4.3 Nederland in 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

4.3 Nederland in 1848

Leerdoelen

• Je kunt enkele belangrijke kenmerken noemen van het Koninkrijk der Nederlanden tussen 1815 en 1848
• Je kunt uitleggen welke idealen de liberalen hadden op politiek en economisch gebied
• Je kunt uitleggen waarom er in 1848 een nieuwe grondwet kwam

Na Napoleon

• 1813 Napoleon verdreven, einde aan 30 jr onrust
•  Moest nieuw bestuur komen (wat wilden de Europese leiders?)
•  Nederland werd een Koninkrijk (groot en sterk)
• 1815: Nederland, België en Luxemburg: eenheidsstaat
• 1830: Belgen in opstand en los van NL verder
• Nederlands-Indië, Suriname en Antillen terug van G-B

Koninkrijk der Nederlanden

Vanaf 1815: Constitutionele Monarchie met Censuskiesrecht 

Koninkrijk der Nederlanden

• Koning Willem I -> "Koning Koopman"
• Geloofde niet in democratie:
• Grondwet (constitutie) met wetten
• Grondrechten? voor iedereen

Koninkrijk der Nederlanden

• Parlement (volksvertegenwoordiging): 1e en 2e Kamer
• Parlement ondemocratisch?
• Willem I kan: Ministers ontslaan bepaalt wie er in het Parlement komt

Economie in Nederland 1815

• Noorden liep achter, Zuiden viel mee 
• Noorden: windmolens, paardenmolens en diepe armoede

• Willem I wilde verbetering

 - Infrastructuur (kanalen en wegen)

 - Spoorlijnen en stoommachines

Ontevreden burgers

• Oneens met Willem I
• Koning deed wat hij wilde:

- Koos en ontsloeg ministers

-  Luisterde niet naar het parlement

In 1830 kwamen de Belgen in opstand en maakte België zich los van Nederland.

Conservatieven en Liberalen

• Conservatieven: bij het oude, geen invloed van het volk
• Liberalen: wilden meer inspraak en waren het niet eens met de Koning

Liberalen

• Denkbeelden Franse revolutie/Verlichting :
• Grondrechten->  Vrijheid van meningsuiting en godsdienst
• Inspraak in het bestuur (voor mannen met bezit) 

Liberalen

• Vertegenwoordigden vooral de rijkere burgers 
• Aantal liberalen in het parlement groeide (hoe kwam dat?)

Industriële revolutie - Kapitalisme

• Op economisch gebied wilden liberalen meer vrijheid voor de ondernemers -> handel en industrie groeit 'alleen' als er niet te veel regels zijn. 
• Lastige regeltjes uit de tijd van de gilden, over prijzen en werktijden, moesten worden afgeschaft. 

• Overheid (hoogste bestuurlijke gezag van de staat) moest zich zo min mogelijk met de economie bemoeien.

Aan de slag

• §4.3 Beantwoord de eerste en tweede leerdoel (A+B) + begrippen overnemen

Wanneer kwamen de Belgen in opstand?

1. 1830
2. 1815
3. 1800
4. 1813

Volksvertegenwoordiging met wetgevende macht.

1. liberaal
2. parlement
3. overheid
4. liberalisme

Politieke stroming die opkomt voor zoveel mogelijk vrijheid voor de burgers.

1. kapitalisme
2. parlement
3. overheid
4. liberalisme

Het hoogste bestuurlijke gezag in de staat (of in een provincie of gemeente).

1. kapitalisme
2. parlement
3. overheid
4. liberalisme

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom er in 1848 een nieuwe grondwet kwam

Na Willem I

•  Willem I overleed in 1840
• Willem II, op zelfde voet verder
•  1848 revoluties in Europa
• Ontevreden volk -> meer democratie

bang om zijn troon te verliezen

De grondwet van 1848

•  Rellen in Nederland
  
•  Willem II -> vroeg de leider van de liberalen om hulp : Johan Rudolph Thorbecke 
•  Gevolg: nieuwe grondwet

De grondwet van 1848

• De hoogste macht van Koning naar het Parlement. De ministers maakten plannen: wetten of uitgaven. Het parlement moest die goedkeuren.
• Ministers aangewezen/ontslagen door het Parlement

De grondwet van 1848

• De koning benoemde geen parlementsleden meer. Die werden nu allemaal gekozen door de (rijkere, mannelijke) burgers.

De grondwet van 1848

• Nederland werd een democratie waarin een gekozen parlement de hoogste macht heeft --> Parlementaire Democratie 
• Nederland veranderde van Constitutionele monarchie ->  Parlementaire Democratie 
• Was dit een volledige democratie?

Aan de slag

• §4.3 Beantwoord de drie leerdoelen (A+B+C) + begrippen overnemen

Een democratie waarin niet de koning, maar een gekozen parlement de hoogste macht heeft.

1. Republiek
2. Constitutionele Monarchie
3. Parlementaire democratie
4. Keizerrijk

Wie schreef de grondwet van 1848?

1. Willem I
2. Johan Rudolph Thorbecke
3. Koning Koopman
4. Willem II

Wie kregen er stemrecht in 1848?

1. De gegoede burgerij
2. Iedereen boven de 25
3. Alle rijke burgers
4. Mannelijke rijke burgers