2.3 De Grieks-Romeinse cultuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De tijd van de grieken en Romeinen

3000 v.C. - 500 n.C.

Cultuur in het Romeinse rijk

De Grieks-Romeinse cultuur

• Je kunt uitleggen hoe de Grieks-Romeinse cultuur ontstond.
• Je kunt het verschil herkennen tussen Griekse vormentaal en Romeinse vormentaal.
  
• Je kunt uitleggen hoe de Grieks-Romeinse cultuur zich verspreid aan de hand van het begrip romanisering.
  

Lesdoelen

Kenmerkend aspect
2b. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
2c. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

Pax Romana

Tijdens het keizerrijk genoot het rijk van een rustige periode van 2 eeuwen: de Pax Romana. 

Gevolgen:

• bevordering welvaart
• groei handel en ontstaan geldeconomie
• aanleg infrastructuur 
• verspreiding Grieks-Romeinse cultuur en vormentaal = romanisering

Koninkrijk?

De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,

hoewel daar erg weinig over bekend is.

En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?

In 117 na Christus was het Romeinse Rijk op zijn grootst. Toen besloten de keizers om geen gebieden meer te veroveren.

Mare Nostrum, onze zee. Zo noemden de Romeinen de Middellandse Zee.

Germania, zoals onze streek door de Romeinen werd genoemd, bestond uit: Germania Inferior (Laag Germanië) en Germania Superior (Hoog Germanië).

Gallia (Gallië), het huidige Frankrijk, werd door Julius Caesar veroverd. Zijn aanzien steeg hierdoor enorm. De hele oorlog kostte het leven aan meer dan een miljoen Galliërs, en nog een miljoen werden tot slaaf gemaakt. Caesar heeft de oorlog beschreven in het boek Verslagen over de Gallische Oorlog, waarin hij hier en daar wel een beetje overdrijft...vooral over zichzelf.

Met de verovering van Egypte hadden de Romeinen hun voedseltekort in delen van het Romeinse Rijk opgelost: het land werd de graanschuur van Rome.

Romanisering

Romanisering = het overnemen van elementen van de Romeinse cultuur door niet-Romeinse volken

 

• Overnemen van de cultuur omdat het 'beschaafd' is.
  
• Overnemen van goden.
• Bouwen van bijvoorbeeld badhuizen.
• Overnemen van de Latijnse taal.
  

KA 2C

De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

Verspreiding van Romeinse cultuur

• Verharde wegen -> economische gevolgen

• Tolerant tegenover veroverde gebieden
  
• Godsdienstige tolerantie tegenover andere goden.
• Romeinse staatsgodsdienst creëert eenheid.
• Mannen uit het hele rijk in het Romeinse leger.
• Burgerrecht voor mensen buiten Rome.
• Romanisering voornamelijk in steden. Op het platteland viel dat mee.

Zeus (G)werd Jupiter (R)

KA 2C

De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

Het leger had hierbij grote invloed: mannen uit de veroverde gebieden mochten dienen in het leger en namen na hun dienst Romeinse gewoonten mee naar huis

Het Romeins Imperium behouden?

• Lokale machtsstructuren bleven bestaan: voorrechten voor lokale leiders.
  
• Geen dwang! Natuurlijk nut inzien.
• Belangrijkst: Eenheid en rust

KA 2C

De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

1. Griekse beeldhouwkunst

Ke

Kenmerken Griekse beeldhouwkunst

1. 3D

2. anatomisch perfect. Geen gewone sterveling maar helden, (half) goden

3. naakt

4. geen emotie

KA 2B

De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

Romeinse beeldhouwkunst

kenmerken:

- gekleed

- 3D

- anatomisch correct

- naakt is zeldzaam

- Griekse inspiratie

- emotie

Grieks

2. Griekse architectuur

kenmerken:

stapelbouw

zuilen dicht op elkaar

weinig ruimte in de gebouwen

KA 2B

De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

Romeinse architectuur

kenmerken:

- Mengeling van Griekse en Romeinse stijlen

- gebruik van bogen

- gebruik van beton en koepels

- eren van goden/ pracht en praal

Ampfitheater voor:
Naspelen van zeeslagen.
Gladiatorengevechten.
Rijden met strijdwagens.

Muren werden gebruikt i.p.v zuilen. Zuilen werden wel ter decoratie gebruikt.

Reconstructie van het Forum Romanum zoals het er tijdens het Romeinse Rijk moet hebben uitgezien.

Slaven stoken vuren voor de vloerverwarming en warme ruimten.

Een gezonde geest in een gezond lichaam: de Romeinen vonden sport en hygiëne erg belangrijk.

Er waren gescheiden ruimten voor mannen en vrouwen.

Ook hier weer latrines, de gezamenlijke toiletten.

Baden en ruimten waren er in allerlei temperaturen: van het koude frigidarium tot het snikhete laconium: een soort sauna

Hier bevond zich een gewoon zwembad, zoals je dat tegenwoordig ook kent.

De Arena van Nîmes (Frankrijk) is een amfitheater, gebouwd tussen 50 en 100 na Chr. en geïnspireerd op het Colosseum in Rome.

Het wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt voor concerten en stierengevechten.

Net als bij een modern stadion was (een deel van) de tribune overdekt met zonneschermen (velarium). Soms waren er de hele dag spelen, en dan moet je wel bescherming kunnen zoeken tegen de zon.

Er konden ongeveer 50.000 toeschouwers plaats nemen in het Colosseum.

Vlakbij het Colosseum lagen vier gladiatorenscholen. Eén van deze scholen stond met een ondergrondse gang in verbinding met het Colosseum.

Behalve gladiatorengevechten zijn er bij de opening ook zeeslagen nagespeeld. De arena werd dan gevuld met miljoenen liters water, en schaalmodellen van de schepen speelden de zeeslag dan na.

De loge van de Keizers

In de catacomben onder de arena-vloer wachtten de gladiatoren en de wilde dieren tot ze mogen vechten.

Pont du Gard (Frankrijk) is een Romeins aquaduct dat later is uitgebreid tot brug.

vormentaal

toen en nu

wat wordt hier getoond behalve de persoon Augustus?

- macht

- schoonheid

- kracht

- etc

men wil met dit beeld iets uitdrukken: het verhaal van Augustus -> vormentaal

Iets uitdrukken met de vormentaal van schilderijen en beelden....

Wat wordt hier getoond in het kader van vormentaal? Wat is de boodschap? Voor wie is de boodschap bedoeld?

Lenin

Kim Jong-Un’s vader en grootvader (Noord-Korea)

Zie studiewijzer

Aan de slag