V4 | Latijn | 14-05-2025

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Latijnse taal en cultuur

vwo4

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. Vooraf:
   Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
   
   
2. Instructie:
   Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
   
   
3. Toepassing:
   Actieve verwerking, Formatief handelen 
   
   
4. Evaluatie:
   Afsluiting

Overzicht Periode 3

• Thema:
• Benodigde lesmaterialen:

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11
Type hier in Schulbuch	...	...	...	...	...	...

              Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Terugblik: modus

2. Voorkennis activeren

Stap 2 in het proces van formatief handelen: docent geeft leerlingen voldoende denktijd om zich de benodigde voorkennis in herinnering te brengen.

Opdracht: 

Welke drie modi zijn er in het Latijn?
Geef een korte omschrijving of uitleg van elke modus.

Coniunctivus

in hoofdzin en bijzin

           Leerdoelen

1. Ik kan het verschil zien tussen een coniunctivus in de hoofdzin en in de bijzin [T1], en dat verschil in gebruik weergeven in de vertaling. [T2]
2.  Ik kan op grond van de context een goede vertaling voor Latijnse coniunctivusvormen kiezen. [T2]

3. Leerdoelgericht werken

           Instructie

Coniunctivus

Bij interpreteren en vertalen letten op: (a) hoofd- en bijzin en (b) ww.tijd

- in hoofdzin: coni. heeft betekenisnuance: vertaling aanpassen

- in bijzin: coni. heeft geen betekenisnuance: coni. vertalen als indicativus

- in praesens: coni heeft vijf mogelijkheden:
(1) wens/hoop (2) aansporing (3) twijfelvraag (4) verbod (5) mogelijkheid

- in imperfectum en plusquamperfectum: irrealis / contrafactueel

4. Inclusieve didactiek

Docent zet voorgaande relevante stof en vaardigheden kort op een rijtje, en introduceert nieuwe uit. Na deze instructie krijgen de leerlingen de gelegenheid om vragen te stellen.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                                                                        

4. Inclusieve didactiek

Stap 2 in het proces van formatief handelen. Met vertaalzinnen oefenen leerlingen met het grammaticaonderdeel 'coniunctivus'. 

In de zinnen van deze denkreeks zit een logische opbouw: van de al bekende coniunctivusvarianten, die in de afgelopen weken zijn behandeld, naar de nieuwe variant 'coniunctivus irrealis'. 

De inhoud van de zinnetjes is vrij willekeurig, want gebaseerd op de leerwoorden van deze week.

Leerlingen krijgen bedenktijd om tot een vertaling te komen. Docent reikt onbekende woordbetekenissen aan, maar is terughoudend met hulp aanbieden rondom de coniunctivus. Leerlingen komen gezamenlijk tot een antwoord.

Tijdens en na afloop van deze denkreeks vindt stap 3 van formatief handelen plaats: welke leeractiviteit hebben de leerlingen nu nodig?

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                                                                

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                            Ik ben zo ziek, dat ik thuis blijf.

3. Ita aegra sum, ne ad scholam veniam.                                            

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                            Ik ben zo ziek, dat ik thuis blijf.

3. Ita aegra sum, ne ad scholam veniam.                Ik ben zo ziek, dat ik niet naar school ga.

4. Mater dicit: 'Domi maneas.'                                       
'Ne ad scholam venias!'                                                  

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                            Ik ben zo ziek, dat ik thuis blijf.

3. Ita aegra sum, ne ad scholam veniam.                Ik ben zo ziek, dat ik niet naar school ga.

4. Mater dicit: 'Domi maneas.'                                       Moeder zegt: 'Blijf jij maar thuis.
'Ne ad scholam venias!'                                                    Ga niet naar school!'

5. Utinam celerrime revalescam!                                 

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                            Ik ben zo ziek, dat ik thuis blijf.

