7.5 Klimaatverandering

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

7.5 - klimaatverandering

1. neem onderstaande leerdoel over in je zuidschrift

2. kom in deze LessonUp.

Leerdoelen: Na deze les kun je:

- beschrijven wat het broeikaseffect is en oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en de klimaatverandering noemen.

7.5 - klimaatverandering

1. herhaling vorige les

2. uitleg over klimaatverandering

3. zelfstandig werken

Leerdoelen: Na deze les kun je:

- beschrijven wat het broeikaseffect is en oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en de klimaatverandering noemen.

terugblik:

7.3 duurzame landbouw

7.4 energie

Vragen?

Waarin verschilt de biologische landbouw van de gangbare landbouw?

1. De biologische landbouw is ouderwets.
2. De biologische landbouw is gericht op natuur- en landschapsbehoud.
3. In de biologische landbouw worden geen chemische middelen gebruikt.
4. In de biologische landbouw worden antibiotica en bestrijdingsmiddelen gebruikt

Welk kenmerk past niet bij biologische landbouw?

1. Ze gebruiken mest van dieren
2. Ze gebruiken geen chemische gewasbeschermingsmiddelen
3. Dieren hebben meer ruimte in de stallen
4. Ze gebruiken vaak antibiotica om hun dieren te beschermen tegen ziekten

Resistentie treed op wanneer ...

1. een gewas gevoelig is voor schadelijke insecten.
2. schadelijk insecten ongevoelig zijn voor het bestrijdingsmiddelen.
3. een populatie schadelijke insecten ongevoelig is voor bestrijdingsmiddelen.
4. een populatie schadelijke insecten gevoelig is voor bestrijdingsmiddelen.

Dat de sluipwesp wordt ingezet als bestrijding van witte vliegen noemen we:

1. Kunstmatige selectie
2. Vruchtwisseling
3. bestrijding met natuurlijke vijanden
4. Bestrijding met biociden

uitputbaar

hernieuwbaar

Sleep de onderstaande 5 duurzame energiebronnen naar de juiste omschrijving.

Deze energiebron is toch niet zo schoon als word gedacht.

Deze energiebron word vooral gebruikt voor verwarming. Deze energiebron is heel duur in Nederland.

Deze energiebron is bij veel mensen op hun dak te vinden. Deze energiebron is afhankelijk van het weer.

Deze energiebron zorgt voor horizonvervuiling. Deze energiebron kost eveneel als fossiele energie.

windenergie

biomassa

Aardwarmte

zonne-energie

7.5 Dampkring

Dit is een aantekening

Het weer wordt bepaald door de zon en de dampkring. 

De dampkring (atmosfeer): de luchtlaag rondom de aarde 

bestaat vooral uit stikstof, waterdamp, zuurstof en CO2. 

Het klimaat is het gemiddelde weer in een periode van minstens 30 jr. 

Broeikaseffect

De zonnestraling die naar de aarde gaat, wordt voor een deel doorgelaten door de dampkring en omgezet in warmte. 

Broeikasgassen in de damp-
kring houden deze warmte
vast, waardoor aarde warmer en 

dus leefbaar wordt. 

Dat is broeikaseffect. 

Versterkt broeikaseffect

• Oorzaak: gebruik van fossiele brandstoffen
• Gevolg: temperatuur stijgt wereldwijd
• Sinds 1900: ± 1,7 °C warmer in Nederland

Dit is een aantekening

Klimaatverandering

Bij klimaatverandering is het weertype veranderd gedurende een langere periode. 

Door opwarming komt nog meer methaan en CO2 vrij uit de grond. 

Hierdoor 

-meer droogte,
- extremere weersomstandigheden
- hogere temperaturen. 

Dit is een aantekening

Het versterkte broeikaseffect is oorzaak van klimaatverandering.

Gevolgen zijn:

• Zeespiegel stijgt door smeltend ijs + opwarmend zeewater
• Meer hittegolven, droogte, overstromingen, stormen
• Planten en dieren veranderen gedrag (bloeitijd, trek)
• Tropische ziektes verspreiden zich
• Meer sterfte door hittegolven
• Landbouwproblemen door droogte, verzilting

1. Stijging van de zeespiegel

Het zeewater wordt warmer en zet uit. Ook smelten ijskappen en gletsjers. Hierdoor stijgt de zeespiegel. 

Veel overstromingen en verzilting (meer zout in de bodem en omgeving van de rivieren) treedt hierdoor op. 

Hierdoor tekort aan drinkwater of
bepaalde gewassen die daar niet meer groeien. 

2. Gevolgen klimaatverandering

Plantensoorten verdwijnen of tropische plantensoorten komen juist.

Het jaarritme verandert, dus bijv. eerder bloemen 

Er zijn meer tropische ziekten en plagen bij mensen en veel hittegolven waardoor mensen sterven. 

Sommige gebieden juist wel geschikter
door landbouw ivm vocht en temperatuur

Maatregelen

• Minder broeikasgassen uitstoten
• Klimaatconferenties (landen werken samen)
• Voorbeeld: overstappen op duurzame energie

Samenvatting

Oorzaak: versterkt broeikaseffect (door uitstoot fossiele brandstoffen)

Gevolgen: opwarming aarde, zeespiegelstijging, natuurveranderingen

Oplossing: minder uitstoot, wereldwijde samenwerking

Wat	Bs5: 1,2 4-7 (blz. 164-177)
Hoe
Hulp
Klaar?	Nakijken en verbeteren (Classroom). Test jezelf + flitskaarten in bvj online.

1) boek  2) buur  3 )docent

Je mag fluisterend samenwerken met je buur. 

Gesprekken gaan alleen over de opdrachten.

Leerdoelen: Na deze les kun je:

- beschrijven wat het broeikaseffect is en oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en de klimaatverandering noemen.