Werk & Werkloosheid (2e) H4. Werkloosheid (3 lessen)

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Werk & Werkloosheid

1. Werken of vrije tijd?

• beroepsbevolking
• p/a-ratio en participatiegraad

2. Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

• i/a-ratio en arbeidsparticipatie

3. Loonvorming

• collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
• prijscompensatie en reële loonstijging
• indexcijfer loonkosten per product

4. Werkloosheid

• conjuncturele en structurele werkloosheid

Hoofdstuk 4 Werkloosheid 

• Leerdoelen
• Instructie (werkloos, flexibilisering en wetgeving)
• Maakwerk: opdracht 4.1 t/m 4.5

Actualiteit

Actualiteit: AkzoNobel sluit verffabriek van Sikkens en Flexa in Wapenveld

Leesvragen

1. Waarom sluit AkzoNobel de verffabriek in Wapenveld?

• tegenvallende resultaten
• hoge kosten in Nederland (energiekosten en loonkosten) 
• de verfproductie verhuist AkzoNobel naar andere landen in Europa

2. Welke gevolgen kan dit hebben op de werkloosheid (conjunctureel of structureel) 

• door het sluiten van de verffabriek verdwijnen er banen uit Nederland
• hierdoor neemt de structurele werkloosheid toe (deze banen zijn structureel verdwenen)
• aan de andere kant worden er banen gegenereerd, ontwikkelingslocatie in Sassenheim

Leerdoelen H4. Werkloosheid

• Ik kan de begrippen op pagina 38 omschrijven (zie ook LWEO). 
• Ik kan uitleggen wat werkloosheid is en hoe deze ontstaat.
• Ik uitleggen hoe soepel ontslagrecht doorwerkt op de kansen om ontslagen te worden en de kansen om aangenomen te worden.
  
• Ik kan uitleggen waarom de hoogte van de werkloosheid op een bepaald moment niets zegt over de duur en het totale aantal mensen dat in een periode werkloos is geweest.

Werkloos

Volgens het CBS ben je werkloos als je:

1. tussen 15 en 75 jaar bent (potentiële beroepsbevolking)
2. minder dan 1 uur per week werkt
3. actief op zoek bent naar betaald werk voor 1 uur of meer
4. en daarvoor direct beschikbaar bent

werkloosheidspercentage=​beroepsbevolking​​aantalwerklozen​​×100

Beroepsbevolking

Werkloosheid (cijfers)

Werkloosheid nu: 4%

Conjunctuur

Een economie kent tijden van hoge en lage economische groei of krimp.

Hoogconjunctuur;

• economie groeit sterker dan gemiddeld (trend)

Laagconjunctuur

• economie groeit zwakker dan gemiddeld (trend)

Conjunctuur en werk

Hoogconjunctuur:

• veel bestedingen
  
• hoog producenten- en consumentenvertrouwen
  
• krappe arbeidsmarkt (vraag > aanbod)
  
• er worden meer banen gecreëerd

Laagconjunctuur

• weinig bestedingen
  
• laag producenten- en consumentenvertrouwen
  
• ruime arbeidsmarkt (vraag < aanbod)
  
• er worden meer banen vernietigd

Flexibilisering arbeidsmarkt

Een flexibele arbeidsmarkt is een belangrijke voorwaarde voor economische groei. Waarom?

• minder werkloosheiduitkeringen en/of kosten van ontslaan
• snellere opvulling vacatures

Standpunt voorstanders van flexibiliteit

• bedrijven zullen sneller mensen aannemen.

 

Standpunt tegenstanders van flexibiliteit

• meer bescherming werknemers leidt tot een grotere toewijding en betrokkenheid van het personeel, wat zal leiden tot hogere arbeidsproductiviteit

Flexibilisering (voor- & nadelen)

Voordelen vaste baan (voor de werknemer):

• meer inkomenszekerheid
• bij ziekte twee jaar lang loon doorbetaald
• hypotheek aan te vragen en pensioenopbouw

Een voordeel van een flexibele baan kan meer compensatie bovenop het loon zijn (meer risico).

Nadelen flexibele baan (voor de werknemer):

• groter risico en meer onzekerheid
• grotere kans op werkloosheid, geen recht op uitkering bij ziekte
  
• minder kans op een hypotheek en geen of weinig pensioenopbouw

Wetgeving

• Tijdelijk arbeidscontract: een tijdelijk arbeidscontract gaat automatisch over in een vast arbeidscontract na 3 opvolgende tijdelijke arbeidscontracten.

• Ontslagrecht: bij een vast arbeidscontract , is het moeilijk om hem/haar te ontslaan

• Als je ontslagen wordt, --> WW-uitkering
• Als de WW-periode is afgelopen kom je in de bijstand (ABW = Algemene BijstandsWet) 

Maken opgave 4.4 blz. 31

Klaar? Ga verder met 4.1 t/m 4.5

Afmaken opgave 4.1 t/m 4.5

Werk & Werkloosheid

1. Werken of vrije tijd?

• beroepsbevolking
• p/a-ratio en participatiegraad

2. Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

• i/a-ratio en arbeidsparticipatie

3. Loonvorming

• collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
• prijscompensatie en reële loonstijging
• indexcijfer loonkosten per product

4. Werkloosheid

• conjuncturele en structurele werkloosheid

Hoofdstuk 4. Werkloosheid

• Terugblik vorige les (werkloos, flexibilisering en wetgeving)
• Opdracht 4.2 en 4.3 klassikaal bespreken
• Leerdoelen
• Filmpje (soorten werkloosheid)
• Instructie (soorten, oorzaken en oplossingen werkloosheid)
• Maakwerk: opdracht 4.6 t/m 4.16
  

