1.2 Hoofdzinnen en bijzinnen - HZ met voegwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 1

1.2 Hoofdzinnen met voegwoord

Voegwoord

Je kunt van twee zinnen één zin maken. 

Ik kan niet naar school. Ik ben ziek.

Ik kan niet naar school, want ik ben ziek.

Voegwoorden - functie

en	opsomming
maar	tegenstelling
of	keuze
want	reden / oorzaak
dus	conclusie / gevolg

dit en dat

leuk, maar duur

snoep, of chips

te laat, want verslapen

verslapen, dus te laat

Voegwoord - woordvolgorde

en             maar             of             want             dus

Na deze voegwoorden: dezelfde woordvolgorde als in HZ. (pv = 2e plek)

Ze krijgt een telefoontje in de les, want haar kind is ziek geworden.

Ze krijgt een telefoontje in de les en niemand kan haar kind ophalen.

Ik weet het huiswerk niet, want gisteren ben ik niet in de les geweest.

Ik ben niet in de les geweest, maar nu wil ik het huiswerk wel maken.

Voegwoord - dus

Hier kan de woordvolgorde ook anders zijn (inversie). 

Ik ben ziek, dus ik kom vandaag niet. 

Ik ben ziek, dus vandaag kom ik niet. (inversie, 1e = rest / pv = 2e)

Ik ben ziek, dus kom ik vandaag niet. (inversie, 1e = niet rest)

Oefening 6

Sleep de juiste zinsdelen naar elkaar toe.

en - maar - dus - want - of

hij moet ook een formulier invullen.

hij heeft daar vandaag geen tijd voor.

hij moet vandaag tijd vrij maken.

de docent wil zijn niveau weten.

hij moet een certificaat van zijn niveau laten zien.

De nieuwe cursist moet een toets doen en

De nieuwe cursist moet een toets doen, maar

De nieuwe cursist moet een toets doen, dus

De nieuwe cursist moet een toets doen, want

De nieuwe cursist moet een toets doen, of

Oefening 7

Maak van deze woorden 1 zin. Gebruik het juiste voegwoord.

Morgen - wat later - ik - kom

+ ik - een afspraak - bij de tandarts - heb

Samen

morgen - Ik - naar de dokter - moet

+ hoofdpijn - heb - hele erge - ik

- Eerste zin maken

- Tweede zin maken

- Welk voegwoord past daartussen?

Vanavond - naar een verjaardag - moeten - we

+ hebben - we - helemaal - geen zin

Zondag - we - in het bos - wandelen - gaan

+ we - de hele dag - thuis - blijven

Oefening 8

Maak de zinnen af. 
Kijk goed naar het voegwoord: welke functie heeft die?

Ik volg deze cursus, want

Ik volg deze cursus, maar

Ik volg deze cursus en

Ik volg deze cursus, dus

Oefening 9

Maak de zinnen af. 

Let op! Soms moet je inversie gebruiken.

en - maar - of - want - (dus)

Samen

We gaan zaterdag naar het strand, daarom

- Kijk naar het voegwoord/zinsdeel

- Krijg ik inversie na dit voegwoord/zinsdeel?

(Inversie: zin begint niet met onderwerp, maar ander zinsdeel)

We gaan zaterdag naar het strand, want

Het wordt zondag mooi weer. Waarschijnlijk

Het wordt zondag mooi weer, maar

Oefening 10