2 ERF kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2 ERF kruisingen

Wat is het verschil tussen genotype en fenotype?

Hoeveel genen heb je voor iedere erfelijke eigenschap?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Belangrijke voorkennis

• Je hebt 23 paar chromosomen (ieder chromosoom komt 2 keer voor, 1 van je moeder en 1 van je vader)
• Op de chromosomen liggen de genen 
• Één gen bevat de erfelijke informatie voor één eigenschap
• Voor iedere erfelijke eigenschap heb je twee genen, 1 gen van je vader en 1 van je moeder
• De variatie van een gen is een allel

Homozygoot en heterozygoot

Voor iedere erfelijke eigenschap heb je twee genen, 1 van je vader en 1 van je moeder. De genen die je hebt gekregen voor iedere eigenschap noemen we je genotype. Je uiterlijk noemen we je fenotype.

Voorbeeld: Haarkleur

Soms heb je hetzelfde gen twee keer. Je hebt bijvoorbeeld twee keer het gen voor rood haar. Dan ben je homozygoot voor de eigenschap haarkleur

Soms heb je twee verschillende genen voor één eigenschap. Je hebt zowel het gen voor rood haar en het gen voor bruin haar. Dan ben je heterozygoot voor de eigenschap haarkleur. 

Zijn de ouders in het voorbeeld heterozygoot of homozygoot?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot

Is de jongen in het voorbeeld heterozygoot of homozygoot?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot

Dominant en recessief

Als je twee verschillende genen hebt voor een eigenschap dan komt er vaak maar 1 gen tot uiting in je uiterlijk (fenotype). 

Het gen dat tot uiting komt noemen we dominant. Het gen dat niet tot uiting komt noemen we recessief

Welk gen is dominant in het voorbeeld van de afbeelding?

1. Gen voor rood haar
2. Gen voor bruin haar

Homozygoot en heterozygoot

De ouders zijn heterozygoot, ze hebben twee verschillende genen voor haarkleur. Bruin haar is het dominante gen.

De jongen is homozygoot, hij heeft twee dezelfde genen voor haarkleur. Rood haar is het recessieve gen.

Genotypen noteren

Dominant gen - hoofdletter

Recessief gen - kleine letter

AA = homozygoot dominant

Aa = heterozygoot

aa = homozygoot recessief

Noteer voor elk gezinslid het genotype, gebruik de letter B en b.

Eigenschappen in het DNA

Eigenschappen die je kunt zien.

Met één van dit type gen krijg je altijd het fenotype er van.

Je hebt twee van dit type genen nodig om het fenotype te krijgen.

Wanneer je twee dezelfde genen hebt noem je dat...

Wanneer je twee verschillende genen hebt noem je dat...

Fenotype

Genotype

Homozygoot

Heterozygoot

Dominant

Recessief

Checkvraag

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Wat is het genotype van een cavia met lang haar?
-Welke genotypes kan een cavia met kort haar hebben?

Moeder kat heeft een wittte vacht met genotype aa.

Vader kat heeft een zwarte vacht.

Ze krijgen in ieder geval 1 kitten met een witte vacht.

Vul de kruisingstabel in.

Moeder

Vader

A

A

a

a

a

Aa

Aa

aa

aa

AA

De huiswerk-vragen staan deze keer op papier.