leerjaar 3 hst 6 les 1

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

6.1 Wat is de overheid

6 Regelt Den Haad dat?

Leerdoelen

• Je leert wat de overheid, de gemeente, de provincie en het waterschap is en wat deze instanties doen
• Je leert wat het verschil tussen de particuliere en collectieve sector is.
• Je leert wat collectieve goederen en diensten zijn.
• Je leert wat subsidie en accijns is en je kunt hiermee berekeningen maken.

De overheid

De overheid bestaat uit:

De rijksoverheid

De provincie

De gemeente

Waterschap

Particuliere sector

De particuliere sector zijn bedrijven en organisaties die niet tot de overheid behoren. Daarnaast wil de particuliere sector graag winst halen, anders gaan ze failliet.

Voorbeelden van bedrijven en organisaties zijn:

1. De Albert Heijn;
2. De C&A;
3. Bol.com
4. De H&M;
5. De Jumbo

etc.

Collectieve sector

De overheid en instellingen die zorgen voor de sociale zekerheid noem je de collectieve sector. Zij zorgen voor voorzieningen waar iedereen gebruik van mag maken. 

Voorbeelden van instellingen binnen de collectieve sector zijn:

1. Scholen
2. Ziekenhuizen
3. UWV

De collectieve sector is er voor iedereen en levert goederen en diensten zonder hierbij winst te hoeven maken.

Collectieve goederen en diensten

Er zijn goederen en diensten waar alle burgers gebruik van kunnen maken. Deze worden geleverd door de collectieve sector. Ze worden door de overheid betaald en geleverd. Je noemde ze daarom collectieve goederen.

De overheid levert deze niet zonder reden, maar omdat:

1. Voor sommige van deze voorzieningen kun je niet iedereen apart laten betalen. Iedereen betaalt mee aan straatverlichting. Je kunt niet alleen de mensen laten betalen die er 's avonds gebruik van maken.
2. De overheid de kwaliteit ervan in eigen hand wil houden.
3. De overheid de voorzieningen betaalbaar wil houden voor iedereen.
   

Subsidie en accijns

Soms wil de overheid een bepaalde activiteit stimuleren. Denk aan zonnepanelen. Zonnepanelen helpen bij het bestrijden van de klimaatverandering. De overheid vindt het dus belangrijk dat mensen zonnepanelen aanschaffen. Zonnepanelen zijn alleen erg duur. De overheid probeert hun burgers te overtuigen om toch zonnepanelen te kopen, door bijvoorbeeld een stuk van de aanschafprijs achteraf terug te betalen. Dit heet een subsidie.

Als de overheid bepaalde activiteiten wil stimuleren, kan ze een subsidie geven. Dit is dus een financiële bijdrage van de overheid om burgers en bedrijven te steunen.

Denk bijvoorbeeld ook aan de huurtoeslag voor mensen die anders niet fatsoenlijk kunnen wonen. Ook dit is een subsidie.

Aan de slag met je huiswerk

Maken opdracht 1 t/m 12 inclusief de samenvatting van paragraaf 6.1