3KBL 4.5 Les 8

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Startopdracht

1. Vaste plekken
2. Mobiel in je tas of in de telefoontas
3. Boek, schrift en pen op tafel

Startopdracht

• Mobiel in je kluis
• Jas uit
• Oortjes uit 
• Pen+ boek op tafel

wat gaan we vandaag doen? 

-4.5 uitleg 

-aan het werk 

-Afsluiten

Waarnemen en reageren

4.1 Waarnemen 

4.2 Zien en horen

4.3 Proeven, ruiken, voelen

4.4 Zenuwstelsel

4.5 Reageren door impulsen

4.6 Reageren door hormonen

Leerdoelen

• Je kunt de weg beschrijven van impulsen door je zenuwstelsel tijdens een bewuste beweging.
  
• Je kunt de weg beschrijven van impulsen door je zenuwstelsel tijdens een onbewuste beweging.
  
• Je kunt uitleggen waarvoor reflexen dienen en enkele voorbeelden van reflexen noemen.

Gaat het hier om een bewuste of onbewuste reactie?

Prikkel

Zintuig

Gevoelszenuwcel

Bewegings-zenuwcel

Schakelcellen

Schakelcellen

Reflex

Reactie

Bewuste reactie

De weg van een bewuste reactie en een reflex

1

2

3

4

5

6

7

8

Zintuig -> impuls

Koud water prikkel

Bewustwording

Bewegingszenuw

Gevoelszenuw

Schakelzenuwcellen

Impuls

Impuls naar hersenen

Waarom gaat een reflex zo snel?

1. De impuls hoeft niet naar de hersenen
2. Een reflex krijgt voorrang in de hersenen
3. Een reflex zie je aankomen en daardoor ben je er al klaar voor
4. De afstand is vaak lekker kort

Wanneer word je je bewust van een reflex?

1. Voor je reactie
2. Na je reactie

Bekijk de afbeelding
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Uit het feit dat pijnstilling geen invloed heeft op de reactie van vissen, leidt Lisa af dat het spartelen van vissen die een pijnstiller hebben gekregen, een reflex is. Leg uit waardoor de pijnstiller geen invloed heeft op een reflex.

Bij baby’s komen verschillende reflexen voor. Wanneer de voetzool van een baby wordt aangeraakt, kromt hij de teentjes. Dit heet de Babinski-reflex.

Via welk deel van het centrale zenuwstelsel verlopen de impulsen bij deze Babinski-reflex?

1. Via de grote hersenen
2. Via de kleine hersenen
3. Via de hersenstam
4. Via het ruggenmerg

Een hele jonge baby kan al drinken bij de moeder door het aangeboren zuigreflex. Dit doet een baby als hij honger heeft en een aanraking op de wang voelt. Hij stopt pas met drinken als hij voldoende heeft. 

Zet de gebeurtenissen hieronder in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

7

De bewegingszenuwcellen geleid impulsen naar een spier.

De impulsen gaan over op schakelcellen.

De impulsen gaan over van de schakelcellen naar de bewegingszenuwcellen.

De impulsen gaan via gevoelszenuwcellen naar de hersenstam.

De spieren trekt samen en de mond maakt zuigende bewegingen.

Door aanraking van de  wang: impulsen ontstaan in de zintuigcellen 

Er gaan impulsen naar de hersenen: bewustwording 

Dit is een ...

1. Bewegingszenuwcel
2. Gevoelszenuwcel
3. Schakelcel
4. Zenuw

Dit is een ...

1. Bewegingszenuwcel
2. Gevoelszenuwcel
3. Schakelcel
4. Zenuw

Welke letter stelt een schakelcel voor?

1. A
2. B
3. C

Bewuste prikkelverwerking. 

Test jezelf: bedenk wat er bij elk nummer moet staat en check of dit juist is. 

Zintuigen in de huid zetten een prikkel om naar een impuls.

1

De impuls gaat via een uitloper van een gevoelszenuwcel richting het ruggenmerg.

2

De impuls wordt in het ruggenmerg overgenomen door schakelzenuwcellen die de impuls richting je hersenen geleid.

3

Wanneer de impuls in de grote hersenen aankomt, in het juiste herengebied, dan ben je je bewust van de prikkel.

Je hersenen kunnen je spieren de opdracht geven te reageren. Dit gaat via een impuls langs de schakelzenuwcellen in je ruggenmerg. 

4

Via de uitlopers van bewegingszenuwcellen gaat de impuls naar je spieren zodat je ze kan bewegen. 

6

De schakelzenuwcellen in je ruggenmerg geleiden de impuls richting de bewegingszenuwcel. 

5

De volgende les

Maandag is er geen online les, maar kan je de oefenvragen maken van 4.4 en 4.5 die in LessonUp staan. 

Vrijdag: Reageren met hormonen.  Voorbereiden: lezen blz. 124 t/m 126

Maken 

Opdracht: 1 t/m 21 paragraaf 4.5

Sterretjes zijn extra uitdaging.

Klaar?-> dikgedrukte woordenlijst