Bron bestand

• Bouwtechniek
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1

Cursus GMB

Hebben jullie er ook zo'n zin in vandaag?

😒🙁😐🙂😃

Cursus inhoud 

1.0 Riolering algemeen                       1.4 Gemeentelijke zorgplicht

1.1 Neerslag en het riool                     1.5 Gemeentelijk team riolering

1.2 Riolering stelsel                              1.6 Van GRP tot Opdracht

LAY-out is ouderwets,

1.3 onderdelen rioolstelsels

1.3.1 de rioolbuis

1.3.2 de rioolput

1.3.3 het rioolgemaal/pomp

1.3.4: overige onderdelen

Waar denk je aan bij het woord riolering?

1.0 riolering algemeen

Ik zag, ik kwam en ik ging foetsie!

De eerste riolen

De Romeinen maakten in het Romeinse Rijk al gebruik van riolen, tijdens hun verblijf in Nederland is ook in ons land op diverse plaatsen riool gelegd. Na hun vertrek zijn de riolen vergaan. Pas in 1851 deed het riool opnieuw zijn intrede. In Maastricht werd het eerste riool gelegd. Het riool bestond uit een ondergronds gemengd riool waarmee vervuild afvalwater werd afgevoerd en werd geloosd op het oppervlaktewater.

00:33

Hoe wordt de waterzuiveringsinstallatie ook wel genoemd?

1. RWZI
2. AWZI

01:16

Hoe noemen we het type rioolstelsel waar regen en vuilwater samen worden afgevoerd?

1. Gemengd stelsel
2. Gescheiden stelsel

01:45

Hoe noemen we het type rioolstelsel waar regen en vuilwater apart worden afgevoerd?

1. Gemengd stelsel
2. Gescheiden stelsel
3. Regenwater stelsel

1.1 Neerslag en het riool

Weten jullie in welke maand de meeste neerslag valt?

1. Juli
2. Maart
3. Augustus
4. December

In welke maand valt de meeste neerslag in Nederland?

In welke maand valt de minste neerslag in Nederland?

Neerslag in Nederland

BULLETS VAN MAKEN GRAAG, graag dit bij alle dia's met theorietoelichting. Ik snap wel dat je de dia's met tekst behoud voor jezelf en SOMA/ GMB voor de toekomst op de achtergrond wilt houden maar dit moet niet zichtbaar blijven. 

In juli komt gemiddeld over het land 80 en in augustus 88 mm neerslag naar beneden. De eerste herfstmaand, september, kent een gemiddelde van 79 mm. In oktober neemt de hoeveelheid neerslag toe naar 84 mm en in november valt gemiddeld 82 mm. In de laatste maand van het jaar valt gemiddeld over het land 87 mm.23 jan 2023

Op welke locaties binnen Nederland valt de meeste neerslag?

Op welke locaties binnen Nederland valt de minste neerslag?

Neerslag en het riool

In Nederland regent het 7% van de tijd. In deze periode valt er gemiddeld 800 mm/jaar.

Nederland heeft ongeveer een oppervlakte van 34000km2  waar regenwater wordt opgevangen en afgevoerd naar het oppervlakte water en de zuiveringsinstallatie.

Hoeveel m3 regenwater wordt er volgens jullie dagelijks afgevoerd.

1. 74 miljoen m3
2. 64 miljoen m3
3. 54 miljoen m3
4. 44 miljoen m3

Riolering en berging

De hoeveelheid m3 regenwater dat er dagelijks wordt afgevoerd is 74 miljoen m3.

Door het grote aanbod van regenwater en de beperkende afvoercapaciteit van het rioolstelsel is het noodzakelijk dat het riool ook gebuikt wordt als berging. 

Benamingen

Lay-out moet anders, staat nu rommelig

RWA = Regenwater afvoer en HWA = Hemelwater afvoer zijn hetzelfde soort schoonwater

DWA = Droogweer afvoer VWA = Vuilwater afvoer zijn hetzelfde soort afvalwater

Wat hoort niet in het rijtje thuis?

1. RWA
2. DWA
3. RDW
4. HWA

Wat hoort niet in het rijtje thuis?

1. RDS
2. DWA
3. VWA
4. HWA

Regen- en hemelwater zijn hetzelfde soort schoonwater?

