eindles

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

eindles

Syllabus Centraal eindexamen

https://www.examenblad.nl/2025/vmbo-gl/vakken/maatschappijvakken/aardrijkskunde-vmbo-gl-tl

Windrichtingen op aarde

Wind stroomt van H -> L

Let op: de aarde draait om zijn eigen as

Gevolg: wind heeft een afwijking!

Wet van Buys Ballot:

Noordelijk Halfrond: wind draait naar rechts

Zuidelijk Halfrond: wind draait naar links

Op de kaart zie je de grote windsystemen op aarde. Door de Wet van Buys Ballot krijgt wind een afwijking. 

NH: afwijking naar rechts

ZH: afwijking naar links

Let op: ALTIJD KIJKEN MET DE WIND IN JE RUG!

Windsysteem op aarde

Kringloop van lucht: windsysteem

Wind stroomt van H -> L

lage luchtdruk gebieden ( L )	hoge luchtdruk gebieden ( H )
- rond de evenaar - rond 60° NB - rond 60° ZB	- poolgebieden - rond 30° NB - rond 30° ZB

Verschillende irrigatietechnieken:

• Oppervlakte-irrigatie
• Beregening
• Druppelirrigatie

Verzilting

Landdegradatie

Degradatie: 

In sport: naar een lagere competitie

In werk: lagere functie

Landdegradatie: Aantasting van natuurlijke hulpbronnen in een landschap die het vermogen van bodem en grond verminderen om gezond voedsel, zoet water en brandhout te produceren (boek).

Of:

Verandering van het landschap, waardoor het minder produceert (voedsel, hulpbronnen e.d.)

Klimaat verschillen verklaard

Hoogteligging - hooggebergteklimaat op grote hoogte

Regenschaduw:

zeer weinig neerslag

lijzijde:

droge lucht zakt naar beneden

loefzijde:

 kant waar de wind vandaan komt

natte lucht, neerslag

Lange kringloop

- water verdampt uit zee

- Neerslag valt op land

• Sneeuw wordt vastgehouden door gletsjers
• regen infiltreert in de bodem-> grondwater

Afstroming: 

water stroomt altijd naar het laagste punt--> zee

snelheid van afstroming is verschillend; hangt nauw samen met grondsoort en of reliëf

Debiet/Regiem

Het debiet is de gemiddelde afvoer water van een rivier per tijdseenheid. 

Het regiem is de schommeling 

in de afvoer van water per jaar.

Nationaal Deltaprogramma

Na hoogwater in 1993 en 1995

• dijkversterking
  
• rivierverruiming
  
• natuurontwikkeling
  

 2007 Deltaprogramma: rivier moet meer ruimte krijgen 

Fase 1

Fase 1: 

Hoge geboortecijfers.

Hoge sterftecijfers.

Natuurlijke bevolkingsgroei: stabiel of langzame toename.

Fase 2

Fase 2: 

Hoge geboortecijfers

Snel dalende sterftecijfers.

Natuurlijke bevolkingsgroei: hele snelle ..bevolkingstoename

Fase 3

Fase 3: 

Snel dalende geboortecijfers.

Langzaam dalende sterftecijfers..

Natuurlijke bevolkingsgroei: groei wordt langzaam minder.

Fase 4

Fase 4: 

Lage geboortecijfers.

Lage sterftecijfers.

Natuurlijke bevolkingsgroei: weinig of geen groei.

Fase 5

Fase 5: 

Dalende geboortecijfers.

Stijgende sterftecijfers.

Natuurlijke bevolkingsgroei: langzame ..bevolkingsafname..

Demografisch transitiemodel

Demografische transitie = De overgang van hoge geboortecijfers en hoge sterftecijfers naar lage geboortecijfers en lage sterftecijfers

https://www.youtube.com/watch?v=7y6wjMGlmr8&feature=em-uploademail&fbclid=IwAR11-bXWZpNVYj9ENWtu4orv_xikN5uFbc5eLJHH6mrF8yJhVZIl37VdYj0

Fase 1

• Hoog geboortecijfer
• Hoog sterftecijfer

  = bevolking blijft gelijk

Fase 3

• Daling geboortecijfer
• Laag sterftecijfer

  = bevolking groeit

Fase 2

• Hoog geboortecijfer

• Daling sterfecijfer

  = bevolking groeit

Fase 4

• Laag geboortecijfer
• Laag sterftecijfer

 = bevolking blijft gelijk (of krimpt)

 drempelwaarde

Reikwijdte = maximale afstand die klanten willen afleggen voor een voorziening

Drempelwaarde = minimum aantal klanten dat een voorziening nodig heeft. 

Door bevolkingskrimp verdwijnen voorzieningen met een lage drempelwaarde van het platteland. 

Lage drempelwaarde

• bakker
• buurtsuper
• basisschool

Hoge drempelwaarde

• museum
• ziekenhuis
• concertzaal
  
  

Agglomeratie

Wanneer een stad vast groeit aan andere plaatsen in de buurt ontstaat er een agglomeratie. 

Dit is een centrale stad met daaraan vastgegroeide voorsteden. 

Hukou-systeem

Je moet blijven wonen waar je bent geboren.

Heb je geen Hukou dan ben je illegaal. Je hebt geen recht op:

• onderwijs
• gezondheidszorg
• huis
• uitkering