Grammatica V2H - les 3 - NWG

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica: ontleden zinsdelen

Vandaag:

Werkwoordelijk gezegde (WG ) of Naamwoordelijk gezegde (NG)

H2 en H3

WG

- alle werkwoorden in de zin

- het woordje TE / AAN HET

- scheidbaar samengesteld werkwoord 

voorbeeld:

1. Het jongetje wil graag leren fietsen.

2. Hij staat daar te fluiten.

3. Zij is aan het zingen. 

4. Na de boodschappen tel ik altijd de bedragen van de bon op.

Kiezen tussen WG/ NG

WG of NG?

WG = DOET iets:

 - alle werkwoorden in de zin.

NG = IS iets (wordt iets, blijkt iets te zijn, blijft iets, schijnt iets te zijn...) Er is altijd een werkwoordelijk (PV) en naamwoordelijk deel:

-  WD = alle werkwoorden in die zin, waaronder pv

-  ND = het zinsdeel dat iets over het onderwerp zegt.

WG of NG?
Tom Dumoulin is sportman van het jaar geworden.

1. WG
2. NG

WG of NG
De uitreiking van die titel was live op televisie te zien.

1. WG
2. NG

WG of NG ?
Dumoulin werd verkozen boven Verstappen en Kramer.

1. WG
2. NG

WG of NG?
Sven Kramer is al jaren de beste schaatser ter wereld.

1. WG
2. NG

Maak opd. 4 uit je boek (blz 90-91) zoals op de toets van je wordt verwacht. De eerste doen we samen.

1. Eigenlijk is mijn wollen winterjas van vorig jaar veel te krap.

pv=

ow=

wg=

ng=

lv= (nooit bij NG)

mv=

bwb=

bwb=

Opd. 4 blz 89 (=weektaak)

Maak de opdracht in stilte. Als je het niet snapt ga je naar de volgende. 

2. De verhalen van schrijver Roald Dahl blijven verrassend leuk.

3. De zieke patiënt wordt door de verpleegster heel goed verzorgd.

4. Leek die buschauffeur niet erg nieuwsgierig?

5. Ongetwijfeld gaat deze maaltijd heel bijzonder worden voor de gasten.

pv=                                     lv=

ow=                                    mv=

wg=                                    bwb=

ng=                                     bwb=

Maak opd. 4 uit je boek (blz 90-91) zoals op de toets van je wordt verwacht. 

2. De verhalen van schrijver Roald Dahl blijven verrassend leuk.

pv= blijven

ow= De verhalen van schrijver Roald Dahl

wg= 

ng= blijven (verrassend leuk)

lv=

mv=

bwb=

bwb=

Maak opd. 4 uit je boek (blz 90-91) zoals op de toets van je wordt verwacht. 

3. De zieke patiënt wordt door de verpleegster heel goed verzorgd.

pv= wordt 

ow= de zieke patiënt

wg= wordt verzorgd

ng= 

lv=

bwb= door de verpleegster

bwb= heel goed

bwb = 

Maak opd. 4 uit je boek (blz 90-91) zoals op de toets van je wordt verwacht. 

4. Leek die buschauffeur niet erg nieuwsgierig?

pv= leek

ow= die buschauffeur

wg=

ng= leek (niet erg nieuwsgierig)

lv=

mv=

bwb=

bwb=

Maak opd. 4 uit je boek (blz 90-91) zoals op de toets van je wordt verwacht. 

5. Ongetwijfeld gaat deze maaltijd heel bijzonder worden voor de gasten.

pv= gaat

ow= deze maaltijd

wg=

ng= gaat (heel bijzonder) worden

lv=

mv= voor de gasten

bwb= ongetwijfeld

bwb=

Noteer het hele gezegde uit de volgende zin.
Sven Kramer is al jaren de beste schaatser.

Noteer het hele gezegde uit de volgende zin.
De uitreiking van die titel was live op televisie te zien.