1. Ja
2. Nee

1.2 Riolering stelsels

Hoeveel soorten rioolstelsels zijn er ?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

De riolering

zoals besproken foto's op de diverse dia's opnieuw beoordelen. het moeten scherpe beelden zijn. 

De riolering is de infrastructuur waarop afvalwater geloosd, ingezameld en getransporteerd wordt. 

Een riolering of rioolstelsel is een systeem van buizen (riolen), putten en pompen dat in steden en dorpen ondergronds is aangelegd. 

Het is bedoeld om het afvalwater en neerslag op een veilige en hygiënische manier af te voeren. 

Dat afvoeren kan op verschillende manieren door middel van verschillende soorten stelsels. 

Riolering in Nederland

deze dia hoort echt bij dia 31 (het plaatje) deze dia kan dus weg als onderstaande wordt verteld tijdens training. 

In Nederland ligt 126.000 km riolering waarvan ca. 97.000 km vrijverval riolering. Nagenoeg 100% van de huishoudens in Nederland is aangesloten op het riool. 

De overige huishoudens zijn aangesloten op een IBA. Individuele Behandeling van Afvalwater. Het bekendste IBA-systeem is de septic tank.

Wat voor stelsel is op de afbeelding weergegeven?

1. Gescheiden stelsel
2. Gemengd stelsel

Gemengd stelsel

Dit is theorie wat verteld moet worden door jou als trainer na dia 33 maar niet zichtbaar moet zijn als een aparte dia.

Bij een gemengd rioolstelsel wordt al het af te voeren afvalwater (huishoudelijk afvalwater als regenwater ) via één rioolleiding afgevoerd naar een gemaal. 

Bij een gemengd rioolstelsel zijn zowel het regenwater als vuilwater van de woningen via één huisaansluiting aangesloten op het riool. Ook de kolken zijn op hetzelfde riool aangesloten.

Het gemengde stelsel is in opspraak geraakt door het ongezuiverd lozen van rioolwater bij erge regenval en storing in het gemaal of de persleiding.

Vebeterd gemengd stelsel

Het verbeterd gemengde rioolstelsel onderscheidt zich van een gemengd rioolstelsel doordat er voor de overstort nog een buffer is ingebouwd.

Deze buffer wordt gevormd door een bergbezinkbassin of een bergbezinkriool. (tijdens de les aangeven dat dit ook wel een bergbezinkbak genoemd wordt)

Bergbezinkbassin of bergbezinkriool

Wat voor stelsel is op de afbeelding weergegeven?

1. Gescheiden stelsel
2. Gemengd stelsel

Gescheiden rioolstelsel

Dit is theorie wat verteld moet worden door jou als trainer maar niet zichtbaar moet zijn als een aparte dia. het moet plat en simpel worden. 1 dia met 4 stelsels en de 5de ..... 

daarna dia's met afbeelding van ieder stelsel waar bij je mondeling toelicht wat er staat. daarna direct de vragen. 

De tekeningen van de verschillende stelsels moeten we opnieuw tekenen. Nader te bepalen.

Bij een gescheiden rioolstelsel wordt het regenwater en het overige afvalwater apart (gescheiden) ingezameld. Het regenwater wordt via een regenwaterriool afgevoerd en geloosd op het oppervlaktewater. Het overige afvalwater wordt via een vuilwaterriool afgevoerd naar een gemaal en van daaruit verpompt naar een rioolwaterzuivering.

Verbeterd gescheiden stelsel

Regenwater dat op verharde oppervlakken (daken en straten) valt, neemt onderweg naar het laagste punt diverse vormen van verontreiniging mee. 

Een verbeterd gescheiden stelsel loost het eerste gedeelte van dit verontreinigde hemelwater alsnog op het DWA. Dit noemen we de First Flush.

Het verbeterd gescheiden rioolstelsel wordt op dezelfde wijze opgebouwd als het gescheiden rioolstelsel. Er zijn op hoofdlijnen twee verschillende soorten verbeterd gescheiden stelsels:

Het DWA-systeem van het afvalwater en de HWA-leiding van het hemelwatersysteem zijn bij dit verbeterd gescheiden stelsel gekoppeld. Op deze wijze stroomt een gedeelte van het vervuilde hemelwater (first flush genaamd) naar een pompput waar het afvoert naar een zuiverende voorziening (lokale voorziening of RWZI). Het eerste gedeelte van het opgevangen hemelwater kan gezuiverd worden zodat schade van eventuele calamiteiten of foutaansluitingen worden beperkt.

