producenten en consumenten en de markten die deze eenheden omvatten.

Macro economie: bestudeert het economisch gedrag van samengestelde economische eenheden (meestal landen of nog grotere eenheden) en werkt met samengestelde economische variabelen zoals economische groei, interest en werkloosheid.

• Micro en Macro economie vullen elkaar aan en beïnvloeden elkaar.

Klassieken en Keynes

Keynes

Spaarparadox: in crisistijden gaan mensen meer sparen voor later, maar daardoor geven ze minder uit, gaan minder besteden, zodat er minder geproduceerd hoeft te worden, wat weer leidt tot werkloosheid, en nog minder inkomsten etc.

Anticyclisch begrotingsbeleid: de overheid gaat tegen de economie in met bezuinigingen of extra uitgaven. Gaat de economie goed dan bezuinigen en/of belastingen omhoog. Gaat de economie slecht dan extra lenen/of belastingen verlagen.

Conjunctuurbeleid

Klassieken (aanbodeconomen) - procyclisch: 

• laagconjunctuur > bestedingen afremmen
• Hoogconjunctuur > bestedingen stimuleren

Keynes (vraageconoom) - anticyclisch

• laagconjunctuur > bestedingen stimuleren
• hoogconjunctuur > bestedingen afremmen

= Conjuncturele werkloosheid en deflatie

Outputgap: 

Verschil tussen de werkelijke productie (Y) en de potentiële productie (Y*)

Trend = lange termijn = Y*

= inflatie

Aan de slag

• Lees paragraaf 3.2 en 3.3 
• Onderstreep de belangrijke begrippen
• Maak opgaven 3.5 t/m opdracht 3.11

Dit is tevens het huiswerk!

Huiswerk 

• Lees paragraaf 3.2 en 3.3 
• Onderstreep de belangrijke begrippen
• Maak opgaven 3.5  t/m opdracht 3.11

Vier vergelijkingen uit model

1. Y=C+B+S (wat wordt er met het inkomen gedaan)
   
2. Y= C+I+O+E-M (= reële kringloop en inkomensidentiteit)
   Y=EV (effectieve vraag)
3. S=I+(O-B)+(E-M) (=financiële kringloop en spaaridentiteit)
4. (S-I)+(B-O)= (E-M)  (nationaal spaarsaldo= saldo LR)
   Particulier spaarsaldo= S-I
   Saldo sector overheid= B-O
   Saldo sector buitenland = E-M

Agenda

In deze les: 

• conjunctuur 
• stand van de economie
• trendmatige ontwikkeling
• impact op de overheidsbegroting 

Conjunctuur

Conjunctuur verwijst naar de fluctuaties in de economische groei rondom een langetermijngemiddelde, oftewel de trendmatige groei.

Wat is de stand van de economie?

De economie is altijd in beweging en de stand ervan wordt vaak beoordeeld aan de hand van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Dit geeft aan hoe de economie presteert in vergelijking met de langetermijnverwachtingen.

Trendmatige ontwikkeling

De trendmatige ontwikkeling is de gemiddelde economische groei op basis van historische trends en economische verwachtingen. In Nederland ligt deze trend rond de 2,3% per jaar. 

Hoog en laag conjunctuur

• Hoog Conjunctuur: Wanneer de economische groei boven de trendmatige ontwikkeling ligt.
• Laag Conjunctuur: Wanneer de economische groei onder de trendmatige ontwikkeling ligt.

Wat is effectieve vraag?

De effectieve vraag is de totale vraag naar goederen en diensten in de economie --> Y=C+I+O+E-M    (Y=EV)

Deze vraag heeft invloed op de productieomvang. Als de effectieve vraag hoger is dan de productiecapaciteit, bijvoorbeeld door verhoogde bestedingen, dan kan dit leiden tot overbesteding.

