Formuleren: verwijsfouten - uitgebreid

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Formuleren

0

Huiswerkcontrole

Pak je boek en leg je schrift open bij het huiswerk.

Huiswerk: maak 4 t/m 10.

Ik heb geen tijd voor excuses...

BOEK 4

Nog maar weinig mensen hebben hun boekkeuze doorgegeven...

LESDOELEN

• Je weet wat bedoeld wordt met verwijsfouten, incongruentie, dat/als-constructie.
• Je kunt bovenstaande formuleerfouten herkennen en verbeteren.

vragen?

Dubbelop: 

onjuiste herhaling

tautologie

pleonasme

contaminatie

dubbele ontkenning

vragen?

Fouten met verwijswoorden:

onjuist verwijzen

onduidelijk verwijzen

wat is er fout?

Er is altijd die stemmetje in haar hoofd dat fluistert.

Peter valt en daar knalt ze hoofd in vele stukken.

Toen dacht ze over een liedje van haar geliefde, die hij gemaakt heeft voor haar.

Verwijsfout

verwijswoorden zijn: 

die, deze, dit, dat, zijn, haar, hen, hun etc.

Verwijsfout: oorzaken

• Ontbrekende kennis over onzijdige woorden (het-woorden)
• Ontbrekende kennis over mannelijke en vrouwelijke woorden (de-woorden)
• Ontbrekende kennis over meervoudige woorden (de-woorden)
• Ontbrekende kennis over betrekkelijke voornaamwoorden
  

Verwijsfout: 4 moeilijkheden

1. Woordgeslacht (m/v/o/mv-de/het/zijn/haar)
2. Hen / hun
3. Betrekkelijk voornaamwoord (die/dat/wat/wie/welke)
4. Verschil zaken / personen (die/wie)

Woordgeslacht

Onzijdige woorden (het-woorden), o.a.:
- Namen van landen en steden
- Verkleinwoorden

Verwijzen met het, dit, dat, zijn:
Paul heeft zijn huis geschilderd. Het (dit/dat) is nu groen. Hij gaat het volgend jaar waarschijnlijk weer rood maken.

Woordgeslacht

Veelgemaakte fouten bij onzijdige woorden:

* In de aangereden auto zat ook het zoontje van de bestuurder. Die was erg geschrokken. --> Dat was erg geschrokken.

* Het muziekkorps heeft haar repertoire vernieuwd. -->
     zijn repertoire

Mannelijke de-woorden 

• hij / hem / deze / die / zijn
• Veel de-woorden zijn mannelijk, tenzij ze achtervoegsels hebben van vrouwelijke de-woorden

Vrouwelijke de-woorden

• ze / zij / deze / die / haar
• Woorden die eindigen op:
  -heid / -nis / -schap
  -de / -te / -ing / -st
  -ij / -ie
  -iek / -ica
  -theek / -teit
  -tuur / -suur
  -ade / -ide / -ode / -ude
  -ine / -se / -gage
  -sis / -tis / -xis

Woordgeslacht

Meervoudige de-woorden

Verwijzen met ze / zij / hen / hun / deze

Hen / hun

• Hun kan nóóít onderwerp zijn!
  * Hun hebben dat gedaan -> Zij hebben dat gedaan
• Hun: bezittelijk voornaamwoord -> Hun oma woont in Weert
• Hun: meewerkend voorwerp (zonder voorzetsel) -> Ik geef hun een kopje koffie

Hen / hun

• Hen: na een voorzetsel ->
   Ik geef een kopje koffie aan hen
• Hen: lijdend voorwerp ->
   Die jongen heeft hen voorgelogen

Betrekkelijk voornaamwoord

• Die / dat / wat
  
• De-woorden: die -> De koffie die ik dronk, was erg sterk
• Het-woorden: dat -> Het meisje dat daar loopt, is mijn zus.
• Wat:
  - Hele zin -> De vorige aflevering heb ik gemist, wat jammer is
  - Overtreffende trap -> Het engste wat we zagen, was  It
  - Onbepaald voornaamwoord -> Alles wat  ze zegt, is waar

Vergelijk

a) De laatste keizer woonde in een groot paleis, dat we niet mooi vonden.

b) De laatste keizer woonde in een groot paleis, wat we niet mooi vonden.