Een verbeterd gescheiden stelsel kan ook bestaan uit twee hemelwaterstelsels (dus in totaal drie leidingsystemen) die dan schoonhemelwater (SHWA) en vuilhemelwater (VHWA) worden genoemd. Op het schoonhemelwaterstelsel zijn de dakoppervlakken aangesloten. Dit hemelwater kan direct op oppervlaktewater worden afgevoerd. Op industrieterreinen of (hoofd)ontsluitingswegen noemt met het hemelwater afkomstig van de wegoppervlakken vuilhemelwater (VHWA). Voor dit stelsel geldt het first flush principe waarin de eerste 4mm neerslag afvoert naar een lokale zuivering of RWZI.

Bonusvraag: Wie kent er nog een ander stelsel?

Opgeboeid stelsel

hier dus alleen een plaatje weergeven van dit type stelsel. daarna mondeling de theorie. leuke vraag ook is om te stellen waar we dit stelsel in ons werk zijn tegen gekomen (antwoord: gemeente Gouda). plaatje moet dus nog getekend worden. 

foto volgende dia ook aanpassen. 

Een opgeboeid rioolstelsel houdt in dat het stelsel permanent vol met water staat door middel van interne overstorten, die afvoeren op een bemalen transportriool. Het opboeien van rioolstelsels is noodzakelijk gebleken, omdat de ondergrond zettingsgevoelig is.

en opgeboeid rioolstelsel houdt in dat het stelsel permanent vol met water staat door middel van interne overstorten, die afvoeren op een bemalen transportriool. Het opboeien van rioolstelsels is noodzakelijk gebleken in sommige delen van Gouda, omdat de ondergrond zettingsgevoelig is. Hierdoor kunnen lekkages ontstaan, wat in combinatie met hoge grondwaterstranden, kan leiden tot het instromen van grondwater in het rioolstelsel. Dit beïnvloedt de grondwaterstand, wat ongewenste effecten zoals paalrot en verdere zettingen tot gevolg kan hebben.

 

Schuif de juiste benaming van het soort rioolstelsel naar de afbeelding. 

Gemengd stelsel

Verbeterd gemengd stelsel

Gescheiden stelsel

Verbeterd gescheiden stelsel

Schuif de juiste benaming van het soort rioolstelsel naar de afbeelding.

Gemengd stelsel

Verbeterd gemengd stelsel

Gescheiden stelsel

Verbeterd gescheiden stelsel

Schuif de juiste benaming van het soort rioolstelsel naar de afbeelding.

Gemengd stelsel

Verbeterd gemengd stelsel

Gescheiden stelsel

Verbeterd gescheiden stelsel

Waarom is het voor je werk noodzakelijk deze stelsels te herkennen?
voorafgaand aan start nog input vanuit niels krijgen (antwoorden)

Antwoord op bovenstaande vraag

Hoe weet jij in welk stelsel je aan het werk gaat? (@casper antwoord: men kan dit zien op de riooltekening).

Hier riooltekening toevoegen. 

vraag vanuit trainer: wie kan zeggen welk type stelsel dit betreft. in latere fase van training komen we uitgebreider terug op tekening lezen. Niels levert een afbeelding (tekening) aan bij @casper (per mail)

voorbeeld uit de praktijk

dia 52,53 en 53 plaatsen onder dia 11

Nou zeg snappen jullie dat nou vorige week hoorde we dat we naar Maastricht moesten en nu naar Delfzijl. Ze snappen er niks van op kantoor.

 

Chef ik heb het weerbericht bekeken en we mogen blij zijn, want in Maastricht regent het pijpen stelen en in Delfzijl schijnt de zon, krijgen we nog een kleurtje ook vandaag.

Waarom wijzigt de planning volgens jullie het vaakst?

Wijzigen van de planning

Als het even kan werken we natuurlijk liever aan een DWA riool tijdens hevige neerslag en proberen we bij droog weer als eerste de grote RWA riolen op te pakken. Dit doen we om zo veilig mogelijk te kunnen werken.

1.3 onderdelen rioolstelsel

1.3.1 de rioolbuis

Welk type buis (materiaal) komen jullie het meest tegen?