H.3 Woordsoorten

Voor de toets moet je drie soorten werkwoorden kennen:

Zelfstandig werkwoord (ZWW) = belangrijkste ww in de zin. Het zegt iets over wat het ow DOET (dus alleen bij WG)

Koppelwerkwoorden (KWW) = dit ww koppelt een eigenschap aan het ow. Het ow is iets, wordt iets, schijnt iets te zijn, blijkt iets te zijn of blijft iets. (dus alleen bij NG)

Hulpwerkwoorden (HWW) = dit zijn de overige ww in de zin

Noteer de ww en zeg wat voor ww het is:

ZWW, KWW, HWW

2. Hoe vaak worden daders op heterdaad betrapt door de politie?

3. De verhalen van schrijver Roald Dahl blijven verrassend leuk.

4. Leek die buschauffeur niet erg nieuwsgierig?

5. Ongetwijfeld gaat deze maaltijd heel bijzonder worden voor de gasten.

Waar of niet waar?
Een naamwoordelijk gezegde bestaat alleen uit alle werkwoorden.

waar of niet waar?
In een zin met een naamwoordelijk gezegde staat nooit een lijdend voorwerp

Waar of niet waar?
Het werkwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord.

Is er in deze zin een WG of een NG?
Mijn kleine broertje is absoluut de grappigste peuter op aarde!

Is er in deze zin een WG of een NG?
De cijfers voor het proefwerk zullen wel meevallen.

Is er in deze zin een WG of een NG?
Vier van de zes soorten mensapen worden met uitsterven bedreigd.

Is er in deze zin een WG of een NG?
De verdachte man heeft gisteren een steen door de ruit gegooid.

Ontleden in de juiste volgorde

Pv = persoonsvorm

Zd = zinsdelen

ow = onderwerp

WG /NG = werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde

lv = lijdend voorwerp

mv = meewerkend voorwerp

bwb = bijwoordelijke bepaling

Hoe vind je de persoonsvorm?

Hoe verdeel ik de zin in zinsdelen?

Neem de zin over en zet zinsdeelstrepen in de volgende zin.
Op de snelweg wordt onze auto met gemak door iedereen ingehaald.

Hoe vind je het onderwerp?
Welke vraag stel je jezelf?

Waar of niet waar?
Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp doet.

Waar of niet waar?
Een naamwoordelijk gezegde zegt wat iemand is of wordt.

Stappenplan NG

1. Stel vast of er een KWW in de zin staat

2. Stel vast of het onderwerp iets doet of iets is of wordt. 

3. Als het onderwerp iets is/ iets wordt, stel je de vraag:

    Wat +PV + OW + alle andere werkwoorden? Het antwoord is 

    het naamwoordelijk deel.

4. Noteer het naamwoordelijk gezegde: PV + naamwoordelijk 

     deel + alle andere werkwoorden

Let op!

- Als er een naamwoordelijk gezegde in de zin staat, zit er geen 

   lijdend voorwerp in de zin. Een lijdend voorwerp komt alleen 

   voor samen met een werkwoordelijk gezegde!

- Een lijdend voorwerp kan nooit met een voorzetsel beginnen.

Hoe vind ik het lijdend voorwerp in een zin met een werkwoordelijk gezegde?

Hoe vind ik het meewerkend voorwerp?
Welke vraag stel je?

Ontleed de zin: PV, ZD, OW, WG/NG, LV, MV
Daniëlle mag deze bos bloemen overhandigen aan de koningin.

Bijwoordelijke bepaling (BWB)

- Geeft antwoord op vragen als: Hoe? Hoelang? Hoever? Waar? Waardoor? Waarheen? Waarom? Waarover Waarvandaan? Wanneer?

- Ook alle rest zinsdelen noem je bijwoordelijke bepalingen.

   Zoals: niet, wel, zeker, absoluut, eigenlijk, allicht, natuurlijk, 

   misschien, vermoedelijk, waarschijnlijk...

Ontleed de zin: PV, ZD, OW, WG/NG, LV, MV, BWB
Mijn lieve buurvrouw is vroeger een uitstekende zangeres geweest.

Ontleed de zin: PV, ZD, OW, WG/NG, LV, MV, BWB
Waarom hebben jullie hem niet het goede nieuws verteld?

Ontleed de zin: PV, ZD, OW, WG/NG, LV, MV, BWB

Voor veel leerlingen heeft de busreis lang genoeg geduurd.

Wat heb je geleerd? 

- Je kent nu alle zinsdelen.

- Je kunt nu alle zinsdelen vinden.

- Je kunt nu een zin ontleden volgens de vaste volgorde.

Een voorbeeldzin:

/De bekende regisseur van deze thriller /heeft /tot mijn grote verrassing/ al eerder /twee heel mooie films/ gemaakt./

De onderstreepte woorden zijn bijvoeglijke bepalingen bij de kernwoorden.

Let op!

Lidwoorden (De), voornaamwoorden (deze, mijn) en telwoorden (twee) zijn opzichzelfstaande geen bijvoeglijke bepaling.