Terugblik (werkloos)

Volgens het CBS ben je werkloos als je:

1. tussen 15 en 75 jaar bent (potentiële beroepsbevolking)
2. minder dan 1 uur per week werkt
3. actief op zoek bent naar betaald werk voor 1 uur of meer
4. en daarvoor direct beschikbaar bent

werkloosheidspercentage=​beroepsbevolking​​aantalwerklozen​​×100

Terugblik (beroepsbevolking)

Terugblik (conjunctuur en werk)

Hoogconjunctuur:

• veel bestedingen
  
• hoog producenten- en consumentenvertrouwen
  
• krappe arbeidsmarkt (vraag > aanbod)
  
• er worden meer banen gecreëerd 

Laagconjunctuur

• weinig bestedingen
  
• laag producenten- en consumentenvertrouwen
  
• ruime arbeidsmarkt (vraag < aanbod)
  
• er worden meer banen vernietigd 

Opdracht 4.2 en 4.3

4.2 Bereken m.b.v. tabel 4.1 het werkloosheidspercentage in 2021 in Nederland.

• werkloosheid% = aantal werklozen / beroepsbevolking x 100% = 0,3 / (9,1 + 0,3) x 100% = 3,2%

4.3a Bereken de procentuele toename van het werkloosheidspercentage in 2013 t.o.v. 2008.

• procentuele verandering = (nieuw - oud) / oud x 100% = (7,5 - 3,6) / 3,6 x 100% = 108, 3%

4.3b Leg uit waarom juist in deze periode de werkloosheid is toegenomen.

• in 2008 begon de kredietcrisis, in deze periode verloren veel mensen kun baan

Leerdoelen H4. Werkloosheid

• Ik kan de begrippen op pagina 38 omschrijven (zie ook LWEO). 
• Ik kan uitleggen wat werkloosheid is en hoe deze ontstaat.
  
• Ik uitleggen hoe soepel ontslagrecht doorwerkt op de kansen om ontslagen te worden en de kansen om aangenomen te worden.
  
• Ik kan uitleggen waarom de hoogte van de werkloosheid op een bepaald moment niets zegt over de duur en het totale aantal mensen dat in een periode werkloos is geweest.
• Ik kan de volgende soorten werkloosheid beschrijven: natuurlijke werkloosheid, frictie werkloosheid, structurele werkloosheid, conjuncturele werkloosheid.
• Ik kan uitleggen waarom hoge looneisen tot werkloosheid kunnen leiden.
• Ik kan berekeningen maken met de formule werkgelegenheid = productie / arbeidsproductiviteit.

Filmpje

Filmpje van de EcoShow over 5 soorten werkloosheid.

Kijkvraag: welke 5 soorten van werkloosheid worden genoemd?

0

Filmpje

Filmpje van de EcoShow over 5 soorten werkloosheid.

Kijkvraag: welke 5 soorten van werkloosheid worden genoemd?

1. conjuncturele werkloosheid (vraag)
2. structurele werkloosheid (aanbod)
3. seizoenswerkloosheid
4. regionale werkloosheid
5. frictie werkloosheid (tijd tussen 2 banen)

Conjuncturele werkloosheid

= Tijdelijk (vraagkant)

Oplossingen: stimuleren bestedingen, anticyclisch begrotingsbeleid, verlagen rente

Structurele werkloosheid

= Blijvend (aanbodkant)

Oplossingen: 

Opleiding

Arbeidsmarkt flexibiliseren

Verbetering arbeidsmobiliteit

Werkloosheid

Is dit structurele, conjuncturele of frictie werkloosheid?

1. Het consumentenvertrouwen daalt. Dalende bestedingen jagen de werkloosheid op.

• conjuncturele werkloosheid stijgt: laagconjunctuur door dalende bestedingen

2. Piet is net afgestudeerd, solliciteert en verwacht over 2 maanden aan de slag te gaan.

• frictie werkloosheid: zoeken naar geschikt werk

3. Het Nederlandse hitechbedrijf ASML vertrekt uit Nederland naar Oost-Europa.

• structurele werkloosheid stijgt: er verdwijnen structureel ruim 20.000 arbeidsplaatsen

4. Gunstige CPB voorspellingen zorgen voor investeringen, bedrijven vechten om werknemers.

• conjuncturele werkloosheid daalt: hoogconjunctuur met hoge bestedingen

5. Het minimumloon wordt verhoogd, werkgevers vrezen hogere werkloosheid.

• structurele werkloosheid stijgt: door  structureel hoger loon minder arbeidsplaatsen

Maken opgave 4.16 blz. 35

Klaar? Ga verder met 4.6 t/m 4.15

Tip: gebruik 

Afmaken opgave 4.6 t/m 4.15

Werk & Werkloosheid

1. Werken of vrije tijd?

• beroepsbevolking
• p/a-ratio en participatiegraad

2. Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

• i/a-ratio en arbeidsparticipatie

3. Loonvorming

• collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
• prijscompensatie en reële loonstijging
• indexcijfer loonkosten per product

4. Werkloosheid

• conjuncturele en structurele werkloosheid

Maken opgave 4.17 blz. 36

Klaar? Ga verder met 4.18 t/m 4.25

Tip: gebruik 

Afmaken opgave 4.18 t/m 4.25