Leiding materialen

deze dia vertellen (zonder dia) of korte bullets

Voor de aanleg van vrijverval riolering wordt in hoofdzaak gebruik gemaakt van de onderstaande materialen:

                       Beton in combinatie met betonputten 72% van het totaal                 PVC buizen in combinatie met beton-  kunststof putten. 25% van het totaal 

De overige 3% bestaat uit Gres, GVK en HDPE buizen

Kun je verschillen benoemen voor het werken met beton- of pvc leiding?

De vorm van de rioolbuis

dit is theorie. of deze dia weglaten ofwel 1 of 2 bullets

Wereldwijd wordt veruit het meest gebruik gemaakt van ronde rioolbuizen. In Nederland liggen echter ook heel veel ei vormige buizen.  

De eivorm heeft een dubbelfunctie: bij gering debiet blijft een krachtige vloeistofstroom aanwezig, bij groot debiet is er een aanzienlijk bergend en transporterend vermogen. Het zelfreinigend vermogen maakt de buis onderhoudsarm.

Waarom is er in het verleden voor een ei-vormige leiding gekozen?

1. Mechanisch sterker dan ronde buizen
2. Hogere stroomsnelheid minder bezonken afval
3. Grotere waterberging dan in een ronde buis
4. Dunnere buis minder beton dus goedkoper

Ken je nog andere rioolbuis vormen?

Kap/ bak riolering

koker 

voorafgaand aan onderstaande vraag dient eerst nog een dia te komen met een foto met verschillende diameters van rioolbuizen. hier kun je dan bij vertellen dat er veel verschil zit in de diameters. van 160 mm tot zelfs wel 2000 mm

Vanaf welke diameter is een rioolleiding 'man' toegankelijk

1. < 600mm
2. >600mm

1.3.3 De rioolput 

Putten

BULLETS/ Korter

In rioolleidingen worden rioolputten opgenomen om:

 de rioolstrengen te koppelen. De functie van rioolputten is om de riolering te kunnen inspecteren en reinigen. Bovendien kunnen in de putten hoekverdraaiingen worden opgenomen Rioolputten worden overwegend gemaakt van beton en van kunststof. 

Betonput

Betonputten kunnen worden toegepast in combinatie met zowel beton als PVC riolering. De betonput is opgebouwd uit een onderbak die uit één geheel bestaat. In de onderbak zijn de aansluitingen voor de rioolstrengen opgenomen.

Afhankelijk van de hoogte van de put worden er één of meerdere tussenstukken gebruikt om de put op de juiste hoogte te brengen. 

De rioolput wordt afgedekt met een kegelstuk of dekplaat waarop de uiteindelijke putrand wordt geplaatst.

Betonputten kunnen worden toegepast in combinatie met zowel beton als PVC riolering. De betonput is opgebouwd uit een onderbak die uit één geheel bestaat. In de onderbak zijn de aansluitingen voor de rioolstrengen opgenomen in de wand. Dit kunnen aansluitingen zijn voor zowel betonnen als PVC rioolleidingen. Afhankelijk van de hoogte van de put worden er één of meerdere tussenstukken gebruikt om de put op de juiste hoogte te brengen. De waterdichte verbinding tussen de elementen wordt bereikt door gebruik van een rubberring. Eventueel kan in het geval van hoger gelegen zijstrengen in het tussenstuk nog een aansluiting voor een rioolleiding worden opgenomen. De rioolput wordt afgedekt met een kegelstuk of dekplaat waarop de uiteindelijke putrand wordt geplaatst. Deze putrand kan op hoogte en in de helling van het maaiveld worden gesteld met behulp van betonnen stelringen of metselwerk. Putten komen in verschillende maten voor, maar de standaard is vierkant met een afmeting van 80cm x 80 cm. 

Kunststofput

Kunststof putten worden uitsluitend gebruikt in combinatie met PVC buizen. Kunststof putten zijn beter bestand tegen de aantasting door chemische stoffen (b.v. H2S) dan betonputten. Om die reden worden kunststof putten veel toegepast in vuilwaterafvoerleidingen. De kunststofputten worden standaard rond van vorm gemaakt. 

Op welke afbeelding zie je een opgemetselde put?
NIELS LEVERT ANDERE FOTOS AAN

1. 
2. 

