Contaminatie pleonasme tautologie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Vorig jaar hebben we het gehad over contaminatie, pleonasme en tautologie. Wat was dat ook al weer?

Vul wat je nog weet in in het woordweb.

contaminatie/pleonasme/tautologie

Formuleren: stijlfouten, dubbelop

Vandaag gaan we het hebben over stijlfouten. Namelijk over de volgende drie: contaminatie, pleonasme en tautologie

En over formuleerfouten: dubbele ontkenning, bijzinnen rijgen en de tangconstructie

Aan het einde van de les...

...kan je een pleonasme, tautologie en contaminatie herkennen en benoemen.

...kan je contaminaties herkennen en benoemen in een tekst.

...kan je in je teksten formuleerfouten vermijden.

Vandaag

- Filmpje kijken. Wat is het verschil?

- Uitleg

- Opdracht contaminaties herkennen

- Controlecheckvragen

- formuleerfouten

Tautologie

Twee dezelfde woordsoorten samen gebruikt.

Je kan er 1 weglaten en dan is de zin correct.

Twee mogelijkheden.

Voor altijd en eeuwig

Misschien wellicht komen ze erachter.

Pleonasme

Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten. Maar 1 mogelijkheid.

De rode tomaat

De bitcoin is omlaag gekelderd.

Pleonasme en tautologie

Contaminatie

Twee uitdrukkingen of spreekwoorden worden samengevoegd tot één nieuwe uitdrukking.

(Engels) to contaminate = besmetten

Uitprinten (nu goed!)

Het kost duur.

Soms heel moeilijk te zien, want 'normaal':

Overnieuw?

Oefening contaminatie (classroom)

1. Open het bestand, start met lezen.

2. Markeer de contaminaties.

3. Schrijf erachter (of eronder) welke uitdrukkingen samengevoegd zijn. Uit welke hadden ze dus kunnen kiezen?

Je mag rustig samenwerken

Zelf aan het werk

Doel: contaminaties leren herkennen en benoemen

Wat: tekst lezen en contaminaties markeren en onderstrepen.

Hoe: je mag samenwerken, houd het werkbaar. Fluisterpraat zachtjes.
Hulp: eerst in tweetallen, over vijf minuten loop ik rond.
Tijd: tien minuten. Probeer zo ver mogelijk te komen
Uitkomst: bespreken in de klas (hopelijk deze les)
Klaar: maak een gedicht poëzie waarin je stijlfouten/figuren opnoteert

Werk bespreken

Wat hadden jullie gevonden?

Lever wat je tot nu toe hebt in in classroom.

Waar zit de stijlfout?

Formuleerfouten

- Ik maak nooit geen fouten hoor!

- Dit onderzoek, waaruit bleek dat jongeren, die vaak meerdere bijbaantjes hebben, bijvoorbeeld en in de horeca en bij een supermarkt, zoals de Albert Heyn, die jongeren nog steeds slechts het minimumjeugdloon betaalt, financieel toch problemen hebben, zorgde voor veel ophef.

- Je kunt je bij wijze van spreken voorstellen dat iemand bij wijze van spreken drie meter ver kan springen zonder bij wijze van spreken een aanloop te nemen.

- Het onderzoek waaruit bleek dat leerlingen het rooster te vol vinden zorgde voor veel ophef.

Dubbele ontkenning

Twee keer een ontkenning gebruiken, waardoor je het tegenovergestelde zegt van wat je bedoelt.

Hij gebruikt nooit geen suiker in de thee.

(‘nooit’ of ‘geen’ weglaten)

Bijzinnen rijgen

In plaats van regelmatig een nieuwe zin te beginnen, wordt bijzin na bijzin aan de lopende zin toegevoegd.

Dit onderzoek, waaruit bleek dat jongeren, die vaak meerdere bijbaantjes hebben, bijvoorbeeld en in de horeca en bij een supermarkt, zoals de Albert Heyn, die jongeren nog steeds slechts het minimumjeugdloon betaalt, financieel toch problemen hebben, zorgde voor veel ophef.

Storende herhaling

Steeds hetzelfde woord herhalen leidt tot irritatie.

Een woordherhaling kan ook als stijlfiguur (repetitio) bewust worden toegepast.

Je kunt je bij wijze van spreken voorstellen dat iemand bij wijze van spreken drie meter ver kan springen zonder bij wijze van spreken een aanloop te nemen, maar toch bij wijze van spreken van zichzelf vindt dat hij bij wijze van spreken niet sportief is.

Tangconstructie

Tussen de woorden die bij elkaar horen (vaak onderwerp en persoonsvorm), staan andere zinsdelen of bijzinnen, waardoor de gehele zin onoverzichtelijk wordt.

FOUT: Het onderzoek, waaruit bleek dat jongeren veel financiële problemen hebben, zorgde voor ophef.

GOED: Er ontstond veel ophef over het onderzoek waaruit bleek dat jongeren veel financiële problemen hebben.

Incongruentie

Het getal van het onderwerp en de persoonsvorm zijn niet gelijk.

De media schrijft over de wedstrijd.

Een groep jongeren ergeren zich aan het huidige rooster.

Even checken!

De oude bejaarde ging op donderdag een gezellig potje klaverjassen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Wij hopen in staat te zijn u volgende week te kunnen halen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Begrijpend lezen moet hij telkens overnieuw doen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Lesdoelen behaald?

- Kon je de controlevragen goed maken? Kan je pleonasme, contaminatie en tautologie herkennen?

- Kon je de contaminaties uit de tekst halen?

Vind je het stijlfiguren of stijlfouten?

Zou je de verschillen kunnen uitleggen? Wie weet volgende les...?

Van deze les neem ik mee...