Nature Strikes Back

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Mens & Maatschappij
• +5
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introduction

Dit lesmateriaal is geschikt voor middelbare scholieren (bovenbouw). In deze les worden vragen gesteld over het narratief (op welke manier de inhoud verteld wordt), filmische vormgeving (beeld en geluid), context en het thema. Deze les hoort bij het Open Your Mind programma van het Imagine Film Festival. In dit programma wordt fantastische film gebruikt om maatschappelijke problemen bespreekbaar te maken.

Instructions

In deze les bekijken de leerlingen filmfragmenten van verschillende sciencefiction films over de kracht van de natuur. Op basis van vragen hierover wordt er kritisch naar dit thema gekeken en leren zij hoe filmmakers hier mee omgaan. Het lesmateriaal kan onafhankelijk worden gebruikt.

Leerdoelen

• De leerling kent de verschillende vormen waarop natuurkrachten het menselijk leven dramatisch kunnen beïnvloeden.
• De leerling leert kritisch na te denken over de risico’s op natuurrampen, hoe we als mens hieraan bijdragen en hoe we ons hierop kunnen voorbereiden.
• De leerling kan benoemen hoe verschillende filmmakers met dit thema omgaan; welke subthema’s worden door filmmakers veel gebruikt. Welke vragen over natuurkrachten zijn interessant voor filmmakers en waarom.
• De leerling begrijpt en herkent de keuzes van de maker beter op het gebied van het narratief; tijd, ruimte, conflict als ook in de vormgeving. Hij of zij kan uitleggen hoe deze begrippen worden ingevuld om het thema voor het voetlicht te brengen en hoe dit bijdraagt aan de dramatische ontwikkeling van de film.
• De leerling kan benoemen welk effect de keuzes van de maker hebben op de eigen beleving.

Imagine Film Festival is een filmfestival gericht op films die zich net buiten de realiteit afspelen. De films die worden vertoond zijn genre films die vallen in de categorieën horror, ski-fi en fantasy.

uitleg begrip

vraag en/of opdracht

filmfragment

science fiction (sci-fi)

Waar denk je aan bij het woord sci-fi?

San Andreas (2015)

Opdracht 1:

Deze les gaat over de kracht van de natuur. We gaan kijken hoe filmmakers de kracht van de natuur zien, wat het effect van die kracht op de mens en de wereld is, hoe de mens deze kracht uitlokt, op welke manieren zij dit onderwerp in beeld brengen en hoe zij een verhaal vertellen met behulp van film.

Instructie opdracht 1:

Laat de leerlingen kijken naar het filmfragment en vertel kort het doel van de les (zie hierboven).

0

Hoe bouwt dit fragment de spanning op dat er een aardbeving komt? 

Wat kunnen de gevolgen zijn dat de dam breekt?

Een voorbeeld van de kracht van de natuur zijn aardbevingen, wat voor andere voorbeelden kun je bedenken?

Antwoordsuggestie

Suggestie vraag 1:  

● De grafieken op de computers

● Trillende lampen

Suggestie vraag 2:

● Water uit het meer overstroomt de huizen en bedrijven achter de dam

Suggestie vraag 3:

● Overstromingen, zoals jaarlijks in Bangladesh (link)

● Aardbevingen, zoals in Turkije en Griekenland in oktober 2020 (link)

● Uitbarsting van vulkanen, zoals in Ijsland in 2014 (link)

● Als het erg hard waait en er bomen omwaaien op auto’s.

Natuurrampen

The Impossible

Je gaat kijken naar een scene uit de film The Impossible, waar een familie plotseling in een nachtmerrie beland als er een tsunami op de kust afstormt.

The Impossible

We gaan kijken naar een scene uit de film The Impossible uit 2013. De film is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van María Belón en haar familie tijdens de tsunami van 2004.

The Impossible

Hoe bouwt dit fragment de spanning op dat er een tsunami aankomt? 

Hoe laat de filmmaker met special effects de tsunami zien?

