Communicatie 1 t/m 6 herhalen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Communicatie 1 t/m 6 herhalen

Programma

-Herhalen KERN 1 t/m 6	25 min
-Herhalen presentatie	10 min
-Zelfstandig werken	10 min
-Lesafsluiting	5 min

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je weet wat communicatie is en uit welke elementen het communicatieproces bestaat;
•  Je kan de elementen van het communicatieproces herkennen en benoemen;
•  Je kan uitleggen op welke manier een bepaald element het communicatieproces beïnvloedt en uitingen hierop aanpassen;
• Je kan zelf nieuwe voorbeelden vinden van (mis)communicatie of uitingen bedenken waarin je doelmatig de elementen van communicatie inzet. 

Informatie delen én begrijpen

Latijnse communicare --> deelnemen aan.

Zender --> de spreker of schrijver.

Boodschap --> de informatie.

Ontvanger --> de lezer of luisteraar. 

Publiek --> de ontvanger(s).

Referentiekader --> Een soort bril waarin je alles ziet. 

Met of zonder woorden

Verbale communicatie --> taal met woorden. 

Non-verbale communicatie --> taal zonder woorden, met gebaren en gezichtsuitdrukking, lichaamshouding, oogcontact en stemgebruik. 

Communicatiemiddelen --> een vervoermiddel van je boodschap en je gebruikt er vaak meerdere tegelijk. 

Communicatiemiddelen en -doelen

Medium --> iets wat tussen jou en de ontvanger staat, vaak een voorwerp. 

Activeren --> de ontvanger iets laten doen. 

Amuseren --> de ontvanger vermaken. 

Informeren --> de ontvanger informatie geven. 

Beschouwen --> de ontvanger van meningen en argumenten voorzien om de ontvanger zelf een mening te laten vormen. 

Overtuigen --> de ontvanger jouw mening laten overnemen. 

Tekstvorm --> de vorm van een tekst.

Betogen --> de ontvanger overtuigen van jouw mening. 

Wat weet je al over "context"?

Context

Context --> alles om de zender en ontvanger heen. Ook tijd, plaats en situatie. 

Waarom is het belangrijk om bij communicatie je boodschap goed te formuleren?

Onderwerp

Onderwerp --> de basis van elke boodschap. Is samen te vatten in één woord of klein woordgroepje. 

Als zowel zender als ontvanger vertrouwd zijn met een onderwerp, praat dat gemakkelijker. Denk bijvoorbeeld aan een gesprek over een feestje met iemand die er wel bij was versus datzelfde feestje waar iemand niet bij was. 

Oriënteer je op een onderwerp als je er nog niet zoveel over weet. Dit kan zowel zender als ontvanger. 

Een onderwerp kun je van verschillende kanten belichten door middel van deelonderwerpen. Ook deze zijn in één woord of klein woordgroepje samen te vatten. 

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

Hoofdgedachte

Hoofdgedachte --> Het belangrijkste dat de zender over een onderwerp te zeggen heeft. Geeft een samenvatting van de boodschap (of tekst) in één zin. Is iets anders dan het onderwerp. Twee verschillende teksten over hetzelfde onderwerp kunnen een andere hoofdgedachte hebben. 

Wat is het onderwerp en wat wordt er over het onderwerp gezegd?

Ik zoek altijd eerst naar afbeeldingen in een tekst.

1. eens
2. oneens

Wat is het verschil in onderwerp en hoofdgedachte van een tekst?

Wat zijn voorkeursplaatsen voor het onderwerp?

Wat zijn voorkeursplaatsen voor de deelonderwerpen?

Wat zijn voorkeursplaatsen voor de hoofdgedachte?

Voorkeursplaatsen

Een reclamemaker die een folder maakt, weet dat het beter is om de belangrijkste informatie onderaan op de rechterpagina te plaatsen dan op de linkerpagina. Het is namelijk bewezen dat een lezer daar eerder naar kijkt. Daarnaast zijn mensen ook visueel georiënteerd en zullen ze altijd eerst naar afbeeldingen kijken voordat ze gaan lezen. 

Als je weet wat de voorkeursplaatsen zijn waarnaar de aandacht van je publiek uitgaat, kun je hiervan handig gebruik maken om je onderwerp en hoofdgedachte zo goed mogelijk te presenteren. Bij een goed geschreven tekst kun je ze bovendien makkelijk herkennen:

Ook een deelonderwerp kan een hoofdgedachte bevatten: de kernzin. 

In een mondelinge presentatie kun je ook gebruikmaken van voorkeursplaatsen als inleiding en slot. Daarbij houd een goed spreker rekening met de grenzen van het korte termijn geheugen. Geef behapbare stukken informatie. 

Wat is het doel van een veganistisch kookboek?

Wat is het doel van een handleiding bij je nieuwe mobiele telefoon?

1 Welk tekstdoel hoort bij de tekstsoort? Sleep de tekstsoorten naar de juiste tekstdoelen.

activeren

amuseren

instrueren

overtuigen

recept

recensie

reclamefolder

roman

Tekstsoorten

Vertelling	Delen van persoonlijke ervaringen en gebeurtenissen.	gesprek, dagboek, persoonlijk verslag, blog.
Verhaal	Vermaken of tot nadenken aanzetten door een verhaal te vertellen.	kort verhaal, fabel, mop, roman, sprookje, strip.
Verslag/rapport	Een zaak of verschijnsel beschrijven en ordenen.	werkstuk, verslag, logboek.
Procedure	Instructie geven en beschrijven hoe je iets moet doen.	gebruiksaanwijzing, recept, routebeschrijving, reglement.
Verklaring/uiteenzetting	Een verschijnsel of gebeurtenis verklaren en uitleggen.	lesboek, nieuwsbericht, historisch boek, werkstuk.
Oproep/verzoek	Activeren; anderen motiveren of verzoeken om iets te doen.	aankondiging, advertentie, reclametekst, sollicitatie, uitnodiging
Betoog	Overtuigen door een standpunt met argumenten te onderbouwen.	ingezonden brief, klachtenbrief, leus, protestbrief.
Recensie	Evalueren van een boek, film, toneelstuk......	blog, review, krantenartikel.
Beschouwing	Een onderwerp vanuit een of meer gezichtspunten bekijken.	column, discussie, essay.

