Democratie en Rechtsstaat van Floris V tot JDvdCtdP

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Voor we beginnen:

Open je tijdbalk en je begrippenlijst

                                                                                              1781 

Wie bedoelt JDvdCtdP met de "heerszuchtige lieden, die (..)– volstrekt niets anders beoogd hebben dan een erfelijk juk op onze vrije halzen te drukken"

1. De regenten
2. De Franse en Engelse vorsten
3. De Stadhouders van Oranje
4. De rooms-katholieke geestelijken

Van "In ongeluk geboren" naar ....

... "heerszuchtig". Wat is er gebeurd?

Doelen van deze les:

Je kunt de ontwikkeling van de democratie en rechtsstaat in Nederland in je eigen woorden omschrijven in:

- de tijd van steden en burgers (TV4: 1400-1500)

- de tijd van ontdekkers en hervormers (TV5: 1500-1600)

- de tijd van regenten en vorsten (TV 6: 1600 - 1700)

- de tijd van pruiken en revoluties (TV 7: 1700-1800)

Democratie en rechtsstaat in de tijd van Steden en Staten

1400-1500

1. Kernbegrippen
2. Gebeurtenissen / jaartallen
3. Personen/actoren
4. (Voorbeeld)bronnen

Kernbegrippen 

Feodalisme

Privileges

Vrijheidsrechten

Politieke rechten

*Poldermodel

1421: St. Elizabethsvloed

Herhaling

Personen/actoren

Waterschappen

Graaf Willlem II

Graaf Floris V

1421: St. Elizabethsvloed

Herhaling

Herhaling

Graaf Willem II verleent Leiden hier...

Herhaling

1. ...vrijheidsrechten
2. ...politieke rechten

Kernbegrippen, personen en actoren

Centralisatiepolitiek

Staten Generaal

Patriciër

Gewesten

Filips de Goede

Maximilaan van Habsburg

Herhaling

Hoe heette de kleinzoon van Maximiliaan
van Habsburg en waarom was hij belangrijk
voor de Nederlanden?

Herhaling

Democratie en rechtsstaat in de tijd van Ontdekkers en Hervormers - 1500-1600

1. Kernbegrippen
2. Gebeurtenissen / jaartallen
3. Personen/actoren
4. (Voorbeeld)bronnen

Karel V

Filips II

Herhaling

Kernbegrippen, personen en actoren

Repressie, censuur

Calvinisme

Gewetensvrijheid

Gedogen

Propaganda, plakkaat

Absolutisme

Hertog van Alva,

Willem van Oranje

Herhaling

Jaartallen

1566: Smeekschrift der Edelen

1566: Beeldenstorm en komst van de hertog van Alva

1579: Unie van Utrecht en Unie van Atrecht

1581: Plakkaat (of: Akte) van Verlating

1584: dood van Willem van Oranje

Herhaling

Van welk begrip is dit een voorbeeld?

https://proxy.europeana.eu/90402/RP_P_OB_79_004?view=https%3A%2F%2Flh3.ggpht.com%2FA132PzsKc5DCDDTYYe_xo6Xt72NEu2-O4M49_Pms1iCspwnZQG-7dTJg7ykCNfP6M9wK-29RO0NeBnBPqRXjWfcG74M%3Ds0&disposition=inline&api_url=https%3A%2F%2Fapi.europeana.eu%2Fapi

Democratie en rechtsstaat in de tijd van Regenten en Vorsten - 1600-1700

1. Kernbegrippen
2. Gebeurtenissen / jaartallen
3. Personen/actoren
4. (Voorbeeld)bronnen

VOC (1602)

WIC (1621)

Herhaling

Welk KA?

Herhaling

Kernbegrippen, personen en actoren

Regenten

Stadhouder

Raadspensionaris/

landsadvocaat

Johan de Witt, Willem III, Lodewijk XIV

Herhaling

Jaartallen

1650 - 1672: Eerste Stadhouderloze tijdperk

1672: het Rampjaar, Willem III wordt stadhouder

1688: de Glorious Revolution, Willem III wordt koning van Engeland

1702 - 1747: Willem III overlijdt kinderloos: het Tweede Stadhouderloze tijdperk

Herhaling

https://historiek.net/tweede-stadhouderloze-tijdperk-1702-1747/79407/

Regenten in de 17e eeuw

Regenten in de 18e eeuw.

Bekijk de afbeeldingen. Welk verschil valt je op? Let op houding, kleding, uitdrukking, enz.

Regenten in de 18e eeuw, zijn (nog meer dan in de 17e eeuw) oligarchen geworden: ze houden hun groep gesloten voor vernieuwing en anderen. Baantjes worden vaak via een corrupt systeem doorgegeven via vader op zoon. Talenten waren ondergeschikt geworden aan afkomst.

Willem IV

Willem V

Men zocht daarom toch weer het heil bij een sterke leider (vergelijk 1672) en dat moest de (Friese) stadhouder worden.

Spotprent op Willem V.

                                                                                              1781 

Huiswerk

1. Waarom begonnen mensen als JDvdCtdP de stadhouder te bespotten? Wat was er veranderd in het denken over politiek? Lees het in Feniks 7.3 (gekopieerd)
2. Nieuwe kijkopdracht voor deze en volgende week: Afl. 8 van het Verhaal van Nederland -Patriotten en prinsgezinden. Sluit aan bij Feniks 7.3.