Gemetselde putten

Er bestaan ook nog steeds veel gemetselde putten. Deze kun je zowel rond als vierkant aantreffen. 

Is er verschil in het werken in een betonput of pvc-put?

Rioolputdeksel

Middels een putdeksel heb je toegang tot het riool. Zowel bij een kunststof als bij een betonnen put wordt meestal gebruik gemaakt van een gietijzeren putdeksel met een diameter van 52cm. 

Rioolputdeksel

Betonnen, (roestvrij)stalen of aluminium afdekkingen komen ook voor. Meestal zijn de putdeksels rond van vorm. Sporadisch kom je ook vierkante putdeksels tegen. 

Nadeel van een vierkante deksel is dat deze in de put kan vallen 

Wat is het voordeel van een ronde putdeksel?

Wat betekent RW op een riooldeksel?

1. Regen Water
2. Riool Water

Wat betekent VW op een riooldeksel?

1. Vies Water
2. Vuil Water

Putdeksel en opschriften

Vaak tref je  de dorps- of stadsnaam aan op de put. 

Soms staat erop wat voor soort riool het betreft. De meest bekenden opschriften zijn: "REGENWATER", "VUILWATER", "DRAINAGE" en "POMPPUT".

In de rand van de put staan de afkortingen. Dit is handig als de deksels een keer per ongeluk niet goed teruggelegd worden wanneer er meerdere putten bij elkaar liggen.

Schuif de afkorting naar de juiste betekenis

Regenwater

Vuilwater

Drainage

Pompput

Blus water riool

VW

BW

RW

DR

PP

Een echte 'rioolrat' kan zonder de deksel te lichten al zien wat de stroomrichting is in het riool. Hoe?

1.3.4 Het rioolgemaal/ pomp

Gemalen

Een rioolgemaal staat op het laagste punt in een bemalingsgebied. Het pompt het afvalwater verder over een lange afstand of naar een hoger gelegen gebied of RWZI.

De meeste gemalen worden op afstand bediend en bewaakt door telemetrie. Hierbij controleert een computer op een centrale post de werking van de gemalen. 

Benoem de nadelen van het afstand bedient worden van een gemaal

Gemalen

Het gemaal wordt aangestuurd vanuit een centrale post op afstand, waarop jij als ploeg geen controle over hebt. Het is daarom niet altijd mogelijk om de LoToTo uit te voeren wat leidt tot een verhoogd risico.

Mechanische riolering

Dia 's over mechanische riolering samenvoegen op 1 dia: titel en dan de foto en de tekst verder mondeling toelichten of enkele bullets.

De meeste problemen ontstaan door het niet bekend zijn van de persleiding. De gegevens van de persleiding zijn misschien niet bekend bij de gemeente, omdat het een gemaal betreft van een bedrijf of een waterschap. 

Mechanische / druk riolering

Niet in alle gevallen is een vrij verval riolering mogelijk zoals we net hebben besproken tijdens de uitleg over de verschillende soorten stelsels.  of praktisch denk aan het platteland of woonboten. In die gevallen wordt veelal een mechanische riolering toegepast. Bij een mechanisch riolering wordt het afvalwater in een put verzameld. Zodra het waterpeil in de put een bepaald niveau heeft bereikt dan wordt de put automatisch geleegd.

voorbeeld uit de praktijk

Nou zeg Chef ik snap er niks van alle afsluiters heb ik geplaatst en de druk verschillende keren gecontroleerd, maar nu staat er uit het niets afvalwater in de leiding. 

Weet jullie misschien wat er mis is?

Wat is er mis?

1.3.5 Overige onderdelen rioolstelsel

Schildmuur

Foto toevoegen en dan bepalen of bullets nog nodig zijn of puur foto voldoende met jouw uitleg

Schildmuur, stuwvoorziening in buis (wordt dan stuwleiding of put (wordt dan stuwput) > ten behoeve van berging ín het rioolstelsel. Vertragen van afwatering zodat zuivering minder water ineens hoeft te verwerken bij hevige regenbui. In RW leiding om infiltratie en afvoer van grondwater te voorkomen (opgeboeid stelsel). 

