2. Samenleving en cultuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

De Romeinen:

Jullie gaan in dit hoofdstuk leren over de opkomst en de achteruitgang van het Romeinse rijk. 

3. Je kunt uitleggen hoe de stad Rome werd bestuurd.  

4. Je kunt uitleggen hoe de stad Rome uitgroeide tot een wereldrijk. 

Leerdoelen:

8. Je kunt de sociale verschillen tussen de Romeinen uitleggen.

9. Je kunt de begrippen economie, nijverheid en multiculturele samenleving uitleggen.

Vandaag:

- Bespreken leerdoelen 

- Zelfstandig leren

- Quiz

Leerdoel 8: 

Je kunt de sociale verschillen tussen de Romeinen uitleggen.

De Romeinse samenleving

• Landbouwsamenleving
• De stad Rome rond het jaar 100 n. Chr. ongeveer 1 miljoen mensen.  

• De verschillen tussen de Romeinen zijn groot: slechts een klein aantal leeft in grote luxe, terwijl de meesten het zwaar hebben.
  

Grootgrondbezitters:

• Rijke mensen zijn vaak grootgrondbezitters (ze bezitten veel grond). 
  
• Meestal wonen ze in villa’s, omdat het in Rome vooral ’s zomers veel te warm, te vol en te vies is. 
• Op hun landgoed verbouwen slaven graan, druiven en olijven.

Proletariërs

• Proletariërs zijn arme Romeinen die vrijwel niets hebben. 
• Komt van proles (kinderen): 'het enige dat zij hebben zijn hun kinderen.' 

Wat zie je hiernaast op de afbeelding?

De huizen van proletariërs hadden geen eigen toiletten. Je moest dan naar dit soort openbare toiletten in Rome: gezellig met z'n allen roddelen terwijl je je behoeften doet. Echt schoon was het allemaal niet: uit recent onderzoek werd duidelijk dat het enorme bron van parasieten en infecties.

Privé-toiletten kwamen pas later, en alleen voor mensen die dat konden betalen. 

Slaven

• Slavernij was bij de Romeinen heel normaal. 
• Slaaf werd je bijvoorbeeld omdat jouw land was veroverd, of omdat je je schulden niet kon betalen. 
• Er waren veel slaven in Rome: 
• Van de miljoen inwoners waren ongeveer 400.000 slaven!

Archeologen hebben in Pompeï een ‘bakkerijgevangenis’ opgegraven, waar geblinddoekte slaven en ezels graan moesten malen. De ontdekking geeft een griezelig nieuw inzicht in het harde slavenbestaan.

Horrorbakkerij uit Pompeï

8. Je kunt de sociale verschillen tussen de Romeinen uitleggen.

De verschillen tussen de Romeinen zijn groot. Er zijn: grootgrondbezitters (rijke mensen), proletariërs (arme mensen) en slaven. 

Nu: pak blz. 28 erbij en beantwoord leerdoel 9:

Economie:

Nijverheid:

Multiculturele samenleving:

9. Je kunt de begrippen economie, nijverheid en multiculturele samenleving uitleggen.

Economie: productie en handel

Nijverheid: producten maken

Multiculturele samenleving: samenleving met meerdere culturen

Nu in stilte: leren leerdoel 4 t/m 9.

Leerdoelen:

10. Je kunt de Grieks-Romeinse cultuur beschrijven en voorbeelden geven. 

11. Je kunt uitleggen dat de Romeinen verdraagzaam waren tegenover ander godsdiensten, maar ook weer niet.

Vandaag:

- Bespreken leerdoelen 

- Zelfstandig leren

- Quiz

Leerdoel 10: 

Je kunt de Grieks-Romeinse cultuur beschrijven en voorbeelden geven.

De Grieks-Romeinse cultuur

De Grieks-Romeinse cultuur

De Romeinen hadden Griekenland veroverd.  Ze kopieerden veel van de Grieken.

De Griekse en Romeinse culturen raakten met elkaar vermengd:

Hierdoor ontstond de Grieks-Romeinse cultuur

Wat namen de Romeinen over?

1. Gebouwen 
2. Alfabet
3. Goden
4. Wetenschap

10. Je kunt de Grieks-Romeinse cultuur beschrijven en voorbeelden geven.

Vermenging van de Grieks-Romeinse cultuur: klassieke cultuur. 

Voorbeelden: gebouwen, alfabet en wetenschap.

Leerdoel 11: 

Je kunt uitleggen dat de Romeinen verdraagzaam waren tegenover ander godsdiensten, maar ook weer niet.

De staatsgoden

De Romeinen hadden een polytheïstisch geloof.

Er waren veel verschillende goden in het rijk, maar er waren ook staatsgoden.

De keizer liet feesten organiseren en tempels bouwen om de goden te eren.

De staatsgoden waren de belangrijkste goden in het Romeinse rijk. Ze beschermden de Romeinse staat.

Verdraagzaamheid

In het Romeinse Rijk was er verdraagzaamheid:

Zolang de mensen de keizer en staatsgoden eerden, mochten de mensen daarnaast iedere religie aanhangen die ze maar wilden!

11. Je kunt uitleggen dat de Romeinen verdraagzaam waren tegenover ander godsdiensten, maar ook weer niet.

De onderdanen mochten in hun eigen goden geloven, zolang ze OOK de Romeinse goden en keizer vereerden. 

Nu in stilte: leren leerdoel 7 t/m 11.

Wat betekent het begrip 'verdraagzaamheid'

1. Het accepteren van het gedrag van iedereen
2. Het toestaan van andere culturen
3. Het toestaan van andere inwoners
4. Hoe goed je zware dingen kan tillen

De Romeinse samenleving was multicultureel. Kies het juiste voorbeeld hiervan.

1. In Rome leefden een miljoen mensen
2. In Rome leefden mensen met verschillende ideeën naast elkaar
3. In Rome leefden zowel armen als rijken
4. In Rome werkten mensen met verschillende beroepen

Wat namen de Grieken over van verschillende volken waar ze handel mee dreven?

1. Hoe je goed oorlog moest voeren.
2. Het alfabet.
3. Hoe je moest schrijven.
4. Hoe je goed kon handelen.

Wat zijn proletariërs?

1. Arme Romeinen
2. Slaven
3. Arme en werkeloze Romeinen
4. Rijke Romeinen

Proletariërs waren vrij.

1. Juist
2. Fout

Anubis had de vorm van een

1. jakhals
2. kat
3. krokodil
4. leeuwin

Stelling: deze tempel is een goed voorbeeld van de klassieke cultuur

1. Juist
2. Onjuist

Wat is de juiste volgorde over het
bestuur van het Romeinse Rijk?

1. koninkrijk-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-koninkrijk
3. keizerrijk-koninkrijk-republiek
4. koninkrijk-keizerrijk-republiek

In veel boeken over de Romeinen wordt
regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.

Wat zou dit betekenen?

1. Romeinse Leiders
2. Romeinse Tijd
3. Romeinse Vrede
4. Romeinse Rijk

Waarom werd Julius Caesar vermoord?

1. Hij was een slechte keizer
2. Hij werd te machtig
3. Hij had de keizer beledigd
4. Hij had een veldslag verloren

Hoe heet de eerste keizer
van het Romeinse Rijk?

Wat betekent de
titel 'Augustus'

1. De verhevene
2. Dictator voor het leven
3. Keizer van het Romeinse rijk
4. Redder van de Republiek