Les 5 Poezie - Marieke Lucas Rijneveld

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Marieke Lucas Rijneveld

*20 april 1991

Schrijver en dichter

Nieuwendijk

Poëzie 

Boeken:

Wat valt je op
aan de naam
Marieke Lucas Rijneveld?

Hoe stelt Marieke Lucas Rijneveld zich voor aan Tim?

1. als Marieke
2. als Lucas
3. als Marieke Lucas
4. ze stelt zich niet voor

Hoe komt Marieke Lucas aan de naam Lucas?

1. Dit vindt ze een mooie naam.
2. In groep 3 was dit haar denkbeeldige vriendje.
3. Dit is haar tweede doopnaam.
4. Dit is haar echte naam.

Thema: gender

In veel gedichten van Rijneveld speelt gender een belangrijke rol. 

Voorbeelden uit gedichten/verhalen:

Jongetjes worden uit meisjes gehaald

en

de 'ik'  in de gedichten is soms een meisje en soms een jongen.

Oudjaar Kanaleneiland

In het filmpje voelt Marieke Lucas zich meer...

1. Marieke
2. Lucas

Wie is het grote voorbeeld van Marieke Lucas Rijneveld?

1. Gerard Reve
2. Tim
3. Jan Wolkers
4. Jules Deelder

De avond is ongemak 

Fragment blz 29-30

Jan Wolkers 

*26 oktober 1925

+ 19 oktober 2007 

Komt net als Marieke Lucas Rijneveld uit een gereformeerd milieu. 

Nederlands schrijver, beeldhouwer en schilder.

Uitleg

 Miriam Piters (recensent ) over 'De avond is ongemak':

Marieke Lucas Rijnevelds roman schreeuwt door de vaart waarmee het geschreven is en door deze samenhang om herlezing, niet alleen van De avond is ongemak maar ook van Kalfsvlies. Er valt nog heel veel te ontdekken, ook bij een tweede of derde lezing, daar ben ik van overtuigd. Dan kan ook het werk van Wolkers meegenomen worden, want zijn weergaloze werk vormt een belangrijke inspiratiebron. In De avond is ongemak staat een motto uit een gedicht van Wolkers en er zijn vele inhoudelijke overeenkomsten: de allesbepalende rol van de broer die overlijdt, de liefde voor de natuur, de rol van het geloof, het losworstelen van de ouders, de fascinatie voor de dood en de (ontluikende) seksualiteit. 

Citaat Marieke Lucas Rijneveld over De avond is ongemak: 

"Ik moest echt een vorm vinden om te beschrijven hoe rouw in een gezin werkt, waarvan de oudste zoon ineens niet meer thuis komt. Dan moet je ook teruggaan naar je eigen rouw. Je kan zoiets natuurlijk beschrijven, maar dat maakt het nog geen roman. Nu heb ik het zo kunnen verweven dat het een mix is van fantasie en werkelijkheid. Daar was ik lange tijd naar op zoek." Wat hielp was het woord 'onverbiddelijk', dat ze van Wolkers had afgekeken: bij het schrijven van het boek stond dit met dikke stift naast het portret van haar grote voorbeeld op de muur gekalkt".

Waar denk je aan bij het woord 'onverbiddelijk'?

Charlotte Van den Broeck:

''Haar hand/tot halve sinaasappel gevormd die zwaar op je knie drukt, heen en weer / beweegt om alles uit te persen wat je is overkomen. 

Ik vind het beeld in die regels zo mooi: een knie als sinaasappelperser, het gebaar van een hand op die knie, dat troost zou moeten bieden, wordt juist troosteloos. Er spreekt veel eenzaamheid uit, het gaat vermoedelijk om kapotte verbindingen tussen mensen, en toch is het een licht beeld. Daarin schuilt voor mij de kracht van Rijnevelds gedichten: het droevige wordt licht en het lichte wrang.'

Wat is jouw indruk van dit gedicht
tijdens het lezen?

Tempo en ritme 

Dit gedicht heeft een razendsnel tempo, we buitelen van het ene beeld in het andere. Wie begint te lezen, wordt meegesleurd door het ritme en knalt op het einde genadeloos tegen de punt 'jij arme, dwaze hond' aan. 

Het gedicht overkomt je, zoals 'het' uit de titel de figuren in het gedicht overkomt. 

Welk effect hebben deze veelheid en snelheid op jou?

Theorie metafoor 

Marieke Lucas Rijneveld maakt veel gebruik van metaforen. 

Rijneveld:

"De beste metaforen zijn puur, vanuit het hart, en herkenbaar zonder voor de hand liggend te zijn.'

Uitleg metafoor

Theorie metafoor 

''Troosten was toen nog als inparkeren, het is meten en weten en toch schat je het vaak te krap in.''

Uit: Kalfsvlies 

De kracht van deze metafoor is dat iets groots als troost bieden, vermengd wordt met een kleinere tastbaardere vergelijking als inparkeren, waardoor het te interpreteren is, en voelbaar, zonder dat het cliché wordt. 

Deze vraag komt eraan:

Noem een voorbeeld van een metafoor

uit het gedicht 'Als het je overkomt'. 

Noem een voorbeeld van een metafoor
uit het gedicht 'Als het je overkomt'.

Luisteropdracht 

In de volgende drie filmpjes draagt Marieke Lucas Rijneveld

drie gedichten voor:

- Als het land niet meer plat is (uit: Kalfsvlies)

- Kleine Beer (uit: Kalfsvlies)

- Angsthazen wegen zwaarder (uit: Fantoommerrie) 

Luister naar de gedichten en kies het gedicht uit dat je het meest aanspreekt. 

Dossieropdracht 8

Noem de naam van het gedicht en leg in circa 100 woorden uit waarom dit gedicht je het meest aanspreekt. Vertel iets over het onderwerp, de woorden uit het gedicht en het gevoel dat je erbij krijgt.

Voeg deze opdracht toe aan je poëziedossier.