Productiecapaciteit

Productiecapaciteit is de maximale hoeveelheid goederen en diensten die een economie kan produceren, gegeven de beschikbare middelen. Deze capaciteit kan op korte termijn verhoogd worden door middel van:

• Het verhogen van arbeidstijd van werknemers.
• Het intensiever gebruiken van machines.
• Het importeren van producten om aan de vraag te voldoen.

Fases van conjunctuur

Fases van conjunctuur

Fase 1: Overbesteding: De effectieve vraag is groter dan de productiecapaciteit.

Mogelijke oplossingen: 

meer uren werken of 

importeren.

Fases van conjunctuur

Fase 2: Recessie: Daling van de vraag met twee kwartalen aanhoudend.

Fases van conjunctuur

Fase 3: Ondercapaciteit: De vraag blijft dalen en ligt onder de productiecapaciteit.

Fases van conjunctuur

Fase 4: Opleving: De vraag neemt weer toe, maar ligt nog onder de productiecapaciteit; 

de economie begint te 

herstellen.

= Conjuncturele werkloosheid en deflatie

Outputgap: 

Verschil tussen de werkelijke productie (Y) en de potentiële productie (Y*)

Trend = lange termijn = Y*

(Y* wordt bepaald door hoeveelheid arbeid, kapitaal en totale factor productiviteit)

= inflatie

Gevolgen voor de overheid

Hoog conjunctuur:

Meer belastinginkomsten: Door een stijging in bestedingen neemt de belastingopbrengst toe.

Minder uitgaven: Er zijn minder werklozen, waardoor de uitgaven voor uitkeringen dalen.

Resultaat: Dit kan leiden tot een begrotingsoverschot.

Gevolgen voor de overheid

Laag conjunctuur:

Daling van belastinginkomsten: Minder bestedingen betekent ook minder btw- en loonbelasting.

Hogere uitgaven: Er is een toename van uitgaven voor sociale zekerheid en uitkeringen (meer werklozen).

Resultaat: Dit leidt tot een begrotingstekort.

Gevolgen van hoog- en laagconjunctuur

Trendmatig begrotingsbeleid

In Nederland hanteren we een trendmatig begrotingsbeleid. 

Dit betekent dat de overheid haar uitgaven baseert op de langetermijnverwachtingen, niet alleen op de huidige economische situatie. Dit helpt om stabiliteit te creëren en de effecten van conjunctuurschommelingen te verminderen.

Conjunctuurbeleid

 Anticyclisch begrotingsbeleid - conjunctuurgolf afzwakken

• laagconjunctuur > bestedingen stimuleren > overheidsbestedingen (O) verhogen en/of belastingen verlagen, zodat de consumptie (C) kan stijgen.

Conjunctuurbeleid

 Anticyclisch begrotingsbeleid - conjunctuurgolf afzwakken

• hoogconjunctuur > bestedingen afremmen > overheidsbestedingen (O) verlagen en/of belastingen verhogen, zodat de consumptie (C) kan dalen.

Aan de slag

• Lees paragraaf 3.2 en 3.3 blz 36 t/m 40
• Onderstreep de belangrijke begrippen
• Maak opgaven 3.5 t/m opdracht 3.11 blz 36 t/m 40

Dit is tevens het huiswerk!

Klaar? Maak de zelftest blz 42 t/m 44

Huiswerk 

• Lees paragraaf 3.2 en 3.3 blz 36 t/m 40
• Onderstreep de belangrijke begrippen
• Maak opgaven 3.5  t/m opdracht 3.11 blz 36 t/m 40

Huiswerk les 2

• Lees paragraaf 3.1 t/m 3.3 
• Onderstreep de belangrijke begrippen
• Leer de vergelijkingen met het kringloopplaatje erbij
• Maak opgaven hst 3 af t/m opdracht 3.11

Huiswerk les 3

• Lees paragraaf 3.1 t/m 3.3 
• Onderstreep de belangrijke begrippen
• Leer de vergelijkingen met het kringloopplaatje erbij
• Maak opgaven hst 3 af t/m opdracht 3.13
• NB overige opgaven en zelftesten kun je maken ter voorbereiding toets