Hoofstuk 7 - Weet je het nog + 7.1 (2025)

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 7  

Wie heeft het voor het zeggen?

Weet je het nog?

WELKOM!

Presentatie:

Doelen van deze les

H7 Wie heeft het voor het zeggen? + 7.1: Wat is de overheid?

Oefening/verwerking:  

H7 Weet je het nog? + 7.1: Wat is de overheid?

Evaluatie:

Zijn de lesdoelen behaald?

Doelen van deze les

Productdoelen:

Je kunt de 4 overheidslagen noemen en beschrijven waarvoor zij verantwoordelijk zijn

Je kunt uitleggen met wat voor financiële maatregelen de overheid ons gedrag kan beïnvloeden

Je kunt uitleggen waarom de overheid zorgt voor collectieve goederen

Je kunt het verschil tussen de collectieve en particuliere sector uitleggen

Je kunt uitleggen waarom de overheid soms taken privatiseert

Procesdoel:

Je kunt je eigen mening toelichten

Wat voor zaken regelt de overheid?

De overheid

De overheid bestaat uit:

1. Het rijk                             Centrale overheid
2. Provincies                      Lagere overheden
3. Gemeenten                  
4. Waterschappen           

De overheid is o.a. verantwoordelijk voor de wetten, goede voorzieningen, infrastructuur, belastingen, subsidies, uitkeringen en nog veel meer.

Zuiveren water

Dijken

Jeugdzorg

paspoort

Wetgeving

Leger

Indeling grondgebied

infrastructuur

Het Rijk

Provincie

Gemeente

Waterschappen

Wie werkt voor de overheid?

1. wethouder
2. advocaat
3. verkoper
4. loodgieter

De overheid geeft geld uit aan bv. duurzaamheid, gezondheidszorg, infrastructuur en onderwijs.
Waaraan moet de overheid volgens jou extra geld uitgeven?

Accijns

De overheid heft accijns op het verbruik van bepaalde goederen. 

Accijns is een extra belasting op tabak (zoals sigaretten), alcohol en brandstof (zoals benzine). 

Gebruikers hiervan moeten er dus extra geld voor betalen. 

Waarom accijns? -> om te ontmoedigen

Willen ze iets juist aanmoedigen? -> subsidie

Accijns en subsidie

Wil de overheid iets afremmen?

Wil de overheid iets stimuleren?

Accijns

Subsidie

Rekenen met accijns en btw

Een sigaret kost €0,45.  Hiervan is €0,27 accijns en €0,09 btw. 

Bereken:

Hoeveel procent van de prijs bestaat uit accijns? 

Hoeveel procent van de prijs bestaat uit btw? 

Rekenen met accijns en btw

Een sigaret kost €0,45.  Hiervan is €0,27 accijns en €0,09 btw. 

Hoeveel procent van de prijs bestaat uit accijns? 

€0,27 : €0,45 x 100 = 60%

Hoeveel procent van de prijs bestaat uit btw? 

€0,09 : €0,45 x 100 = 20%

Accijns

Subsidie

Dit ontvang je van de overheid

Dit betaal je via de winkelier aan de overheid

Stimuleert mensen om iets te kopen

Het doel is dat zo min mogelijk mensen deze producten kopen.

Sigaretten

Alcohol

Diesel en benzine

Het isoleren van je huis

Museumbezoek

Een vast bedrag per eenheid die je koopt

Verwerking

Wat: Maak de opdrachten van H7 Weet je het nog? op blz. 188 

Hoe: Alleen of in tweetallen

Tijd: 5 minuten

Resultaat: De opdrachten zijn gemaakt en de kennis is weer opgehaald.

Klaar: lees paragraaf 7.1

Stimuleren of afremmen

Met maatregelen kan de overheid de Nederlandse economie beïnvloeden.

Gedrag stimuleren door:

- subsidie geven, bijvoorbeeld voor innovatie (= nieuw product / nieuwe productiemethode)

Gedrag afremmen door:

accijns heffen (alcohol, tabak, brandstof)

milieuheffing laten betalen (voor bedrijven die milieuschade veroorzaken)

energiebelasting heffen (op verbruik van stroom en gas)

Collectieve goederen

= voorzieningen voor iedereen, betaald en geleverd door de overheid.

Redenen waarom de overheid die voorzieningen levert:

• niet iedereen apart laten betalen
  
• kwaliteit in eigen hand houden
  
• voor iedereen betaalbaar blijven
  

Bijvoorbeeld: Onderwijs, rechtspraak, brandweer

Overheid, burgers en bedrijven

Collectieve sector:

overheid en instellingen voor sociale zekerheid, zoals UWV

geen doel om winst te maken

Particuliere sector:

burgers en bedrijven

bedrijven wel doel om winst te maken

Overheidstaak of niet?

Bij privatiseren verkoopt de overheid een dienst of activiteit aan de particuliere sector.

Redenen om te privatiseren:

• taken geen verantwoordelijkheid meer voor overheid
  
• bedrijven doen het beter en/of goedkoper

Overheid gebruikt soms marktwerking:

• bedrijven concurreren op prijs / kwaliteit om overheidstaak uit te voeren
  
• overheid betaalt het beste / goedkoopste bedrijf
  

Verwerking

Wat: Maak de opdrachten van 7.1: Wie heeft het voor het zeggen op bladzijde 190 t/m 193

Hoe: Alleen of in tweetallen

Tijd: De rest van de les

Resultaat: De opdrachten zijn gemaakt en de kennis is weer opgehaald.

Klaar: Kijk de opdrachten na!

Evaluatie

Doelen van deze les:

Je kunt de 4 overheidslagen noemen en beschrijven waarvoor zij verantwoordelijk zijn

Je kunt uitleggen met wat voor financiële maatregelen de overheid ons gedrag kan beïnvloeden

Je kunt uitleggen waarom de overheid zorgt voor collectieve goederen

Je kunt het verschil tussen de collectieve en particuliere sector uitleggen

Je kunt uitleggen waarom de overheid soms taken privatiseert

Huiswerk: afmaken en nakijken H7 Weet je het nog? + 7.1: Wat is de overheid?

assets-manager.production.infinicloud.app

assets-manager.production.infinicloud.app