Les 2: Storing in de communicatie

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

Communicatie: Storing in de communicatie

Zorgpad communicatieproces theorie

Programma

Terugblikken

Theorie

Klassikale opdracht 

Zelfstandig aan de slag

je ontvangt alleen informatie en kunt niet reageren

1. Tweezijdige communicatie
2. eenzijdige communicatie
3. non-verbale communicatie
4. Verbale communicatie

Je bent tegelijk zender en ontvanger

1. Tweezijdige communicatie
2. Eenzijdige communicatie
3. Non-verbale communicatie
4. Verbale communicatie

Het lezen van een boek is een voorbeeld van:

1. Non-verbale communicatie
2. Verbale communicatie

Dirk zegt tegen collega Jamila: 'Ik ga zo meneer Driesen helpen. Help jij mevr. Reus?'

Wie is de zender? Wie is de ontvanger? Wat is de boodschap?

Welke manieren van non-verbale communicatie kan je bedenken?

Non-verbale communicatie

• Gezichtsuitdrukking
• Intonatie
• Stemvolume
• Spreektempo
• Gebaren
• Lichaamshouding

Inhoudsniveau en betrekkingsniveau

Inhoudsniveau: Overbrengen van informatie, vooral via verbale communicatie.

Betrekkingsniveau: Het niveau waarop de zender aangeeft hoe de ontvanger de inhoud moet opvatten, en hoe hij zichzelf ziet in de relatie tot de ander. Non-verbaal geef je aan hoe de ontvanger de inhoud moet opvatten.

Tegenstrijdige communicatie

De verbale en de non-verbale communicatie moeten met elkaar overeenkomen. Als dat niet het geval is, dan spreken we van tegenstrijdige communicatie.

De communicatie is dan incongruent. Bij congruente communicatie komen iemands gedachtes en gevoelens wél overeen met wat hij zegt.

Tegenstrijdige communicatie

Voorbeeld:

Denk aan iemand die rood aanloopt van kwaadheid en met stemverheffing roept: ‘Ik ben niet boos!’ 

Andersom kan ook, als iemand met een verlegen stem zegt: 'Ik ben ontzettend boos!'

Wat is verbaal? Wat is non-verbaal?

Welke ''communicatiekanalen'' kan je bedenken?

Communicatiekanalen

• spreken
  
• zien
  
• ruiken
  
• aanraken
  
• proeven

Communicatiekanalen

In een telefoongesprek kun je maar via één kanaal communiceren (spreken). 

Maar bij een kennismaking met een zorgvrager gebruik je veel meer kanalen. Je geeft de zorgvrager een hand (aanraken), je kijkt hem aan (zien) en je stelt je voor (spreken). Ook kun je soms ruiken of iemands geur voor jou aangenaam of onaangenaam is.

Storingen in het communicatieproces

Ruis:

Storingen die het communicatieproces beïnvloeden noemen we ook wel ruis. Er zijn twee soorten ruis:

• Externe ruis
• Interne ruis

Externe ruis

Externe ruis

Interne ruis

Interne ruis

Het voorbijrijden van een sportwagen 

Het hebben van een vooroordeel

Je bent verkouden

Een slechte adem van de gesprekspartner

Interpretatie

De ontvanger interpreteert de boodschap van de zender. Maar bij de interpretatie kan iets misgaan. 

Dat kan verschillende oorzaken hebben. 

Welke oorzaken?

Interpretatie voorbeelden

• Een zorgvrager en een zorgverlener hebben een verschillende culturele achtergrond.
• Een zorgvrager heeft een lichamelijke of psychische aandoening waardoor hij de boodschap van de zorgverlener verkeerd interpreteert.
• Een zorgvrager geeft een andere betekenis of gevoelswaarde aan een bepaald woord dan een zorgverlener.

Wat is een referentiekader ook alweer?

Referentiekader

Bij het interpreteren van boodschappen speelt iemands referentiekader een grote rol. 

Een referentiekader wordt gevormd door alle ervaringen die iemand in zijn leven heeft opgedaan en alles wat hij heeft geleerd. Het bepaalt de manier waarop iemand naar zijn omgeving kijkt.

Referentiekader

Jij interpreteert een boodschap vanuit jouw referentiekader. Iemand anders doet dit vanuit zijn referentiekader. Jouw interpretatie van een boodschap is dus niet hetzelfde als de interpretatie van iemand anders. Je begrijpt iemand beter als je weet wat zijn referentiekader is.

Lichamelijke of psychische aandoening

Zorgvragers krijgen zorg omdat zij een aandoening hebben. Deze aandoening kan ook invloed hebben op de manier waarop zij communiceren. Denk bijvoorbeeld aan mensen die zich moeilijk kunnen uiten (door een taal- of spraakstoornis). Of denk aan mensen die moeite hebben met het interpreteren van boodschappen (door hersenschade of een beperking aan de zintuigen).

Welk misverstand is er hier?

Welke dingen spelen dus een rol bij storingen in de communicatie?

Klassikale opdracht

Twee vrijwilligers naar voren aub! 

Toeschouwers: Let op of er sprake is van externe ruis/ interne ruis / Hoe verliep de communicatie in het algemeen?

Aan de slag!