M&M Media Blok 4 Jij en de Media

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Jij en de media

Planning

• Herhaling vorige blok
• Introductie blok 4
• Uitleg blok 4
• Zelfstandig werken

Uitleggen dat persvrijheid belangrijk is voor het functioneren van een democratie

Kennen en kunnen

• Uitleggen wat de verzorgingsstaat is en hoe die betaald wordt.
• Vertellen wat de sociale zekerheid is en voorbeelden ervan noemen.
• Uitleggen dat als de koopkracht van mensen stijgt, de economie groeit.

Waar denk je aan bij sociale zekerheid?

Wat vind jij van de verzorgingsstaat?

Waarom zou je gaan werken?

Waarom zou je niet gaan werken?

Waarom is het 'collectief' zo belangrijk?

Hoe zat het ook alweer na de Tweede Wereld oorlog?

Wie is Willem Drees?

Minister

Na de Tweede Wereldoorlog werd Willem Drees minister van Sociale Zaken. Hij maakte afspraken met alle arbeiders en werkgevers in Nederland. Drees liet iedereen goed samenwerken, en zo werd de Nederlandse economie na de oorlog weer sterk.

Wie is Willem Drees?

Vader

In 1947 bedacht Drees de wet 'Noodvoorziening voor ouden van dagen'. Mensen kregen vanaf hun 65ste geld van de regering. Later heette deze wet de AOW. Door de AOW werd Drees erg geliefd in ons land. Hij kreeg zelfs een bijnaam: vadertje Drees. Want hij zorgde als een vader voor de Nederlanders.

Wie is Willem Drees?

Minister-president

Van 1948 tot 1958 was Drees minister-president. Dankzij hem werd Nederland een verzorgingsstaat. Dat is een land waar met geld van de belasting voor zieke, werkloze en arme mensen wordt gezorgd. Drees werd zelf 101 jaar oud. Hij heeft dus lang van zijn AOW kunnen genieten!

Wat is een verzorgingsstaat?

Nederland in de jaren '50

Verzorgingsstaat: een democratie

Democratie: heerschappij van het volk.  

Griekse woorden demos (volk) en kratos (heerschappij).

De overheid zorgt voor je als dat nodig is.

Wat is een verzorgingsstaat?

Het tegenovergestelde van democratie is dictatuur.

Verkiezingen, zodat iedereen zijn stem kan laten horen.

Verzorgingsstaat is een democratie waarin de overheid voor zijn inwoners zorgt. Dit wordt betaald door belastingen en premies.

Verzorgingsstaat

• De overheid zorgt voor zijn bewoners (van wieg tot het graf)
• Begon in 1947 door minister Drees met de noodwet voor arme ouderen
• Na tien jaar werd deze noodwet officieel een wet: Algemene Ouderdomswet (AOW)
• Verzorgingsstaat, de overheid zorgt voor mensen die niet genoeg geld hebben om voor zichzelf te zorgen

Belangrijke woorden:

Schrijf mee!

Verzorgingsstaat --> de overheid zorgt voor je als het nodig is

Democratie --> het volk beslist

Sociale zekerheid --> stelsel voor een verzorgingsstaat

Willem Drees --> minister, vadertje, minister-president, verzorgingsstaat 1947 AOW

Collectief --> samen, voor elkaar en met elkaar

Belangrijke woorden vrijdag 24 mei

Belasting

Premies

Koopkracht

Inflatie

Verzorgingsstaat

Verzorgingsstaat betalen we samen/collectief.  Hoe dan?

Geld voor uitkeringen krijgt de overheid op 2 manieren: Belastingen en premies.

Belasting betalen we over alles wat we kopen en over ons loon.

Premies betaal je voor volksverzekeringen als je werkt.

Koopkracht

Koopkracht--> Wat je overhoudt om uit te geven.

Steeds meer kopen

Meer werk

Meer uitgeven

Meer belasting

Een economie die goed loopt

Tweede Wereldoorlog en daarna...

