13.4 Kou en hitte

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken op blz 182 en 183

Hoofdstuk 13

13.1 Eten (planteneter, vleeseter, alleseter)

13.2 Ademhaling (vis - kieuwen, insect - tracheeën)

13.3 Transport (dieren - bloedsomloop, planten - vaatbundels)

13.4 Kou en hitte (warmbloedig, koudbloedig)

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 13.4.

Kun je de leerdoelen hiernaast uitleggen?

Uitleg 

Opdrachten 

Afsluiting 

Leerdoelen 13.4 

- Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan kou.

- Je kunt uitleggen waardoor een klein dier sneller afkoelt dan een groot dier. 

- Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan hitte.

- Je kunt uitleggen hoe koudbloedige dieren reageren op temperatuursveranderingen.

- Je kunt uitleggen hoe planten droogte overleven. 

warmbloedig 

Temperatuur redelijk constant

koudbloedig

Temperatuur zelfde als omgeving

Aanpassingen aan kou

Warmbloedige dieren overleven in koude gebieden door zich te isoleren. Zoals je een huis isoleert om de warmte binnen te houden.

Dit doen ze door een dikke vetlaag(spek) te hebben, of lucht in hun vacht of veren stil te zetten

Warmbloedig

Manieren om warm te blijven:

* isoleren: wintervacht/verenkleed/vetlaag

* klein oppervlak ten opzichte van de inhoud

* kou vermijden: winterslaap/winterrust, overwinteren

Aanpassingen aan warmte

Om te overleven in een warm gebied moet je je warmte kwijt kunnen raken.

Dit doe je op verschillende manieren, maar je geeft de warmte graag af aan de lucht. Door te zweten (verdamping) of door de lucht langs een deel van het lichaam te laten waaien met veel bloedvaten

Warmbloedig 

Manieren om af te koelen:

* zomervacht (verenkleed/vetlaag)

* warmte afgeven via bloed, huid

* lucht laten stromen

* hijgen

* zweten

13.4 deel 1

Maken opdrachten:

2, 3, 5, 6, 7, 9 10

 

Nakijken. 

Hoe zorg je dat je de stof voor de toets bijhoudt?

Pak de leerdoelen erbij

Kun je ze uitleggen? 

Na de opdrachten:

Keuze mogelijkheden om te werken aan leerdoelen:

• Samenvatting boek gebruiken/ zelf een samenvatting maken
  
• Kijk goed naar de bronnen!!
  
• Leren, hoe? begrippen opschrijven?
  
• Aantekeningen leren
  
• Oefenen met test jezelf/ oefentoets/ (examentraining). In je boek/online.
  
• werkboekvragen doornemen, welke vond je moeilijk? Snap je ze nu?
  
• LessonUp lessen doornemen
  
• ??
  

Pak je werkboek erbij!

(Deadline verslag 27 juni 23.59u)

warmbloedig 

Temperatuur redelijk constant

koudbloedig

Temperatuur zelfde als omgeving

Waarom zal een vogel er in de winter dikker uit zien dan in de zomer?

1. Hij heeft meer veren tegen de kou
2. Hij houd een laagje lucht vast tussen zijn veren voor isolatie
3. Hij heeft meer gegeten om een vetlaag te hebben
4. Hij is gewoon dik

Hoe is dit dier goed aangepast aan de kou. Noem 2 dingen

Hoe is dit dier aangepast aan de warmte? noem 1 ding

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 13.4.

Kun je de leerdoelen hiernaast uitleggen?

Uitleg 

Opdrachten 

Afsluiting 

Leerdoelen 13.4 

- Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan kou.

- Je kunt uitleggen waardoor een klein dier sneller afkoelt dan een groot dier. 

- Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan hitte.

- Je kunt uitleggen hoe koudbloedige dieren reageren op temperatuursveranderingen.

- Je kunt uitleggen hoe planten droogte overleven. 

Waardoor koelt een klein dier snel af?

Afkoelen via de huid: lichaamsoppervlak

Klein dier: meer lichaamsoppervlak 

ten opzichte van inhoud

Groot dier: minder lichaamsoppervlak

ten opzichte van inhoud

 koudbloedig dier

Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van hun omgeving aan.

Lichaam opwarmen: in de zon liggen
Lichaam afkoelen: in de schaduw/in het water

Te koud: verbranding langzamer, bewegen trager

Hoe overleven planten droogte?

Woestijnplanten

Verdamping tegengaan

• Vetlaagje rond de bladeren
  
• Kleine blaadjes met weinig huidmondjes
  
• Behaarde bladeren

Water opnemen en opslaan 

• Lange wortels of breed vertakt en oppervlakkig
  
• Water opslaan in de stengel
  

Hoe zijn planten aangepast tegen de kou?

Poolplanten: bestand zijn tegen kou en bevroren grond
In bevoren gebieden kunnen de wortels geen water
uit de grond halen. 

• Vaak liggen wortels in bovenste laag van de grond
  wat niet bevoren is. 
• Kleine blaadjes, weinig fotosynthese = blijven klein
  
• Groeien in groepen (tegen warmteverlies) 
• Donshaartjes voor isolatie 

13.4 deel 2 

Maken opdrachten:

11, 12, 13, 14, 16, 17, 19, 21.

 

Nakijken. 

Hoe zorg je dat je de stof voor de toets bijhoudt?

Pak de leerdoelen erbij

Kun je ze uitleggen? 

Na de opdrachten:

Keuze mogelijkheden om te werken aan leerdoelen:

• Samenvatting boek gebruiken/ zelf een samenvatting maken
  
• Kijk goed naar de bronnen!!
  
• Leren, hoe? begrippen opschrijven?
  
• Aantekeningen leren
  
• Oefenen met test jezelf/ oefentoets/ (examentraining). In je boek/online.
  
• werkboekvragen doornemen, welke vond je moeilijk? Snap je ze nu?
  
• LessonUp lessen doornemen
  
• ??
  

Oefeningen H13

https://biologiepagina.nl/2en3/Dierenenplanten/Oefentoets/oefentoets.htm

https://biologiepagina.nl/Puzzels/puzzelplantenendieren.htm

Leerdoelencheck 

Bespreek per tweetal of je onderstaande leerdoelen beheerst: 

- Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan kou.

- Je kunt uitleggen waardoor een klein dier sneller afkoelt dan een groot dier.

- Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan hitte.

- Je kunt uitleggen hoe koudbloedige dieren reageren op temperatuursveranderingen.

- Je kunt uitleggen hoe planten droogte overleven. 

Extra filmpjes