p.p.p.

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

We beginnen om 11.05

Wat gaan we doen vandaag?

Kort de werkwoordstijden van het actief herhalen

De drie verschillende vertaalmogelijkheden van het p.p.p. doornemen

Enkele voorbeelden uit het boek bekijken

Werkwoorden in het Latijn

Onderscheid tussen onvoltooide tijden en voltooide tijden
- praesens, imperfectum en futurum: onvoltooid
- perfectum, plusquamperfectum en futurum exactum: voltooid

Onderscheid tussen actieve en passieve vormen
- actief: degene die de handeling verricht is belangrijk
- passief: wat er wordt gedaan is belangrijker dan wie het doet

Onvoltooide tijden (actief)

Praesens: tegenwoordige tijd                            o, s, t, mus, tis, nt

ik hoor, jij komt, hij ziet etc

Imperfectum: onvoltooid verleden tijd          bam, bas, bat, bamus, batis, bant  
ik hoorde, jij kwam, hij zag etc                            

Futurum: toekomende tijd                                   bo, bis, bit, bimus, bitis, bunt  (a/e)

ik zal horen, jij zult komen, hij zal zien etc    am, es, et, emus, etis, ent       (i/mk)

Voltooide tijden (actief)

Perfectum: voltooid tegenwoordige tijd                     i, isti, it, imus, istis, erunt

ik heb gehoord, jij bent gekomen, hij heeft gezien etc

Plusquamperfectum: voltooid verleden tijd              eram, eras, erat,
ik had gehoord, jij was gekomen, hij had gezien      eramus, eratis, erant  
              

Futurum exactum: voltooid toekomende tijd            ero, eris, erit, 
                                                                                                         erimus, eritis, erint

ik zal hebben gehoord, jij zult zijn gekomen, hij zal zijn gezien

Voltooide tijden (passief)

Perfectum (passief)                          p.p.p. + sum/es/est/sumus/estis/sunt

ik ben gehoord, hij is gezien                         auditus sum, visus est

Plusquamperfectum (passief)    p.p.p. + eram/eras/erat/eramus/eratis/erant

ik was gehoord, hij was gezien                    auditus eram, visus erat

Futurum exactum (passief)           p.p.p. + ero/eris/erit/erimus/eritis/erunt

ik zal zijn gehoord, hij zal zijn gezien         auditus ero, visus erit

Het p.p.p. op 3 manieren

1) Als deel van de persoonsvorm (passiva van voltooide tijden)
- altijd samen met een vorm van esse
- vertaal als 'ik ben geroepen' , 'ik was geroepen' of 'ik zal zijn geroepen'

Het p.p.p. op 3 manieren

2) Gebruikt als bijvoeglijk naamwoord

- wél een p.p.p. dat congrueert met een zelfstandig naamwoord
- géén vorm van esse 

- vertaal het p.p.p. als bijvoeglijk naamwoord --> maak het voltooid deelwoord en plak er een -e achter (meestal) 

- (zonder p.p.p.)  verba audio = ik hoor de woorden
- (met p.p.p.) verba dicta audio = ik hoor de gezegde woorden

p.p.p. als bijvoeglijk naamwoord

1) Mihi placent templa in foro Romano exstructa.

2) Urbem a Romulo conditam saepe spectavi,

oppidum a Didone conditum numquam vidi.

3) Faustulus pueros in ripa Tiberis inventos servavit.

4) Urbem a muris parvis circumdatam defendere non potuimus.

5) Narra mihi de auxilio a deis dato. 

Het p.p.p. op 3 manieren

3) Gebruikt als dubbelverbonden bepaling
- wél een p.p.p. dat congrueert met een zelfstandig naamwoord

- géén vorm van esse

- als bijvoeglijk naamwoord vertalen lukt niet/levert geen mooie zin op

- vertaal het p.p.p. als aparte bijzin 

BIJZIN?! 

Wel een p.p.p., geen vorm van esse en vertalen als bijv nw lukt niet goed?

1) Probeer eerst een bijzin beginnend met 'nadat' 

2) Vertaal dan het naamwoord waarmee het p.p.p. congrueert
3) Vertaal alles dat tussen het onderwerp en p.p.p. staat

4) Vertaal het p.p.p. als voltooid deelwoord
5) Vul een vorm van esse aan (bij 'nadat' altijd voortijdig vertalen)

(Werkt het niet met 'nadat'? Probeer het dan met 'omdat, hoewel of toen')

6) Plaats een komma en vertaal de rest van de zin

oefening 3

1) Romulus et Remus fratres ab Amulio expositi tandem a lupa inventi sunt. 

Nadat

Nadat de broers Romulus en Remus

Nadat de broers Romulus en Remus door Amulius

Nadat de broers Romulus en Remus door Amulius neergelegd waren

Nadat de broers Romulus en Remus door Amulius neergelegd waren, zijn ze uiteindelijk door een wolvin gevonden.

Oefening 3

2) Fratres a lupa servati in eo loco urbem condiderunt. 

Nadat
Nadat de broers

Nadat de broers door de wolvin

Nadat de broers door de wolvin gered waren,

Nadat de broers door de wolvin gered waren, hebben ze op die plaats een stad gesticht. 

Het p.p.p. is gebruikt als?

Remus moenia a fratre exstructa irrisit.

1. Persoonsvorm
2. Bijvoeglijk naamwoord
3. Dubbelverbonden

Het p.p.p. is gebruikt als?
Aeneas per maria agitatus in Italia venit.

1. persoonsvorm
2. bijvoeglijk naamwoord
3. dubbelverbonden

Het p.p.p. is gebruikt als?

Iulius Caesar a Brute interfectus est.

1. persoonsvorm
2. bijvoeglijk naamwoord
3. dubbelverbonden

Welk voegwoord past het beste?
Marcum sapientiam habitum, non dominus est.

1. nadat
2. omdat
3. hoewel
4. toen

Welk voegwoord past het beste?
Troiani a Graecis superati, Troia deleta est.

1. nadat
2. omdat
3. hoewel
4. toen

Samengevat: p.p.p. op 3 manieren

1) + vorm van esse --> persoonsvorm passief voltooide tijd

2) zonder vorm van esse?  --> probeer als bijvoeglijk naamwoord 

lukt dat niet? --> ga naar stap 3

3) dubbelverbonden: maak een bijzin (probeer eerst met nadat!)

lukt dat niet? --> probeer omdat, hoewel, of toen