3.3 kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

BS3 Kruisingen

Welk genotype is homozygoot dominant?

1. aa
2. Aa
3. arAr
4. AA

Homozygoot

Hetzelfde

de 2 allelen voor één erfelijke eigenschap zijn hetzelfde

Welk genotype is homozygoot recessief

1. aa
2. Aa
3. aA
4. ArAr

Heterozygoot

Verschillend

de 2 allelen voor één erfelijke eigenshap zijn verschillend

Dominant of recessief

Het allel wat bij een heterozygoot genotype tot uiting komt is dominant

Dominant allel = Bruin haar: hoofdletter

Recessief allel = Blond haar: kleine letter

Welk genotype is intermediar?

1. aa
2. Aa
3. aA
4. AwAw

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

B1 Genotype en fenotype

B2 Genen

B3 Kruisingen

B4 Stambomen

B5 Variatie in genotypen

B6 Evolutie

B7 Verwantschap

B8 DNA-technieken

Leerdoelen basisstof 3 Kruisingen

- Je kunt een kruisingsschema opstellen

- Je kunt bij een gegeven kruising genotypen en fenotypen van ouders en/of nakomelingen afleiden

Inleiding

Ouders geven erfelijke eigenschappen door aan hun nakomelingen. Welk genotype ze krijgen, hangt af van het toeval. Toch kun je de kans op een bepaalde eigenschap voorspellen.

Kruisen: twee ouders nakomelingen laten krijgen

P = De ouders (komt van parents)

F1 = 1e generatie nakomelingen (kinderen van de P) 

F2 = 2e generatie nakomelingen (kinderen van de F1)

denkstap

het gele mannetje heeft sowieso 2 recessieve allelen, want als er een dominant allel (voor zwarte vacht) aanwezig was in haar genotype, dan was ze zwart geweest.

Het gele mannetje is dus homozygoot recessief.

Uit het verhaaltje halen we...

vrouwtje = homozygoot dominant = zwart

mannetje = homozygoot recessief = geel

We schrijven op:

P: AA x aa

Opschrijven

P: AA x aa

geslachtcellen moeder: A 

geslachtcellen vader: a  

Opschrijven

P: AA x aa

geslachtcellen moeder: A  

geslachtcellen vader: a 

F1: 

genotype 100% Aa

fenotype 100% zwart

te maken schema:

Opschrijven

P: AA x aa

geslachtcellen moeder: A 

geslachtcellen vader: a 

F1: 

genotype: 100% Aa

fenotype: 100% zwart

P: Aa x Aa

geslachtcellen moeder: A of a

geslachtcellen vader: A of a

--> Schema maken

F2: 

genotype = 50% Aa, 25% AA, 25% aa

fenotype = 75% zwart, 25% geel

OF opschrijven als verhouding

Aa, AA en aa in een verhouding van 2:1:1

zwart en geel in een verhouding van 3:1

te maken schema:

Kansen en verhoudingen noteren

Kansen

genotype = 50%, Aa 25% AA, 25% aa

fenotypen = 75% zwart, 25% blond

Verhouding

Aa, AA en aa in verhouding 2:1:1 

zwart en blond in verhouding 3:1

Uitspreken als: "2 staat tot 1 staat tot 1"

Uitspreken als: "3 staat tot 1"

Opschrijven

P: AA x aa

geslachtcellen moeder: A 

geslachtcellen vader: a 

F1: 

genotype: 100% Aa

fenotype: 100% zwart

P: Aa x Aa

geslachtcellen moeder: A of a

geslachtcellen vader: A of a

--> Schema maken

F2: 

genotype = 50% Aa, 25% AA, 25% aa

fenotype = 75% zwart, 25% geel

OF opschrijven als verhouding

Aa, AA en aa in een verhouding van 2:1:1

zwart en geel in een verhouding van 3:1

te maken schema:

Kijkend naar dit kruisingsschema, wat is dan de kans op homozygoot dominant?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

Oefenen kruisingsopdracht

- Maak opdracht 1 en 2: Je mag overleggen 

Je mag je boek erbij gebruiken (BS3). Steek je hand op voor hulp.

- We gaan straks opdracht 1 en 2 gezamenlijk nakijken

Klaar? Start met het huiswerk: 

Opdr. 1 t/m 5 van 3.3 Kruisingen

Kruisingsopdrachten boekje

- Opdracht 1 en 2 klassikaal nakijken en verbeteren

- Daarna de rest van de opdrachten zelfstandig maken

Huiswerk

Huiswerk: Werkblad kruisingen af (en nagekeken) + BS3 opdracht 1 t/m 5

 

Moeder kat heeft een wittte vacht met genotype aa.

Vader kat heeft een zwarte vacht.

Ze krijgen in ieder geval 1 kitten met een witte vacht.

Vul de kruisingstabel in.

Moeder

Vader

A

a

a

a

Aa

Aa

aa

aa