Wat is de functie van een inleiding?

Wat is de functie van het slot?

Inleiding

Een zakelijke tekst bestaat meestal uit een inleiding, middenstuk en slot. 

Een inleiding van een tekst wordt bijna altijd het onderwerp genoemd. Daarnaast wordt bijvoorbeeld:

- de aanleiding voor het schrijven genoemd;

- een voorbeeld bij het onderwerp gegeven;

- een anekdote verteld;

- een belangrijke vraag gesteld;

- een mening of standpunt (over het onderwerp) gegeven;

- de hoofdgedachte van de tekst genoemd;

- een deskundige over het onderwerp geïntroduceerd;

- iets over de opbouw van een tekst verteld;

- een korte samenvatting van een tekst gegeven. 

Middenstuk

In het middenstuk van een tekst worden verschillende zaken behandeld die met het onderwerp te maken hebben. Dat zijn de deelonderwerpen. 

Slot

In het slot van een tekst  wordt bijvoorbeeld:

- de hoofdgedachte van de tekst genoemd;

- een advies gegeven;

- een conclusie getrokken;

- een korte samenvatting van een tekst gegeven;

- een toekomstverwachting genoemd;

- een vraag uit de inleiding beantwoord. 

. 

Een inleiding kan verschillende functies hebben. Wat is geen functie van een inleiding?

1. onderwerp aangeven
2. voorbeeld geven
3. vraag stellen
4. advies geven

In het middenstuk ...

1. vind je de hoofdgedachte.
2. wordt een conclusie gegeven.
3. vind je de deelonderwerpen.
4. wordt een advies gegeven.

In het middenstuk

1. wordt het belangrijkste uit een tekst herhaald
2. staat de meeste informatie
3. maak je kennis met het onderwerp van een tekst

Functies van het slot.
Wat is een functie van het slot?

1. de centrale vraag stellen
2. Een advies geven
3. Een samenvatting geven.
4. enkele personen introduceren.

Lees het slot. Wat is de functie van het slot?

1. een advies geven
2. een conclusie geven
3. een samenvatting geven
4. een toekomstverwachting geven

Welke tekststructuren ken je nog?

Welke tekststructuur herken je?

1. argumentatiestructuur
2. probleem/ oplossingsstructuur
3. verklaringsstructuur

Wat is GEEN tekststructuur?

1. probleem-oplossing
2. verklaring
3. aspecten
4. synoniem

Wat is de tekststructuur?

1. probleem - oplossing
2. beschrijving
3. verklaring
4. voor- en nadelen

Tekststructuren

Tekstverbanden en signaalwoorden blz 64

Opsomming	eerst, ten eerste – ten tweede – ten slotte, om te beginnen, ook, en, daarna, tevens, vervolgens, bovendien
Tijd	Eerst, nadat, toen, terwijl, wanneer, daarna, dadelijk, intussen
Tegenstelling	maar, echter, toch, hoewel, daarentegen
Reden-oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, als gevolg van, het gevolg is
Voorbeeld	zo, bijvoorbeeld, zoals, neem nou, onder andere
Voorwaarde	als, indien, wanneer, in het geval dat, tenzij
Conclusie	dus, concluderend, dat betekent, kortom
Vergelijking	net zo als, even … als, in vergelijking met,
Doel-middel	waarmee, zodat, om ... te, door middel van, met behulp van
Voorwaarde	Als, wanneer, tenzij, mits, indien
Inperking	hoewel, ondanks, natuurlijk....maar
Verduidelijking	dit betekent, met name, dit houdt in, dat wil zeggen, onder meer
Samenvatting	samengevat, kortom, dus

Welk verband hoort bij het signaalwoord "echter"?

1. oorzaak-gevolg
2. opsomming
3. voorwaarde
4. tegenstelling

Welk signaalwoord hoort bij het tekstverband "vergelijking"

1. daarna
2. doordat
3. als
4. net zo als

Jolanda verdient minder geld dan ik.

Wat is het signaalwoord en het bijbehorend tekstverband?

Welk tekstverband geeft het signaalwoord aan?

Sleep de signaalwoorden naar het goed tekstverband.

vergelijking

samenvatting

doel-middel

al met al

meer dan

kortom

zodat

met behulp van

evenals

Welk tekstverband geeft het signaalwoord aan?

Sleep de signaalwoorden naar het goed tekstverband.

concluderend

oorzaak-gevolg

tijdsvolgorde

dus

nadat

zodat

dadelijk

doordat

dan ook

Presentatie

Zijn er vragen over de literaire presentatie?

. 

Zelfstandig werken

De rest van de les ga je aan de slag met:

-Maken van opdrachten paragraaf 1 t/m 6. 

-Voorbereiden presentatie (welk boek, welke onderwerpen etc). 

Om 11:55 sluiten we de les af. 

. 

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je weet wat communicatie is en uit welke elementen het communicatieproces bestaat.

Je kan de elementen van het communicatieproces herkennen en benoemen.

Je kan zelf nieuwe voorbeelden vinden van (mis)communicatie of uitingen bedenken waarin je doelmatig de elementen van communicatie inzet. 

Je kan uitleggen op welke manier een bepaald element het communicatieproces beïnvloedt en uitingen hierop aanpassen.