PVC straatkolk

Betonnen straatkolk

Straat- trottoirkolk

bullets of tekst weglaten - zelf vertellen bij afbeelding

Straat- of trottoirkolk vaak 'put' genoemd is een voorziening om regenwater af te voeren. Een kolk is aangesloten op een regenwater- of vuilwaterriool of soms op een directe afvoerleiding naar oppervlaktewater. 

Veel kolken hebben een stankscherm om te voorkomen dat gassen vanuit het riool overlast of gevaar opleveren.  

Veel kolken hebben een verdiept gedeelte waar zand en andere bezinkende delen (zoals bladeren en straatvuil) achterblijven.

Straat- of trottoirkolk (in de volksmond vaak 'put' genoemd) is een voorziening om regenwater af te voeren. Een kolk is aangesloten op een regenwater- of vuilwaterriool of soms op een directe afvoerleiding naar oppervlaktewater. Veel kolken hebben een stankscherm om te voorkomen dat gassen vanuit het riool overlast of gevaar opleveren op de weg. Daarnaast hebben veel kolken een zandvang, een verdiept gedeelte waar zand en andere bezinkende delen (zoals bladeren en straatvuil) achterblijven, om te voorkomen dat het riool vervuild of zelfs verstopt raakt en daarmee de belangrijke functie van regenwaterafvoer in gevaar komt. 

Bergbezinkbassin

in teams bij afbeelding staat nog twee afbeeldingen met deze naam. graag deze toevoegen (als ze scherp zijn). 

BB Berg Bezink Bak of BBL Berg Bezink Leiding: Een berg(bezink)voorziening zorgt voor de berging of afscheiding van bezinkbare stoffen uit afvalwater van gemengde stelsels 

Overstort

Een overstort is een kunstwerk met als doel het afvoeren van (pieken in) overtollig rioolwater vanuit de gemengde riolering naar het oppervlaktewater. Zodra een overstort in werking treedt, vindt een overstorting plaats. Het is een noodventiel, om te voorkomen dat in de bebouwde omgeving gebouwen, wegen en andere plekken onder water komen te staan en afvalwater gezondheidsrisico's oplevert.

Huisaansluitingen

Huisaansluiting, is de aansluiting van een gebouw (woning of bedrijf) op het openbare riool. In de regel behoort het gedeelte tot de erfgrens bij het gebouw. Vanaf de erfgrens valt de leiding onder beheer van de gemeente en hoort het dus bij het rioolstelsel.

 

1.4 Gemeentelijke zorgplicht

Waar staan de letters GRP voor

1. Gelden Riolering Projecten
2. Gemeentelijk Riolering Plan

Gemeente

De riolering in de openbare ruimte is van de gemeente. De gemeente zorgt ervoor dat het goed werkt zodat we ons afvalwater kwijt kunnen. Met controles, schoonmaken en reparatie zorgt de gemeente voor de riolering. Dit wordt vastgelegd in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Door goed te zorgen voor de riolering gaat de riolering langer mee, blijft het goed werken en wordt “water op straat” voorkomen. 

Gemeentelijke zorgplicht

De riolering in de openbare ruimte is van de gemeente. De gemeente zorgt ervoor dat het goed werkt zodat we ons afvalwater kwijt kunnen. Met controles, schoonmaken en reparatie zorgt de gemeente voor de riolering. Dit wordt vastgelegd in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Door goed te zorgen voor de riolering gaat de riolering langer mee, blijft het goed werken en wordt “water op straat” voorkomen. 

Watertaken gemeente

 De drie watertaken van de gemeente zijn:

1 Afvalwater van gebouwen naar de zuiveringsinstallatie brengen. De gemeente verwerkt al het afvalwater dat aangeboden wordt.

2 Regenwater inzamelen en in de grond of naar oppervlaktewater brengen. Maar alleen als de eigenaar van de grond of het gebouw dit zelf niet kan.  

3 Maatregelen nemen als de grondwaterstand te hoog of te laag is en daardoor steeds problemen geeft. 

Gemeenten hebben zorgplichten die wettelijk zijn vastgelegd. Zo is ook vastgelegd dat een gemeente zorgt voor het water. De drie watertaken van de gemeente zijn:

1 Afvalwater van gebouwen naar de zuiveringsinstallatie brengen. Daar wordt het afvalwater schoner gemaakt. De gemeente verwerkt al het afvalwater dat aangeboden wordt.