3. Ita aegra sum, ne ad scholam veniam.                Ik ben zo ziek, dat ik niet naar school ga.

4. Mater dicit: 'Domi maneas.'                                       Moeder zegt: 'Blijf jij maar thuis.
'Ne ad scholam venias!'                                                    Ga niet naar school!'

5. Utinam celerrime revalescam!                                 Ik hoop dat ik supersnel beter word.

6. Utinam celerius revalescerem!                               

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                            Ik ben zo ziek, dat ik thuis blijf.

3. Ita aegra sum, ne ad scholam veniam.                Ik ben zo ziek, dat ik niet naar school ga.

4. Mater dicit: 'Domi maneas.'                                       Moeder zegt: 'Blijf jij maar thuis.
'Ne ad scholam venias!'                                                    Ga niet naar school!'

5. Utinam celerrime revalescam!                                 Ik hoop dat ik supersnel beter word.

6. Utinam celerius revalescerem!                                Werd ik maar sneller beter.

7.  Nisi tam aegra essem, plus laboris efficerem. 

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                            Ik ben zo ziek, dat ik thuis blijf.

3. Ita aegra sum, ne ad scholam veniam.                Ik ben zo ziek, dat ik niet naar school ga.

4. Mater dicit: 'Domi maneas.'                                       Moeder zegt: 'Blijf jij maar thuis.
'Ne ad scholam venias!'                                                    Ga niet naar school!'

5. Utinam celerrime revalescam!                                 Ik hoop dat ik supersnel beter word.

6. Utinam celerius revalescerem!                                Werd ik maar sneller beter.

7.  Nisi tam aegra essem, plus laboris efficerem. Als ik (nu) niet zo ziek was, had ik meer werk gedaan gekregen

8. Nisi tam aegra fuissem, plus laboris effecissem.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Denkreeks irrealis

1. Quam improbus morbus! Aegra sum.                   Wat een gemene ziekte! Ik ben ziek.

2. Ita aegra sum, ut domi maneam.                            Ik ben zo ziek, dat ik thuis blijf.

3. Ita aegra sum, ne ad scholam veniam.                Ik ben zo ziek, dat ik niet naar school ga.

4. Mater dicit: 'Domi maneas.'                                       Moeder zegt: 'Blijf jij maar thuis.
'Ne ad scholam venias!'                                                    Ga niet naar school!'

5. Utinam celerrime revalescam!                                 Ik hoop dat ik supersnel beter word.

6. Utinam celerius revalescerem!                                Werd ik maar sneller beter.

7.  Nisi tam aegra essem, plus laboris efficerem. Als ik (nu) niet zo ziek was, had ik meer werk gedaan gekregen

8. Nisi tam aegra fuissem, plus laboris effecissem. Als ik (toen) niet zo ziek was geweest, had ik meer werk gedaan gekregen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

           Aan de slag

Hulpboek blz. 117: opdracht 14 ## 4 en 5

6. Actieve verwerking

Stap 4 van het proces van formatief handelen. Leerlingen oefenen individueel  met enkele zinnen uit het werkboek. 

Na afloop bespreken: per zin typt de docent de vertaling van twee leerlingen op het bord, en door deze twee vertalingen klassikaal met elkaar te vergelijken wordt kwaliteitsbesef aangebracht.

Stap 5 van het proces van formatief handelen: na deze opdracht blijkt of de leerdoelen al dan niet zijn behaald. 

De lestijd is nu voorbij, maar volgende week komt de coniunctivus irrealis sowieso weer terug.

           Afsluiting

Ind: feit / coni: niet-feit

Coni: letten op HZ/BZ en werkwoordstijd

Impf/pqpf: irrealis

8. Afsluiting

Overzicht van de belangrijkste take-aways van deze les.

           Begrippen
           uit deze les

• Coniunctivus
• Hoofdzin / Bijzin
• Irrealis

Eindslide.

Ruimte voor een afsluitend woord.