H5.3 Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H5.3

Lezen

Welkom!

2HV

Leerdoel

Aan het einde van deze § kan je;

• ''...'' een beknopte samenvatting maken;
  
• ''...'' een schematische samenvatting maken;
  
• ''...'' vaste tekststructuren (verklaringsstructuur, voor- en nadelenstructuur en probleem-oplossingsstructuur) herkennen.

Planning

• Terugblik
  
• Beknopte samenvatting
• Schematische samenvatting
• Huiswerk / Leestijd
• Afsluiting

Tekstdoelen

Informeren

Amuseren

Overtuigen

Activeren

Terugblik Tekstverbanden

Tekstverband	Signaalwoorden
Opsommend	ten eerste, ook, eveneens, bovendien, verder, tevens, zowel... als, ten slotte, om te beginnen, daarnaast, niet alleen... maar ook...
Tijdsvolgorde	eerst, intussen, terwijl, toen, vervolgens, daarna, voordat, nadat, zodra, ten slotte
Tegenstellend	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, integendeel, enerzijds... anderzijds, daar staat tegenover
Uitleggend	bijvoorbeeld, dat wil zeggen, met andere woorden, zoals
Redengevend	want, omdat, daarom, immers, namelijk
Concluderend	dus, dan ook, concluderend, de slotsom is, hieruit volgt
Samenvattend	kortom, om kort te gaan, samenvattend, al met al
Oorzaak en gevolg	doordat, daardoor, zodat, waardoor, met als gevolg
Vergelijkend	net als, zoals, evenals

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.170-181

Tekstverband	signaalwoorden
Middel en doel	om te, met als doel, waarmee, daarmee
Voorwaardelijk	als, indien, wanneer, mits, tenzij, behalve als, op voorwaarde dat

Voor welke vakken maak
jij samenvattingen?
En hoe?

5.3 Lezen                                                                                                                                  p..-.

Soorten samenvattingen

Je geeft zo beknopt mogelijk informatie over de inhoud van een tekst.

Je kunt dit op twee manieren doen:

soorten samenvattingen	aanpak
beknopte samenvatting	• Je vat een hele tekst of een gedeelte van een tekst samen. • Je gebruikt hele zinnen.
schematische samenvatting	• Je ordent de belangrijkste informatie van een tekst. • Je maakt een schematisch overzicht. • Je gebruikt vooral steekwoorden.

5.3 Lezen                                                                                                                                  p..-.

Beknopte samenvatting

Je vat de hoofdzaken van een tekst samen. 

Hele zinnen en signaalwoorden en verwijswoorden, ook begrijpelijk voor een ander.

Hoofdzaken vinden: Gebruik de structuur (opbouw) van de tekst. 

Vooral bij teksten met een vaste tekststructuur, (tekst altijd op dezelfde manier  opgebouwd).

De volgende drie vaste tekststructuren komen vaak voor:

1. Verklaringsstructuur: tekst waarin een verschijnsel wordt toegelicht (oorzaken, gevolgen, verklaringen);
2. Voor- en nadelenstructuur: tekst waarin de voor- en nadelen van een bepaald onderwerp worden besproken;
3. Probleem-oplossingsstructuur: Er komt een probleem aan de orde en oplossing(en) worden besproken.

5.3 Lezen                                                                                                                                  p..-.

Beknopte samenvatting

Om de hoofdzaken van teksten met deze tekststructuren te bepalen, kun je de volgende vragen stellen:

Niet alle teksten hebben zo’n vaste structuur. Ook over teksten zonder vaste structuur kun je vragen stellen. 

• Wat is het onderwerp?

• Wat zijn de deelonderwerpen? Wat wordt over elk deelonderwerp gezegd?

tekststructuur	vragen die je stelt
verklaringsstructuur	• Welk verschijnsel wordt behandeld? Bijvoorbeeld: spreeuwenzwermen • Wat zijn redenen/oorzaken/verklaringen? • Welke verklaring is de belangrijkste/meest waarschijnlijke?
voor- en nadelenstructuur	• Wat wordt beoordeeld? Bijvoorbeeld: de zelfrijdende auto • Wat zijn de voordelen? Wat zijn de nadelen? • Wat is de conclusie?
probleem-oplossingsstructuur	• Wat is het probleem? Bijvoorbeeld: fietsendiefstal • Wat zijn de oorzaken? Wat zijn de gevolgen? • Welke oplossingen worden er besproken?

5.3 Lezen                                                                                                                                  p..-.

Schematische samenvatting

Vooral een handig hulpmiddel als je een tekst moet leren. 

Meteen een goede test of je de tekst begrijpt, want anders kan je geen schematische samenvatting maken.

Ga als volgt te werk:

• Stel eerst de hoofdzaken vast: het onderwerp, de deelonderwerpen en de belangrijkste informatie.
• Vat de informatie samen in steekwoorden of heel korte zinnen.
• Noteer de steekwoorden of zinnetjes overzichtelijk, zodat het verband duidelijk wordt. Zet bijvoorbeeld het onderwerp in het midden, de deelonderwerpen eromheen en houd voldoende ruimte over.
• Geef verbanden tussen de onderdelen aan met signaalwoorden of tekens. Bijvoorbeeld:                                             = is hetzelfde als ≠ is niet hetzelfde als                                                                                                                                         → het gevolg is <--> is het tegengestelde van
• Zet opsommingen (bijvoorbeeld kenmerken, voorbeelden) altijd onder elkaar.                                                               Gebruik opsommingstekens, letters of cijfers.

Samenvatting

Huiswerk

Zelfstandig werken

H4.3 opdracht 5 t/m 8 en 11 t/m 14

Leestijd

Zelfstandig en stil lezen in je leesboek