Les 3 - Het geheugen

• Studievaardigheden
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Het geheugen

Leren Leren - Les 3

Wat hebben we deze les nodig?

Pen en Papier

Laptop

Plenda

Opdracht

De vorige les hebben jullie een trucje geleerd om dingen te onthouden, de loci-methode. Met behulp van de route naar school moesten jullie rijtjes onthouden.

Weten jullie de rijtjes nog? Op de volgende slide gaan we kijken hoeveel je nog weet.

Lees het stukje over de Loci-methode voor. Laat eventueel een leerling uitleggen wat ook alweer de bedoeling was met de Loci-methode.

Geef de leerlingen daarna een halve minuut tot een minuut om de rijtjes die ze toen hebben geleerd op te schrijven.

Inventariseer klassikaal wie ze nog heeft onthouden. Bespreek waarom deze manier wel of niet heeft gewerkt.

Hoe meer tijd er tussen deze les en de vorige les zit, hoe meer leerlingen de rijtjes zullen zijn vergeten… Daarom op de volgende slide de vergeetcurve.

Cleopatra, Anne Frank, Snelle, Dracula, Billie Eilish, Napoleon Mark Rutte, Koningin Maxima

1

2

3

4

5

6

7

8

Hoe vaker je iets herhaald, hoe langer je het onthoudt!

Vergeetcurve

Bespreek de vergeetcurve met de klas.

Als je iets leert is na 1 dag vaak al 50% weggezakt. Als je het na die ene dag herhaalt is op dag 2 al een stuk minder weggezakt. Hetzelfde geldt weer voor dag 3, enzovoorts.

Elke dag kort iets herhalen werkt beter dan één keer heel lang leren.

Vandaag gaan we verder onderzoeken hoe het geheugen werkt. Tijdens het leren moet je namelijk veel dingen onthouden en onthouden gebeurt in je geheugen.

Vraag:

Welke manieren gebruiken jullie om dingen te onthouden?

Deze les

Bespreek klassikaal welke manieren er allemaal zijn om dingen te onthouden. Schrijf deze manieren op het bord. Je kan de leerlingen laten uitleggen waarom een bepaalde manier zo goed werkt of je kan aan het eind turven wie welke manier nog meer gebruikt.

Laat de manieren op het bord staan!

Bekijk de video. Wat is het verschil tussen het korte termijngeheugen en het lange termijngeheugen?

Het geheugen

Onthouden gebeurt dus in het geheugen. 

Dat zit zo:

Zintuigen -> hersenen -> aandacht -> korte termijngeheugen

Het zintuigelijk geheugen

De hele dag zie, hoor en voel je dingen. Al deze zintuigen gaan door naar je hersens. Als je hersenen alles zouden moeten onthouden zouden ze helemaal gek worden!

Alleen de onderdelen waar je aandacht aan besteedt gaan naar het kortetermijngeheugen. Het korte termijngeheugen duurt net lang genoeg zodat je iets kort kunt onthouden. Na een minuut kan de informatie alweer weg zijn.

De naam zegt het al: dingen worden wel onthouden, maar kort. Je onthoudt dingen vaak net lang genoeg om ze te kunnen opschrijven maar daarna ben je ze weer vergeten, bijvoorbeeld een telefoonnummer.

Het korte termijn geheugen

In het kortetermijngeheugen worden dingen maar kort onthouden. Om goed te leren voor een toets moeten we dingen langer onthouden.

Informatie moet van het korte termijngeheugen naar het lange termijngeheugen!

Het lange termijn geheugen

In het langetermijngeheugen wordt informatie maandenlang vastgehouden. Denk maar aan de naam van je klasgenootjes, je eigen telefoonnummer, maar ook vaardigheden zoals fietsen. Laat leerlingen eventueel nog meer dingen opnoemen die zitten opgeslagen in het langetermijngeheugen. Denk ook weer aan de route die wordt afgelegd naar school. Benoem de vergeetcurve. Informatie komt in het lange termijngeheugen door constant herhalen.

