3.2 Het periodiek Systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Het periodiek systeem

Deze les

Terugblik vorige les

Moleculen en atomen

Periodiek systeem

Metalen en niet metalen

Edelmetalen

Legeringen

Modellen van fases

Leerdoelen

Na deze les kunnen jullie:

- Het verschil uitleggen tussen een molecuul, atoom, element en verbinding

- Het symbool van elementen opzoeken uit het periodiek systeem

- Vier belangrijke groepen van elementen benoemen

-Metalen en niet metalen herkennen in het periodiek systeem

- Uitleggen of een stof edel, halfedel, of onedel is

- Uitleggen hoe een legering wordt gemaakt.

Atomen en moleculen

Er bestaan miljarden stoffen op de wereld.

Vrijwel alle stoffen zijn opgebouwd uit moleculen.

Moleculen zijn zelf ook weer verder opgebouwd uit bouwstenen.

De bouwstenen van moleculen noemen wij atomen.

Water en glucose

Elementen en Verbindingen

Behalve moleculen en atomen, hebben we het in de scheikunde ook over elementen en verbindingen:

Elementen zijn stoffen opgebouwd uit een enkel soort atoom.

Verbindingen zijn opgebouwd uit meerdere soorten atomen.

Waterstof en Water

Atoom en Element

Atoom en verbinding

Molecuul en element

Molecuul en verbinding

Periodiek systeem van elementen

Alle miljarden stoffen zijn opgebouwd uit atomen.

Er zijn slechts 118 soorten atomen bekend.

Deze atomen zijn gesorteerd in het periodiek systeem van elementen

Periodiek systeem van elementen

Alle 118 atomen hebben hun eigen symbool.

In het periodiek systeem wordt dit symbool ook weergegeven.

Deze symbolen worden vaak gebruikt in de chemie. Van veel voorkomende atomen moet je deze symbolen kennen.

Leer Tabel 3.8 uit je hoofd.

Voorbeeld: Natrium=Na, Waterstof=H, Ijzer=Fe

Periodiek systeem van elementen

Het periodiek systeem is verder verdeeld in groepen, perioden, metalen, niet metalen en metalloïden.

-De groepen lopen van boven naar beneden. Stoffen in dezelfde groep hebben vergelijkbare eigenschappen.

- De periodes lopen van links naar rechts. Deze periodes zijn gebaseerd op hun elektronenopbouw

-De metalen, metaloïden en niet metalen zijn met kleuren aangegeven.

Belangrijke groepen

Er zijn 4 belangrijke groepen in het periodiek systeem die jullie moeten kennen:

Groep 1:  Alkalimetalen. Reageren zeer heftig met water

Groep 2: Aardalkalimetalen. Reageren heftig met water

Groep 17: Halogenen: Zitten vaak in zouten.

Groep 18: Edelgassen: Reageren niet met andere stoffen.

Metalen en niet metalen

Er zijn ongeveer 20 niet metalen: Deze hebben niet typische overeenkomende eigenschappen.

Er zijn ongeveer 90 metalen: Deze hebben wel typische eigenschappen. Ze glimmen, ze geleiden warmte en stroom, ze zijn vervormbaar (na verwarming), en je kan ze smelten en mengen.

Edelheid van metalen

De metalen kunnen verder onderverdeeld worden.

- Edele metalen: Deze reageren niet met zuurstof.

- Halfedele Metalen: Deze reageren nauwelijks met zuurstof.

- Onedele metalen: Deze reageren goed met bijvoorbeeld zuurstof.

- Zeer onedele metalen: Deze reageren heftig met zuurstof of water.

Voorbeelden

Legeringen

Zuivere metalen vervormen gemakkelijk. Door metalen te mengen krijg je nieuwe stoffen met andere eigenschappen. Deze stoffen noemen we legeringen.

Kunnen jullie zelf voorbeelden van legeringen noemen?

Voorbeelden legeringen

Staal: ijzer en koolstof

Brons: Koper en tin

Goud in sieraden: Goud met zilver of koper

Leerdoelen

Na deze les kunnen jullie:

- Het verschil uitleggen tussen een molecuul, atoom, element en verbinding

- Het symbool van elementen opzoeken uit het periodiek systeem

- Vier belangrijke groepen van elementen benoemen

-Metalen en niet metalen herkennen in het periodiek systeem

- Uitleggen of een stof edel, halfedel, of onedel is

- Uitleggen hoe een legering wordt gemaakt.

Huiswerk

Lezen paragraaf 3.2

Maken: 11, 12, 16, 18 en 25