2 Regenwater inzamelen en in de grond of naar oppervlaktewater brengen. Maar alleen als de eigenaar van de grond of het gebouw dit zelf niet kan. Nu voeren veel gemeenten het regenwater van dakgoten en tuinen nog vaak wel af. Vanwege klimaatverandering, groei van steden en dorpen en het beperken van kosten kan dit niet meer altijd. De gemeenteraad beslist hierover in jouw gemeente.

3 Maatregelen nemen als de grondwaterstand te hoog of te laag is en daardoor steeds problemen geeft. Maar alleen als de effecten opwegen tegen de kosten. Ook hierover beslist de gemeenteraad.

Alle drie de watertaken betaalt de gemeente, als eigenaar van het riool, uit de rioolheffing. Dat is een belasting die alle inwoners en bedrijven in de gemeente betalen. 

Uit welke gelden worden de watertaken betaald

Rioolheffing

Alle drie de watertaken betaalt de gemeente, als eigenaar van het riool, uit de rioolheffing. Dat is een belasting die alle inwoners en bedrijven in de gemeente betalen. 

1.5 Gemeentelijk team riolering

Team riolering

Binnen de meeste gemeenten zijn er drie mensen die zich bezighouden met het beheer en onderhoud van het riool. Dat zijn de rioolbeheerder, de toezichthouder en de directie.  

Rioolbeheerder

in de definitieve presentatie puur drie bulletjes met verschillende rollen. jij dient dan mondelinge toelichting te geven. 

De werkzaamheden van een rioolbeheerder hebben niet alleen te maken met bestaande rioleringen. Denk bijvoorbeeld ook aan het opstellen van richtlijnen, aan verduurzamingsprojecten, stedelijk waterbeheer, nieuwbouwprojecten, renovatieprojecten en aan werkzaamheden met betrekking tot grondwater. 

In het kort kunnen we de werkzaamheden van een rioolbeheerder het beste omschrijven als het beheren en aanleggen van rioleringen. 

Toezichthouder

Tijdens een project wordt er vaak een toezichthouder benoemd. Als toezichthouder houd je natuurlijk toezicht en controleer je of mensen, bedrijven, organisaties en andere instanties zich aan bepaalde voorschriften en regels houden. 

De directievoerder

De gemeentelijke directie water en riolering is over het algemeen verantwoordelijk voor het opstellen van begrotingen, contracten, bestekken, het maken van onderhoudsramingen, kostenbewaking, de financiële afwikkeling van projecten en het controleren van uitvoerende bedrijven.

1.8 Van GRP tot opdracht voor GMB

Hieronder moet een dia komen met vermeld: afwegen renoveren of vervangen. deze info kun je ophalen uit het word document genaamd cursus relinen GMB.  kortom iets vertellen over de afweging en iets over de contractvorm: bestek of een aanbesteding. eenmaal opdracht dan begint het echte werk: de voorbereiding. eerst nog even dit: de gemeente beheerst veruit het meeste riool. maar welke opdrachtgevers kennen we nog meer naast de gemeenten?

Van GRP plan tot Opdracht Renovatie

Samen met de rioolbeheerder zal de directie bepalen wat er aan het riool moet gebeuren om het zo optimaal mogelijk te kunnen laten functioneren en te voldoen aan de genoemde watertaken op korte en lange termijn. Hierbij wordt vaak een afweging gemaakt tussen de kosten en het effect van de maatregel (vervanging en/of renovatie). Soms kiest men voor vervanging en soms voor renovatie. Zo wordt bij een wegreconstructie vaak eerder gekozen voor vervanging in combinatie met de aanleg van een gescheiden stelsel. Het wegdek is er immers al af, en een sleuf graven voor een nieuwe riolering is op dat moment relatief minder ingrijpend. Op een drukke weg of in een winkelstraat daarentegen is renovatie wellicht een betere optie, omdat het voor aanzienlijk minder overlast zorgt. Bij een enkele scheur in de leiding is ook reparatie zelfs vaak nog een mogelijkheid. Dat is vaak goedkoper dan renovatie.

Wanneer eenmaal is besloten wat er gedaan moet worden aan het riool, zal men overgaan tot het opstellen van een contract of bestek. Hierin staat precies beschreven wat er moet worden uitgevoerd. De gemeente nodigt vervolgens vaak een aantal bedrijven uit om zich in te schrijven voor deze opdracht. Dat heet “aanbesteding”. Het bedrijf dat aangeeft het werk voor de laagste prijs (of soms met het beste plan) te kunnen maken krijgt de opdracht.

