4.1. Duurzaam ontwikkelen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

H4: Op weg naar een duurzame wereld

Introductie

Leerdoelen 

* Je weet wat draagkracht en een ecologische voetafdruk is.

* Je begrijpt waardoor de draagkracht van de aarde in gevaar is en een duurzame ontwikkeling nodig is.

* Je kunt de ecologische voetafdrukken van verschillende landen van een kaart aflezen.

Je beheerst de stof van dit onderdeel.

Herhalen uit de vorige les

Hoe omschrijf jij het woord
'duurzaamheid'?

Omschrijving
Duurzaamheid

De mens is op verschillende manieren afhankelijk van het milieu:

- het milieu levert voedsel 

- het milieu levert zuurstof 

- het milieu levert water

- het milieu levert energie

- het milieu levert grondstoffen

- het milieu biedt plaats om te leven
(wonen / werken / recreatie) = leefomgeving

Die leefomgeving moeten we duurzaam maken

Waarom moeten we de aarde duurzaam maken/houden?

Hoeveel mensen op aarde?

www.worldometers.info

We horen bij de ruim 8 miljard bewoners op aarde. Samen moeten we leven van wat er op de aarde aanwezig is.

We moeten zuinig met onze planeet omgaan, want: op is op! 

Bedreiging draagkracht

Planten, dieren, mensen, lucht en water vormen een natuurlijke kringloop als in een bos.
Planten en dieren hebben daar genoeg voedsel en het afval wordt vanzelf verwerkt. Maar… door ingrijpen van de mens kan onze leefomgeving, het milieu, in de war raken.

Bedreiging draagkracht

Mensen gebruiken water, lucht en bodem om te kunnen leven. Uit de bodem worden allerlei grondstoffen gehaald.
Deze grondstoffen noemen we natuurlijke hulpbronnen: producten uit de natuur die de mens gebruikt. 

Kun je voorbeelden noemen van natuurlijke hulpbronnen?

Natuurlijke hulpbronnen

Uitleg vorige video

Je kunt hulpbronnen onderverdelen in de bronnen die hernieuwbaar zijn en de bronnen die niet hernieuwbaar zijn.
Dat betekent dat de bronnen niet te vervangen of te hergebruiken zijn op een korte termijn.

Een kenmerk van hernieuwbare hulpbronnen is dat ze in overvloed aanwezig zijn: denk bijvoorbeeld aan wind of regen.

Uitleg vorige video

Je hebt daar tegenover natuurlijk ook de niet-hernieuwbare bronnen, dit zijn de bronnen die je niet op een korte termijn kan vernieuwen of helemaal niet vernieuwbaar zijn.

Denk bijvoorbeeld aan fossiele brandstoffen zoals olie. Het duurt miljoenen jaren om die op te bouwen en daarom valt het onder de categorie niet-hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen.

Van bijvoorbeeld aardolie worden allerlei producten gemaakt als plastic en benzine. Water gebruiken we onder andere als drinkwater en is nodig voor landbouw. De lucht bevat zuurstof die nodig is voor al het leven op aarde. De bewoners van de aarde gebruiken zoveel water, lucht en grondstoffen dat de natuurlijke kringloop verstoord raakt. 

Hier komt de draagkracht van de aarde in gevaar.
Dit is het vermogen van de aarde om alle mensen te kunnen laten leven, zonder schade aan te richten aan onze leefomgeving.

Leven op te grote voet

Van alles wat je koopt, eet en gebruikt kun je uitrekenen wat de hoeveelheid ruimte is die daarvoor nodig is. Deze berekening heet de ecologische voetafdruk.
Als we de ruimte eerlijk over alle mensen zouden verdelen heeft elke bewoner 1,7 hectare beschikbaar. Dat zijn bijna vier voetbalvelden per persoon. Het probleem is dat we nu per mens 2,8 hectare gebruiken!

Leven op te grote voet

• Het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en verbouwen van ingrediënten kost ruimte en het transport ervan kost energie. 

• De aarde is eigenlijk te klein voor alle bewoners die erop wonen. Ecologische voetafdruk komt in gevaar.

De ecologische voetafdruk is hoger in....

1. Rijke landen
2. Arme landen

Wat is niet een onderdeel van de ecologische voetafdruk?

1. voedsel
2. afval
3. energie
4. inkomen

Wie heeft de grootste ecologische voetafdruk?

1. Keniaan
2. Vietnamees
3. Braziliaan
4. Nederlander

Wat bereken je met de ecologische voetafdruk?

1. De energie die een bepaald land gebruikt ten opzichte van andere landen.
2. De hoeveelheid broeikasgassen die je jaarlijks uitstoot met jouw manier van leven.
3. De hoeveelheid energie die je per jaar verbruikt.
4. De ruimte die nodig is om alles wat je gebruikt te produceren en te verwerken.

Toekomst

Er komt nog een probleem bij: de wereldbevolking groeit. Volgens de bevolkingsprognose van de Verenigde Naties zijn we rond het jaar 2100 met 11 miljard mensen op de aarde.
Dat heeft natuurlijk invloed op de ruimte die er per persoon beschikbaar is.
In plaats van 1,7 hectare is er dan nog maar 1,1 hectare per persoon beschikbaar.

Bereken je persoonlijke ecologische voetafdruk.

Gebruik google translate wanneer je de Engelse tekst niet begrijpt.

www.footprintcalculator.org

Of in het Nederlands

voetafdruktest.wwf.nl

Mijn ecologische voetafdruk is ....

1. Minder dan 2 keer de aarde
2. Tussen 2 en 4 keer de aarde
3. Tussen 4 en 6 keer de aarde
4. meer dan 6 keer de aarde

Wat is volgens jou een oplossing om de ecologische voetafdruk te verkleinen?

Wat is volgens jou een oplossing om de ecologische voetafdruk te verkleinen?

Duurzame ontwikkeling

In plaats van chocopasta kun je beter aardbeien uit eigen tuin op je brood doen. Zo’n aardbeienplant neemt weinig ruimte in en het transport kost je weinig energie. Je verlaagt zo je voetafdruk en je vergroot de draagkracht van de aarde.

Zo blijft de aarde leefbaar voor de toekomst.

EXIT TICKET:
Het woord 'ecologische voetafdruk' betekent...

EXIT TICKET:
Wat betekent 'de draagkracht is in gevaar'.

OPDRACHT voor vrijdag

Maak opdracht 1, 2, 3, 4, 5 in je werkboek
Maak opdracht 3 als eerste in de klas. Dan kun je de atlas gebruiken.
Alles af?
Maak BOX 1 over de ecologische voetafdruk. -> bij EXTRA OPDRACHTEN 
 in je digitale boek (H4, p4.1)