Basisstof 3:voedselketen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Basisstof 3: Ecosystemen

Voedselrelatie

Voedselketen

Elk organisme in een voedselketen noemen we een schakel

Pijlen in de richting van energieverplaatsing!

Voedselketen

Voedselketen

Pijl --> de richting van de energie (wordt gegeten door...) 

voedselketen 

schakel = deel van een voedselketen.

De eerste schakel van een voedselketen is altijd een plant.

De tweede schakel is altijd een planteneter. 

De derde schakel is altijd een vleeseter 

Voedselrelaties

Als je bekijkt wat door wie wordt gegeten kijk je naar voedselrelaties.

Eten van planten ->vraat

Eten van dieren -> predatie

Een reeks van organismen die elkaar eten noem je een voedselketen.

voedselketen

Dus.........een voedselketen is

Elke voedselketen begint met een plant, daarna een planteneter en daarna een vleeseter (en eventueel naar een nieuwe vleeseter)

Consument 3e orde

Consument 2e orde

Consument 1e orde

Producenten

Fytoplankton

Kleine vissen

Leguaan

Slang

Toppredator

Voedselweb

De werkelijkheid is altijd ingewikkelder dan een voedselketen

• meerdere voedselketens lopen door elkaar

Al deze voedselketen bij elkaar noem je een voedselweb

voedselweb

In een voedselweb komen er meerdere voedselketens voor!

Voedselweb

• In een ecosysteem lopen diverse voedselketens door elkaar
• De diverse voedselketens vormen dan een voedselweb

• Planten beschermen zichzelf tegen vraat van insecten d.m.v. signaalstoffen. De signaalstoffen worden opgevangen door de planten in de omgeving die vervolgens gifstoffen produceren tegen de insecten.

Waar in het voedselweb staat deze zalm?

1. Producent
2. Consument vd 1e orde
3. Consument vd 2e orde
4. Consument vd 3e orde

Wat zit er niet in een voedselweb?

1. planteneters
2. vleeseters
3. afvaleters
4. nutriënten

Voedselweb of voedselketen?

1. Voedselweb
2. Voedselketen

Ik ken het verschil tussen een voedselketen en een voedselweb

Ja, dat ken ik

Nee, nog steeds error

Energiestroom

Energiestromen

• Elke schakel in een voedselketen heet een trofisch niveau.
• In het eerste niveau bevinden zich de autotrofen. Zij produceren organische stoffen uit anorganische stoffen d.m.v. fotosynthese.
• De autotrofen worden daarom de producenten genoemd.
• De overige trofische niveau's worden consumenten genoemd.

Om de positie binnen de voedselketen aan te geven wordt in de trofische niveau's van de consumenten aangegeven in welke orde ze zitten.

• De 1e groep consumenten worden de consumenten van de 1e orde genoemd. De 2e groep consumenten van de 2e orde etc. 

Energiestromen

• Opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen wordt assimilatie genoemd.
• Bij assimilatie wordt energie vastgelegd.
• De afbraak van grote organische moleculen naar kleine moleculen wordt dissimilatie genoemd. 
• Bij dissimilatie komt energie vrij. 
• Producenten kunnen glucose vormen vanuit anorganische stoffen. Dit noemen we koolstofassimilatie. 
• Bij voortgezette assimilatie wordt van glucose nog grotere organische stoffen gevormd zoals vetten, eiwitten en koolhydraten.
• Voor voortgezette assimilatie hebben planten en dieren mineralen nodig

Producenten

water+koolstofdioxide+licht->glucose+zuurstof

Planten zijn autotrofe organismen, kunnen hun eigen eten maken.

Opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen noem je assimilatie.

Fotosynthese noemen we specifiek koolstofassimilatie.

Producenten

Planten kunnen glucose gebruiken als grondstof om andere stoffen van te maken, zoals vetten/eiwitten/koolhydraten/DNA etc.

Dit proces noemen we voortgezette assimilatie.

Hier heeft een plant o.a. mineralen voor nodig uit de bodem.

voortgezette assimilatie

Zie BINAS tabel 67

Energiestroom

Consumenten

Dieren zijn consumenten en zijn heterotroof. Zij moeten andere organismen eten om in leven te blijven.

Planteneters (herbivoren) zijn consumenten van de 1e orde.

Vleeseters (carnivoren) consumenten vanaf de 2e orde.

Alleseters (omnivoren)?

Afvaleters (detrivoren)

Als organismen niet worden opgegeten, maar gewoon doodgaan dan eten afvaleters deze voor het grootste gedeelte op.

Afvaleters zijn consumenten. Ze kunnen dode organismen van elke schakel opeten.

Detrivoren

• Detrivoren = Consumenten die detritus (dood organisch materiaal) zoals dode organismen opeten. Ze breken dit verder af tot fijner dood organisch materiaal.
  

Reducenten

Reducenten zetten de overgebleven dode resten om in koolstofdioxide, water en mineralen (mineralisatie).

Planten (de producenten) gebruiken deze stoffen weer om opnieuw te groeien.

Reducenten

Staaf-bol-spiraalvormige bacteriën 

Reducenten

Vele soorten schimmels

Welk trofisch niveau is de boom?

1. 0
2. 1
3. 2
4. 3

Een reducent:

1. Ruimt de dode resten op
2. Is de belangrijkste consument.
3. Eet alleen maar dierlijk voedsel
4. Eet alleen maar plantrijk voedsel.

wat is een consument?

1. een organisme dat voedsel maakt
2. een organisme dat voedsel eet

Dode resten van organismen worden gegeten door detrivoren (afvaleters) en deze zijn net als andere dieren dus consumenten.

1. Fout
2. Goed

Hamburger filmpje

Beantwoord de volgende vragen:​

a Welke producent(en) zitten er in dit gerecht?​

b Welke (resten van) consumenten (levend of dood) zitten er in dit gerecht?​

c Zijn de consumenten van vraag b van de 1e 2e of 3e orde?​

d Welke reducenten zie je in het filmpje?​

e Bij de afbraak van de burgers vindt verbranding plaats. In het 2e stukje van de film kun je dit zien.​

Waaraan zie je dat er verbranding plaatsvindt?​

Tip! Schrijf voor jezelf de formule van verbranding op.

Vragen?

Nee, geen vraag

Aan de slag!

maken: Basisstof 3