Halverwege het fragment is het beeld zwart en hoor je alleen geluid. Wat is het effect daarvan?

The Impossible

Suggestie vraag 1:

● Wind begint te waaien

● Regendruppels tegen een plastic scherm

● Mensen die elkaar vragen aankijken

● Vogels en dieren maken lawaai

● Donker geluid en trillingen

Suggestie vraag 2:

● Met een miniatuurmodel van het vakantieresort

● Met computer bewerkingen.

Suggestie vraag 3:

● Als kijker verplaats jij je in de situatie van de jongen die het zwembad is gedoken.

● Je fantasie vult in wat er op dat moment gebeurd.

Klimaatcrisis

Mad Max: Fury Road

Je gaat kijken naar een fragment uit de film Mad Max: Fury Road, waar de wereld een grote woestijn is na een nucleaire oorlog.

Mad Max: Fury Road

Vervuiling van de mens, zoals de uitstoot van CO2 en het verbranden van steenkool en olie, zorgt voor de opwarming van de aarde en steeds meer extremer weer. De gevolgen van onze uitstoot zien we pas heel veel jaren later. 

Mad Max: Fury Road

Hoe laat de film de gevolgen van de klimaatcrisis zien? 

Welke invloed heeft de mens op de klimaatcrisis?

Mad Max: Fury Road

Suggestie vraag 1:

● De wereld in Mad Max ziet er droog en heet uit.

● In de beelden zie je geen (groene) bomen, struiken, gewassen of dieren. Je ziet alleen mensen en (metalen) machines.

● Ondanks dat de film zich afspeelt rond 2050 (bron), is olie nog steeds de manier waarop de auto’s en motoren energie krijgen. Op basis van huidige ontwikkelingen zou je verwachten dat we dan meer gebruik maken van zonne-energie en andere energiebronnen.

Suggestie vraag 2:

● Met name het verbranden van olie, kolen en gas, en het bedrijven van landbouw met een hoge uitstoot van broeikasgassen (link).

Virussen

I Am Legend

Je gaat kijken naar een fragment uit de film I Am Legend, waar een epidemie de wereld heeft veranderd.

Denk jij dat virussen een groter gevaar zijn voor de mens dan aardbevingen? Waarom wel of waarom niet?

I Am Legend

Bij natuurrampen denken de meeste mensen aan grote dingen, zoals vulkanen, aardbevingen, tsunami’s en meer. Maar virussen, zoals Corona, kunnen ook grote schade aanrichten aan de mensheid.

Suggestie vraag 1:

● Tornado’s, aardbevingen, overstromingen en vulkaanuitbarstingen hebben meestal alleen plaatselijk effect. Virussen, zoals Corona, kunnen de hele wereldbevolking bereiken en beïnvloeden. 

I Am Legend

Dit is het verhaal van de film: in 2009 ontstaat een vreselijk virus dat zich snel verspreidt: 90 procent van de wereldbevolking wordt besmet en voor het grootste deel daarvan betekent het virus de dood. 5,4 miljard mensen sterven door het virus. De overgeblevenen bestaan uit de geïnfecteerden (588 miljoen, een soort vampierachtigen die niet tegen daglicht kunnen) en een minuscuul aantal mensen (12 miljoen) die immuun zijn voor het virus. Ook de meeste dieren (waaronder honden) zijn immuun, maar dan alleen voor het door de lucht verspreide virus. Ze kunnen wel geïnfecteerd worden door een beet van een geïnfecteerd mens of dier. 

Virussen kun je niet zien. Hoe weet je na het zien van het filmfragment toch dat er een dodelijk virus is?

Extra vraag VWO:

Virussen zijn sliertjes DNA. Leeft een virus? Waarom wel of waarom niet?

I Am Legend

Suggestie vraag 2:

● De hoofdrolspeler is overdag alleen in het centrum van New York, een plek die normaal gesproken heel druk is. Daarnaast zie je de overblijfselen van ongelukken, maar is niet direct duidelijk hoe die zijn veroorzaakt.