Eenmaal opdracht, dan begint het echte werk: de Voorbereiding.....

Maar eerst nog even dit...... De gemeente beheert veruit het meeste riool en is daarmee onze grootste opdrachtgever, maar welke opdrachtgevers kennen we verder nog naast de gemeenten?

Antw: particulieren, bedrijven, rijksvastgoed (defensie), waterschappen, prorail, provincies

Vraag: Kun jij aangeven wie het meeste riool beheert (in volgorde van groot naar klein) 

02 Tekening lezen

Wat staat er allemaal op een tekening?

Wat is belangrijk om te weten?

1. Oriëntatie

2. Identificatie

3. Toepassing van de gegevens

Term oriëntatie

Oriëntatie is het bepalen op welke plaats het riool moet liggen.

In de tekening bepaal je de oriëntatie m.b.v.

1. Tekeningenhoofd / kader

2. Met de markering van het noorden. Noordpeil.

3. Straatbenaming en huisnummers.

Term indentificatie 

Gegevens waarmee de leiding vastgesteld kan worden. Met behulp van de identificatie kan je controleren of je de juiste  leiding gevonden hebt. 

In de tekening bepaal je de identificatie m.b.v.

1. Putnummers,  2. Puthoogte,  3. B.o.b. maten,

4. Leiding diameter,  5. Leiding type,  6. Materiaalsoort

Praktijk opdracht 

Standaard krijg je mee: een riooltekening van een gebied , een excellijst met straatnamen en rioolstrengen ofwel rioolleidingen weergeven als putnummers (van put x naar put y)

Opdracht

Vindt het te relinen riool op Tekeningnummer Z-21-131949-003 met onderstaande aanwijzingen en markeer deze met een cirkel.

Oriëntatie van de leiding

Het betreft de riolering haaks op straat Oude Boomgaard, zijstraat van Peuterdijk, evenwijdig aan huisnummers 21 t/m13

Indentificatie van de leiding

Het riool is gelegen tussen put HH185 met puthoogte 0.92 waarop drie leidingen aansluiten. Onze leiding sluit aan in deze put met een b.o.b. hoogte van –1.02. De put waar de leiding op aansluit is put HH164 met puthoogte 1.26 waarop twee leidingen aansluiten. Onze leiding sluit aan in deze put met een b.o.b. hoogte van –0.88. De genoemde maten zijn maten in NAP.

Uitwerking

Nu je de leiding hebt gevonden kan je de volgende gegevens aflezen over het soort leiding.

1. Het jaartal van in gebruik name

2. diameter van de leiding

3. Het soort materiaal.

Klopt de stromingsrichting die is aangegeven op tekening?

1. ja
2. nee

Waarom wil je de puthoogte weten?

Waarom is de diameter van het riool zo belangrijk?

Waarom wil je weten welke kant het water heen stroomt?

Open vragen 

1. De puthoogte is belangrijk voor het bepalen van de te gebruiken ladderlengte en eventuele te nemen veiligheidsmaatregelen.

2. De diameter en het soort leiding is belangrijk voor afstemmen van de afsluiters. Bepaling van de in te zetten frees en lichttrein.

  Extra controle of je de goede leiding hebt.

3. Stromingsrichting wil je weten om de afsluiter aan de aanvoerende kant plaatsen, zodat de leiding binnen je werk vak automatisch leegstroomt. Zet je de afsluiter aan de verkeerde kant dan zet je jezelf of een collega onderwater.

Reken met getallen

+ 3 - 2 =       1                                                       +3 - 5 = -2

- 3 - 2 =        -5                                                       -3 - 2 = -5

-3 - -2 = -1

-3 + -5 = -8

= 1

= -5

= -8

= -2

+3 - 2 

-3 - 2

+3 - 5

-3 + -5

Bereken het afschot tussen de twee putten

1. 34 cm
2. 32 cm
3. 36 cm
4. 38 cm

Hoeveel km rioolleiding renoveert GMB gemiddeld per jaar?

LET op: deze dia moet verplaatst worden naar net voorafgaand aan hoofdstuk voorbereiding/ uitvoering.

100 km per jaar

01 Riolering algemeen