8.3 Te heet en te droog

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Paragraaf 8.3

Te heet en te droog

Lesopzet:

Terugblik

Uitleg pragraaf 3

Opdrachten uit het werkboek

Hoe gaan ze in Spanje om met watertekorten?

1. Ze verzamelen water in stuwmeren
2. Ze halen water uit de zee
3. Ze zetten het waterverbruik op rantsoen
4. Ze hebben geen last van water tekorten

Weet je het nog? Er zijn meerdere antwoorden goed
Relatieve afstand:

1. verandert nooit
2. verandert wel
3. is gemeten in tijd, geld en moeite
4. is gemeten in km in een rechte lijn (hemelsbreed)

Landbouw in Spanje

Leerdoelen

Aan het eind van de les kan je

• de verschillende soorten landbouw opnoemen
• het verschil tussen intensieve en extensieve veeteelt en akkerbouw uitleggen 
• invloed van neerslag op lanbouw van spanje verklaren

Vormen van landbouw

Bosbouw: kweken van bomen

Akkerbouw: verbouwen van planten als voedsel of ander gebruik (bijv katoen voor kleding)

Veeteelt: Het houden van vee voor producten voor de mens

Tuinbouw: Zeer intensieve vorm van akkerbouw, in kassen en met speciale soorten planten/fruit/groenten/bloemen

• Noem enkele verschillen tussen Spaanse en Nederlandse tuinbouw op.
• waarom zijn  de producten van spanje goedkoper?

Akkerbouw

Extensief wil zeggen dat er weinig kapitaal ( landbouwmachines bv ) gebruikt wordt. En dat de opbrengst per hectare heel laag, de grond is er te droog. 

Intensief wil zeggen dat er veel kapitaal aanwezig, de grond is er heel vruchtbaar. 

Veeteelt

Bij intensieve veeteelt staan de dieren dicht op elkaar, in een weiland of op stal. De grond is vruchtbaar en er groeit veel gras. Bij extensieve veeteelt hebben de dieren veel meer ruimte, de grond is er niet zo vruchtbaar. 

Sleep de landbouwvorm naar de juiste plek

Veeteelt

Bosbouw

Tuinbouw

Akkerbouw

Wat valt op?

Neerslag in Spanje

welke soort regens onstaan er in het noorden van Spanje?

Neerslag in het noorden

De vele neerslag die valt in het noorden van Spanje, noem je stuwingsneerslag. 

Effectieve neerslag

Effectieve neerslag is de neerslag die overblijft na de verdamping.

Hoe groter de effectieve neerslag, hoe kleiner de kans op verdroging.

Waar in Spanje zal de effectieve neerslag hoog zijn en waar zal het laag zijn?

In Spanje is de effectieve neerslag in het zuiden negatief. Er is dus meer verdamping dan neerslag. Dit heeft invloed op de mogelijkheden.

Landbouw

Sommige delen van Spanje zijn goed geschikt voor landbouw, andere gebieden juist veel te droog. Daar valt te weinig neerslag. 

Welk deel van Spanje is geschik voor intensieve veeteelt en akkerbouw?

In de blauwe gebieden valt voldoende neerslag. De gele gebieden zijn te droog.

Noorden en noordwesten

In het noorden en noordwesten valt veel neerslag. Hier doet men aan intensieve veeteelt en akkerbouw. De gewassen willen hier goed groeien en irrigatie is niet nodig.

De rest van Spanje

Zo'n 60% van Spanje is te droog. Daar is vaak irrigatie nodig om aan landbouw te doen. 

Of men kiest er voor om gewassen te verbouwen die weinig water gebruiken.

Nu maken

Maken hoofdstuk 8 paragraaf 8.3 opdr 1 t/m 3

werkboek B blz.65

Indien je dit nog niet af hebt neem je het mee als huiswerk voor volgend week.

Leerdoelen bereikt?

Aan het eind van de les kan je

• de verschillende soorten landbouw opnoemen
• het verschil tussenintensieve veeteelt en extensieve veeteelt en akkerbouw uitleggen 
• invloed van neerslag op lanbouw van spanje verklaren

Welke soorten van landbouw zijn er?