• Nederland lag in puin
• Door Marshallplan groeide de welvaart
• Lonen bleven in de jaren '50 laag. Zodat er veel mensen konden werken en het maken van producten niet zoveel geld kostte. Zo kon NL goed concurreren met buitenlandse bedrijven
• Willem Drees --> AOW (Algemene ouderdomswet) 
• Verzorgingsstaat kon betaald worden door snelle wederopbouw en omdat veel mensen een baan hadden (belasting en premies)

Koopkracht 

Koopkracht -> wat je inkomen is na aftrek van belastingen en premies. Dat wat je overhoudt om uit te geven.

Je koopkracht hangt af van:

- je inkomen: hoe hoger je inkomen, hoe groter je koopkracht.

- de prijzen van producten: hoe hoger de prijzen, hoe kleiner je koopkracht.

Koopkracht en inflatie

Inflatie -> Inflatie is de prijsstijging van de goederen en diensten die wij kopen.

Deflatie -> De daling

Als producten duurder worden omdat er veel vraag naar die producten is, noem je dat bestedingsinflatie

Als producten duurder worden omdat het maken van de producten duurder wordt, noem je dat kosteninflatie

Belangrijke woorden, kan jij ze uitleggen?

Verzorgingsstaat

Democratie

Sociale zekerheid

Willem Drees

Collectief

Belasting

Premies

Koopkracht

Inflatie

Volgende les vrijdag 31 mei

Verzorgingsstaat

Sociale zekerheid

Coronacrisis

Jongerencultuur

Consumptiemaatschappij

Belangrijke woorden:

Weet je ze nog?

Verzorgingsstaat --> de overheid zorgt voor je als het nodig is

Democratie --> het volk beslist

Sociale zekerheid --> stelsel voor een verzorgingsstaat

Willem Drees --> minister, vadertje, minister-president, verzorgingsstaat

Collectief --> samen, voor elkaar en met elkaar

Belasting --> betalen we over alles wat we kopen en over ons loon

Premies --> betaal je voor volksverzekeringen

Koopkracht --> inkomen na aftrek belasting en premies. Wat je overhoudt om uit te geven

Inflatie--> de prijsstijging van goederen en diensten die wij kopen

Tweede Wereldoorlog en daarna...

• Nederland lag in puin
• Door Marshallplan groeide de welvaart
• Lonen bleven in de jaren '50 laag. Zodat er veel mensen konden werken en het maken van producten niet zoveel geld kostte. Zo kon NL goed concurreren met buitenlandse bedrijven
• Willem Drees --> AOW (Algemene ouderdomswet) 
• Verzorgingsstaat kon betaald worden door snelle wederopbouw en omdat veel mensen een baan hadden (belasting en premies)

Wat voor een uitkeringen zijn er?

De werkloosheidsuitkering - voor mensen die werkloos zijn buiten hun eigen schuld om.

De arbeidsongeschiktheidsuitkering - voor mensen die deels of helemaal niet meer kunnen werken.

Steun voor mensen met een handicap of andere beperking.

De Algemene Ouderdomswet (AOW) - voor mensen die boven de pensioenleeftijd zijn.

De Algemene nabestaandenwet (ABN) - voor mensen die onder bepaalde voorwaarden één of beide ouders of hun partner hebben verloren.

Jeugdcultuur

 jaren 50

De welvaart groeide en er was veel technologische vooruitgang. Wasmachine, vrieskist.

Minder helpen thuis, meer naar school

meer vrije tijd, betaalde baantjes

geld uitgeven aan mode, muziek en brommers.

Ze deden het anders dan hun ouders.

Jongeren zorgden (jaren ’50 en ’60) voor onrust

Er ontstond een jongerencultuur die zich afzette tegen de consumptiemaatschappij en weinig respect had voor het gezag en het strak georganiseerde leven van vorige generaties. 

Dit had verschillende oorzaken.

Jongeren hadden veel vrije tijd

Ook ging het jeugdloon omhoog, waardoor jongeren meer geld te besteden hadden. 

Door de toegenomen welvaart hoefden jongeren niet direct na hun schooltijd fulltime te gaan werken. 

Een deel van de jongeren volgden steeds langer onderwijs. Vaak waren deze jongeren uiteindelijk hoger opgeleid dan hun ouders, waardoor er een onderlinge kloof tussen de twee groepen ontstond. 

Alles bij elkaar bleek een voedingsbodem voor verschillende jongerenculturen die zich elk op hun eigen manier zou gaan verzetten tegen de consumptiemaatschappij.

