11. Samenstellingen

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 3

11. Samenstellingen

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• Uitleggen wat een samenstelling is
• Zelf samenstellingen maken uit  losse woorden
• Samenstellingen herkennen in een tekst
• Veelvoorkomende fouten bij samenstellingen vermijden.

Kijk om je heen

• Welke woorden bestaan uit meerdere delen?
• Voorbeeld: schooltas, deurknop, lesboek
• Probeer drie samenstellingen te vinden

Wat is een samenstelling?

Een samenstelling bestaat uit meerdere woorden die samen één nieuw woord vormen. Zoals: 

• school + bord = schoolbord
• fiets + bel = fietsbel
• water + fles = waterfles

Langste samenstelling: 

Aansprakelijkheidswaardevaststellingsveranderingen
50 letters, 15 lettergrepen
langste woord in woordenboek

Kindercarnavalsoptochtvoorbereidingswerkzaamhedencomitéleden: 63 letters, 28 lettergrepen

In Guiness book of records (2011)

Hoeveel woorden: Aansprakelijkheidswaardevaststellingsveranderingen?

Hoeveel woorden: Kindercarnavalsoptochtvoorbereidingswerkzaamhedencomitéleden

WElke

Kolom A

school

regen

fiets

huis

water

Kolom B  

 slot

 bus

  kraan

pak

 deur

Maak samenstellingen met één woord uit kolom A en één woord uit kolom B

Welke samenstellingen
ken je?

Wat is een samenstelling?

1. Een woord met drie lettergrepen
2. Twee woorden die samen één nieuw woord vormen
3. Een woord dat je met een hoofdletter schrijft
4. Een werkwoord in de tegenwoordige tijd

Welke samenstelling is goed geschreven?

1. Water-kraan
2. Waterkraan

Welke zin bevat een samenstelling?

1. Ik eet een appel
2. De hond blaft hard
3. Mijn broodtrommel ligt op tafel
4. Het weer is mooi

Welke samenstelling klopt?

1. Slaap kamer
2. Slaapkamer
3. Slaap-kamer
4. Slapenkamer

Wat is de juiste samenstelling van
huis + deur?

1. huis-deur
2. huis deur
3. huisdeur
4. huizendeur

Welke hoort niet in het rijtje?

1. regenbroek
2. regenjas
3. regendans
4. regenen

Welke samenstelling is fout?

1. telefoonhoesje
2. laptoptafel
3. koekjesblik
4. fietsenslot

Tussenletter of niet?

Tomaat --> mv = tomaten --> tomatensoep 

Groente --> mv = groenten/s --> groentesoep

Rogge --> geen mv --> roggebrood

Welke samenstelling is goed?

1. Aardewerk
2. Aardenwerk

Welke samenstelling is goed?

1. Pannekoek
2. Pannenkoek

Welke samenstelling is goed?

1. Hersepan
2. Hersenpan

Hoe schrijf je de samenstelling van pad + stoel?

Welke samenstelling is goed?

1. Koekepan
2. Koekenpan

Welke samenstelling is goed?

1. Secondelang
2. Secondenlang

Tussenletter of niet?

Zon --> is er maar één van --> zonneschijn 

Reuze --> bijv. naamwoord --> reuzesterk

Aap --> mv = apen --> apenrots

Aap --> bijv. naamwoord --> apetrots

Hoe schrijf je de samenstelling van koningin + soep

Welke samenstelling is goed?

1. Apenrots
2. Aperots

Welke samenstelling is goed?

1. Apentrots
2. Apetrots

Hoe schrijf je de samenstelling van zon + bril?

1. Zonnebril
2. Zonnenbril

Werkblad

Maak de opdrachten op je werkblad 

Werk netjes 

Schrijf je naam op het blaadje