Weinig koeien op een groot stuk weiland, dat is?

1. Intensieve akkerbouw
2. Intensieve veeteelt
3. Extensieve akkerbouw
4. Extensieve veeteelt

Waar in Spanje valt de meeste neerslag?

1. Noorden
2. Zuiden
3. Midden
4. Oosten

De neerslag die in het noord van Spanje ontstaat is vaak?

1. Stijgingsneerslag
2. Stuwingsneerslag
3. Hagelslag
4. Sneeuw

Tot volgend week!

Landbouw in Spanje

Alleen in het noorden is de effectieve neerslag groot genoeg voor intensieve landbouw. 

In het midden/zuiden is dit niet zo.

Oplossingen: 

• Seizoenen optimaal benutten -> Zaaien eind van de zomer, oogsten in lente
• Irrigatie -> kunstmatig nathouden.
• Nadeel irrigatie: verzilting!

Irrigatie en verzilting

Door irrigatie stijgt de grondwaterspiegel tijdelijk. Hierzdoor lossen zouten die in de bodem zitten op en komen dichter bij de oppervlakte. Als het water weer verdampt blijft het zout achter. Dit is slecht voor de plantengroei

Bodemerosie

Bomen en planten vormen een soort paraplu waardoor het regenwater langzaam bij de bodem komt en niet meteen wegspoelt.

Als er weinig tot geen planten staan spoelt het regenwater snel weg en spoelt de bodem mee. Dan verwijnt de vruchtbare laag.

Ook door wind kan een droge, kale bodem snel weg waaien. Oplossing: Herbebossing

Ontwikkeling landbouw in Spanje

Vroeger: 

veel gemengde bedrijven (van alles wat). Door steeds meer vraag door groeiende bevolking en toetreding tot de EU in 1986 kwam daar verandering in. Er was een grotere afzetmarkt, maar ook meer concurrentie. Er moesten dingen veranderen.

Nu:

-> Schaalvergroting = meer productie 

-> Specialisatie = Maar 1 product maken

-> Intensivering = meer investeren (kapitaal en kennis), meer opbrengst

-> Mechanisatie = Machines gebruiken in plaats van mensen -> Werkloosheid op het platteland

De landbouw wordt steeds meer kapitaalintensief en arbeidsextensief

leerdoelen

Je kent de begrippen van deze paragraaf

Je kunt het verschil uitleggen tussen intensieve veeteelt en extensieve veeteelt

Je kunt beredeneren of Spanje in de toekomst meer of minder te maken krijgt met droogte.

Oplossingen

In de droge gebieden zaaien de boeren hun gewassen in de herfst. In de winter valt daar de meeste neerslag, daar kunnen de gewassen dan optimaal van profiteren. 

Oplossingen

Andere gewassen verbouwen is ook een oplossing. Olijven en druiven hebben langere wortels en verbruiken minder water. 

Irrigatie

Een andere oplossing is irrigatie. Water van de ene plek naar de andere brengen. Dit doet men in het zuiden van Spanje. Water wordt opgeslagen in een stuwmeer en per kanaal stroomt het naar het zuiden van Spanje. Daar vind je het grootste tuinbouwgebied van Europa. 

Bodemerosie

Als het in droge gebieden regent, spoelt de bodem snel weg. Dit noemen we bodemerosie. Je vindt bodemerosie vooral in gebieden waar de bomen zijn gekapt. 

Herbebossing

De Spaanse regering is al een poos bezig met het herplanten van bomen. De bomen gaan bodemerosie tegen en beschermen het landschap tegen de invloed van de wind. 

En nu?

Zoek op internet een artikel over droogte in Spanje.

Je leest het artikel en maakt er een samenvatting van.

Schrijf ook de oplossingen die jij zou kunnen toepassen om droogte tegen te gaan.

Lever dit in via ELO.

Dit is meteen een deel van je SO cijfer.(1 hele punt op je cijfer :)

Welke maatregel neemt de Spaanse regering tegen bodemerosie?

1. Ze besproeien de droge gebieden 1 x per week met water.
2. Ze leggen er asfalt op.
3. Ze planten bomen.
4. Ze later er vee op grazen.