Nozems 

Nozems waren rebelse jongeren die geregeld gewelddadige opstootjes veroorzaakten. 

Vaak hadden ze een vetkuif en waren zij gekleed in spijkerbroek en leren jack. 

Ze werden beïnvloed door de rock-‘n’-roll muziek uit Engeland en de Verenigde Staten. Nozems luisterden vaak naar rock-‘n’-roll artiesten zoals Elvis Presley.

Hippies eind jaren 60

Tegen de consumptiemaatschappij en het kapitalisme.

Zij probeerden de wereld te laten zien hoe men op een liefdevolle manier kon leven in harmonie met de natuur. Ze droegen felgekleurde kleding en hadden vaak lang haar. De hippies waren vreedzaam en legde de nadruk op liefde, seks en drugs.

De jaren tachtig brachten nieuwe jongerenculturen met zich mee: de hiphoppers, de new wavers, de hardcore, de straight-edgers, de alto's, de skaters en de house. Doordat de hiphoppers voor overlast zorgden met hun luide muziek, dansen en graffiti, moest de politie vaak tegen ze optreden.

Elke groep had zijn eigen muziekstijl, kledingstijl en idealen. Ook na de jaren ’60 behielden jongeren een eigen cultuur. Die cultuur werd alleen begrepen door de jongeren zelf en niet door hun ouders. En dat is tegenwoordig nog steeds zo.

Consumptiemaatschappij

In de jaren 60 ontstond er een consumptiemaatschappij

--> Het elke keer opnieuw kopen van nieuwe producten. (consumeren)

Dat kon door het stijgen van de lonen.

Jongeren waren hier tegen omdat ze het slecht voor het milieu vonden.

Wat heeft de coronacrisis met de verzorgingsstaat en sociale zekerheid te maken?

Coronacrisis

Grote impact op de wereld, nog nooit is de wereld op slot gegaan.

Grote economische gevolgen waar bedrijven nog steeds mee te kampen hebben

Verzorgingsstaat zorgt ervoor dat ondernemers en zzp'ers hun inkomen behielden

Belangrijke woorden:

Weet je ze nog?

Verzorgingsstaat --> de overheid zorgt voor je als het nodig is

Democratie --> het volk beslist

Sociale zekerheid --> stelsel voor een verzorgingsstaat

Willem Drees --> minister, vadertje, minister-president, verzorgingsstaat

Collectief --> samen, voor elkaar en met elkaar

Belasting --> betalen we over alles wat we kopen en over ons loon

Premies --> betaal je voor volksverzekeringen

Koopkracht --> inkomen na aftrek belasting en premies. Wat je overhoudt om uit te geven

Inflatie--> de prijsstijging van goederen en  diensten die wij kopen

Coronacrisis -->

Jongerencultuur -->

Consumptiemaatschappij -->

Volgende les vrijdag 7 juni

Belangrijke woorden:

Verzorgingsstaat

Democratie

Sociale zekerheid

Willem Drees

Collectief

Belasting

Premies

Koopkracht

Coronacrisis

Jeugdcultuur

Consumptiemaatschappij

Vrijdag 7 juni

Feministen

Brutoloon

Wat is geen voorbeeld van de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen?

1. Als een vrouw ging trouwen moest ze stoppen met werken.
2. Werkende vrouwen kregen minder salaris dan mannen.
3. Vrouwen moesten vaker naar de dokter omdat zij zwakker waren dan mannen.
4. Getrouwde vrouwen mochten bijna niks zelf kopen.

Wat is de juiste definitie van feministen?

1. Normen en waarden van een groep mensen, die zichtbaar zijn in uiterlijk, muziekstijl en taal.
2. Mensen die opkomen voor de belangen van vrouwen en gelijke rechten van mannen en vrouwen.
3. Samenleving waarin mensen steeds nieuwe spullen kopen.
4. Het stelsel dat wordt gebruik in Nederland, omdat Nederland een verzorgingsstaat is.

Waar hebben de Dolle Mina NIET voor gezorgd?

1. Kinderopvang
2. Gratis de pil tot 18 jaar
3. Zelf mogen kiezen voor abortus
4. Gelijke salarissen tussen man en vrouw

Huiswerk

Afmaken Boek Media

Laatste les volgende week:

SO Blok 3 & 4 Media