Vergelijk

a) Dit apparaat is het enige dat nog functioneert.

b) Dit apparaat is het enige wat nog functioneert.

Vergelijk

a) Dat vliegtuig is het mooiste dat ik hier heb aangetroffen.

b) Dat vliegtuig is het mooiste wat ik hier heb aangetroffen.

Verschil zaken/personen

Om naar personen te verwijzen, gebruik je:

aan wie, met wie, voor wie etc.

Om naar zaken te verwijzen, gebruik je:

waaraan, waarvoor, waarmee etc.

Onduidelijk verwijzen

Als een verwijswoord verwijst naar iets wat helemaal niet in de tekst staat, is dat incorrect.

Vb. 3: Natuurlijk is de dierenbescherming in haar nopjes met de nieuwe regels voor de veehouderij, omdat ze dan meer ruimte hebben.

Als een verwijswoord naar meerdere antecedenten kan verwijzen, is dat incorrect.

Vb. 4: De agenten arresteerden de drugscriminelen en ze maakten een hoop stennis op straat.

oefenen

Pak nu je telefoon.

Kies het juiste verwijswoord.
De apotheek kon niet voldoen aan de vraag van … klanten.

1. haar
2. hen
3. hun
4. zijn

Kies het juiste verwijswoord.
Het bedrijf kon niet voldoen aan de vraag van … klanten.

1. haar
2. hen
3. hun
4. zijn

Vul in: 'dat' of 'wat'.
Gisteren zijn er in de mist diverse ongelukken gebeurd, … veel blikschade opleverde.

Verbeter de foute verwijzing.
Het bestuur van de club heeft gezegd dat ze
van alle leden een bijdrage verwacht aan de activiteitendag.

Het onderwerp en de persoonsvorm moeten met elkaar 'congrueren' (samenvallen). Als het ow mv is, moet de pv ook in het mv staan (en vice versa).

De media (=mv) vertellen niet altijd de waarheid.

De politie (=ev) staat altijd voor je klaar.

3.1

verbeter de volgende zin: Zowel de Nederlandse politie als Interpol zijn van mening dat er een internationale DNA-databank moet komen.

verbeter de volgende zin: De aanpassing van de ontslagregelingen bij het bedrijfsleven en de meeste overheidsdiensten veroorzaken grote onzekerheid.

dat/als-constructie

We vinden het niet mooi als de woorden 'dat' en 'als/wanneer/indien' naast elkaar staan. Je kunt dit eenvoudig oplossen door de bijzin te verplaatsen. 

1) zoek de 'als-zin' op

2) verplaats deze bijzin naar het einde van de zin

opdracht 12.1

Nederland en België moeten samen één competitie voor betaald voetbal opzetten, omdat als we op de huidige voet verder gaan, de clubs van beide landen te weinig inkomsten hebben om internationaal mee te tellen.

opdracht 12.1

Nederland en België moeten samen één competitie voor betaald voetbal opzetten, omdat de clubs van beide landen te weinig inkomsten hebben om internationaal mee te tellen, als we op de huidige voet verder gaan.

opdracht 12.2

Eurohaters zijn van mening dat wanneer ons land doorgaat met het steunen van Zuid-Europese landen, de Nederlandse belastingbetaler het slachtoffer wordt.

opdracht 12.2

Eurohaters zijn van mening dat de Nederlandse belastingbetaler het slachtoffer wordt, wanneer ons land doorgaat met het steunen van Zuid-Europese landen.

opdracht 12.3

Theodore geeft al enkele maanden geen cent van zijn zakgeld meer uit, omdat zodra hij voldoende geld heeft gespaard, hij de nieuwste iPad wil kopen.

opdracht 12.3

Theodore geeft al enkele maanden geen cent van zijn zakgeld meer uit, omdat hij de nieuwste iPad wil kopen, zodra hij voldoende geld heeft gespaard.

huiswerk

Maak opdracht 11: 3, 4, 5

opdracht 12: 4 en 5

0