Suggestie extra vraag VWO

● Virussen zijn stukjes erfelijk materiaal , die de cel van een plant of dier binnendringen om zich daar te reproduceren. Virussen leven dus niet zelf(standig), aangezien ze de eiwitmachinerie van de cel nodig hebben om te kunnen voortbestaan en ook de energiestofwisseling van deze cel is noodzakelijk om de bouw van grote moleculen mogelijk te maken (bron).

Natuur maken

The Martian

We gaan kijken naar een fragment uit de film Jurassic Park 3 uit 2001. 

Jurrasic Park 3 (2011) 

De hoofdrolspelers denken 3 keer veilig te zijn, hoe laat de filmmaker zien dat ze dat niet zijn?  

Hoe weten de filmmakers hoe dinosaurussen eruit hebben gezien?

Extra vraag VWO:

Vind jij dit een goed idee om uitgestorven dieren tot leven te klonen? Waarom wel of waarom niet?

Jurrasic Park 3 (2011) 

Wetenschappers in Rusland, China en Zuid-Korea onderzoeken de mogelijkheid om uitgestorven dieren weer tot leven te wekken. Ze willen DNA uit opgegraven slagtanden combineren met het DNA van olifanten om zo mammoeten te klonen.

Suggestie vraag 1:

● Ze komen bij elkaar terug door de beltoon van een telefoon. Die heeft hij echter niet meer bij zich, maar zit in de maag van de dinosaurus.

● 1. De dinosaurus verschijnt ineens in beeld (en je hoort de beltoon).

● 2. De dinosaurus breekt door het hek heen.

● 3. De dinosaurus loopt rondom het huis.

● Door veranderingen in de muziek.

Suggestie vraag 2:

● Opgravingen van skeletten. Op basis daarvan maken wetenschappers een schets van hoe de dino’s eruit zagen (bron).

Extra vraag VWO

● Open gesprek met de leerlingen

Ruimtereizen

The Martian

Je gaat kijken naar een fragment uit de film The Martian, dat zich afspeelt op Mars.

The Martian

Ondernemers zoals Elon Musk denken dat een deel van de mensheid in de toekomst leeft op een kolonie op Mars.

We gaan kijken naar een fragment uit de film The Martian uit 2015. 

Hoe laat het fragment zien dat het leven op Mars veel moeilijker is dan op aarde?

Zou jij zelf op Mars willen wonen? 

Extra vraag VWO

Hoe zou jij het geld verdelen tussen de natuur beschermen op aarde en de voorbereidingen om leven op Mars mogelijk te maken?

The Martian

Suggestie vraag 1:

● De hoofdrolspeler moet binnen groente (aardappels) kweken.

● Hij moet naar buiten met beschermende kleding en een helm.

● Hij moet een manier bedenken om water te maken.

Suggestie vraag 2:

● Open gesprek met de leerlingen

Suggestie extra vraag VWO:

● Argumenten voor ruimte:

o Ruimteonderzoek levert ook inzichten op voor het leven op aarde.

o Ooit zal de mensheid de aarde moeten verlaten, omdat de zon te heet wordt of omdat een asteroïde op aarde knalt.

● Argument voor aarde:

o De aarde is qua condities, zoals zuurstof en zwaartekracht, veel beter voor ons als mens om op te leven.

o Het leven in de ruimte is ontzettend duur.

EXTRA

Verzin jouw eigen filmscript!

Extra opdracht

Bedenk een filmscript over hoe een natuurramp het leven op aarde verwoest. Dit mag een aardbeving, tsunami, overstroming, vulkaanuitbarsting, virus of iets anders zijn.

Opties (maak je keuze):

● Maak een onderbouwing van een paar alinea’s waarin je het filmscript uitlegt. Zou het in het echt ook kunnen gebeuren?

● Teken de filmposter.

● Maak met je smartphone een korte trailer.

Deze hiernaast genoemde opdracht kunnen de leerlingen thuis maken als huiswerk. Eventueel kunnen ze de opdracht in tweetallen uitvoeren.