Je kan verder nog benoemen dat het langetermijngeheugen heel sterk is. Veel mensen met alzheimer weten namelijk nog wel informatie uit hun langetermijngeheugen zoals de geboortedata van hun kinderen of liedjes van vroeger.

• Herhaal de informatie regelmatig
  
• Stel jezelf continu vragen over de informatie
  
• Zorg ervoor dat je de informatie echt begrijpt en aan een ander kunt uitleggen
  
• Verbindt nieuwe informatie aan bekende informatie (loci-methode)
  
• Leer in rust en concentratie 

Hoe krijgen we informatie nou naar het langetermijngeheugen?

 Als het goed is hebben jullie in het begin van de les al veel dingen bedacht. Hiernaast staan nog eens de belangrijkste manieren:

Refereer nog eens terug naar de manieren die leerlingen eerder hebben genoemd om informatie te onthouden. Neem daarna de manieren kort door die steeds in het scherm verschijnen. Hierna gaan we door met concentratietips.

Concentratie

Vraag:

Wat is concentratie en waarom heb je het nodig om te leren?

Bespreek met je buur (1 minuut)

Geef hierna een of twee leerlingen de beurt om antwoord te geven op de vraag.

Bekijk de video met de gekleurde bal. Hoe vaak zie jij de bal knipperen?

Video-opdracht

Het totale aantal keer dat de bal knippert is 7. Door het geluidssignaal dat niet synchroon loopt met het knipperen denken veel mensen dat de bal 8 keer knippert. Het geluidssignaal leidt dus af van waar je je op moet richten.

Benadruk dat omgevingsfactoren enorm kunnen afleiden waardoor je niet geconcentreerd bezig bent. Multitasken werkt dus ook niet, want dan onderbreek je steeds je eigen werk.

Concentratie is het vermogen om je te focussen op een taak. 

Ofwel: met je volle aandacht ergens mee bezig zijn.

Concentratie is erg belangrijk tijdens het leren. Als je continu wordt afgeleid is het moeilijk om je aandacht vast te blijven houden op hetgeen dat belangrijk is, zoals de video met de knipperende bal.

Vraag:

Welke manieren gebruiken jullie om je te concentreren tijdens het leren?

Concentratie 

Neem de slide weer door met de leerlingen. Laat ze hierna manieren opnoemen die de concentratie kunnen vergroten. Schrijf ook deze manieren weer op het bord (veeg eventueel het onthoudrijtje weg). Bespreek de manieren met de klas.

Tips om je concentratie te verbeteren:

Zorg voor een goede planning

Zorg voor een opgeruimde werkplek

Ga niet multitasken

Zet je mobiel uit en leg weg

Wissel leerwerk en maakwerk met elkaar af

Neem regelmatig pauze

Neem ook deze tips één voor één door met de klas. Sta langer stil bij de tips waar zij zelf niet aan toe zijn gekomen. Laat de leerlingen zelf uitleggen waarom een tip werkt.

Wat hebben jullie onthouden?

In volgende slides met zinnen mist steeds een woord. Schrijf het juiste woord op (in stilte en alleen).

Met de …… methode kan je makkelijk dingen in volgorde onthouden

Informatie over hoe je moet fietsen zit opgeslagen in het …… geheugen

Door vijf minuten voor de toets pas te leren komt informatie in het ……

Om informatie langer te onthouden moet je de informatie blijven ……

Met de tijd die over is mogen jullie je plenda verder bijwerken Dit hebben we de vorige les behandeld.

Denk aan de zes stappen van de plenda:

1. Noteer je huiswerk in de klas
   
2. Controleer je huiswerkopgaven
   
3. Plan je huiswerk (Kun je het in blokjes hakken?)
   
4. Vink het ingeplande huiswerk af
   
5. Maak je huiswerk (Nummer de taken in de juiste volgorde)
   
6. Vink het gemaakte huiswerk af
   

Plenda