H 3:Koning en parlement, 1814 - 1848

Overgang 18e > 19e eeuw in Nederland:
  • 1795: Begin 'Franse Tijd':
  • Franse troepen veroveren de Republiek >
  • Stadhouder Willem V vlucht (Eng)
  • Patriotten aan de macht geholpen 
  • Verlichtingsidealen > nieuwe grondwet:
  • gelijkheid van de burgers voor de wet
  •  scheiding der machten:
  •  - wetgevende (parlement)
  •  - uitvoerende (regering)
  •  - rechterlijke (onafhankelijke rechters)
  •  - algemeen mannenkiesrecht (20 >)
Stadhouder Willem V
1 / 19
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 19 slides, with text slides and 6 videos.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

Overgang 18e > 19e eeuw in Nederland:
  • 1795: Begin 'Franse Tijd':
  • Franse troepen veroveren de Republiek >
  • Stadhouder Willem V vlucht (Eng)
  • Patriotten aan de macht geholpen 
  • Verlichtingsidealen > nieuwe grondwet:
  • gelijkheid van de burgers voor de wet
  •  scheiding der machten:
  •  - wetgevende (parlement)
  •  - uitvoerende (regering)
  •  - rechterlijke (onafhankelijke rechters)
  •  - algemeen mannenkiesrecht (20 >)
Stadhouder Willem V

Slide 1 - Slide

Napoleon Bonaparte:
  • machthebber in Frankrijk vanaf 1799
  • versterkte de greep op de Republiek 
  • 1806-1810: Koninkrijk Holland olv
  • Lodewijk Napoleon (broer van)
  • 1810-1813: departement van Frankrijk
  • 1813: slag bij Leipzig > Napoléon verslagen
  • Van Hogendorp: 'Oranje Boven' >
  • stadhouder Willem VI > 
  • koning Willem I

Slide 2 - Slide

Korte documentaire over het aan de macht komen van Willem I
(schooltv)
3 minuten

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

Koning Willem I
1814 - 1840
  • nieuwe grondwet (1814) >
  • constitutionele monarchie
  • 1815: Slag bij Waterloo >
  • Napoléon definitief verslagen >
  • Congres van Wenen:
  • Nederland en België samengevoegd
  • Staten-Generaal:
  • 1e Kamer (adel, door koning benoemd) en 
  • 2e Kamer (rijke burgers, getrapt gekozen)


Slide 5 - Slide

Macht Willem I erg groot:
1. kon wetsvoorstellen 2e Kamer negeren
- 'Koninklijke Besluiten' :
- geen goedkeuring parlement nodig
2. gezag over leger/vloot en
3. koloniën/ buitenlandse zaken
4. benoemen en ontslaan ministers 
5. invloed op benoeming rechters

Overal in Europa 'Restauratie' =
herstel macht koningen1



Slide 6 - Slide

Slide 7 - Video

Belgische Opstand
(1830)
  • Vanaf 1830 problemen voor Willem I
  • Zuidelijk Nederland ontevreden:
  • - autoritaire regeerstijl Willem I
  • - achterstelling katholieken >
  • onlusten in Brussel > Opstand >
  • leger ingezet door Willem I (1830)
  • Tiendaagse Veldtocht (1831) een ramp >
  •  Verdrag van Londen:
  • België onafhankelijk koninkrijk (1839)
  • Noorden: 'Koninkrijk der Nederlanden'
Van Speijk: 'Dan maar liever de lucht in'

Slide 8 - Slide

Documentaire over Belgische Opstand
'Canon van Frank Lammers'
20 minuten

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Video

Einde regeerperiode Willem I:
  • Afscheiding België > grondwetsherziening:
  •  - Strafrechterlijke ministeriële verantw.
  •  - contraseign verplicht 
  •  Willem I was tegen >
  •  afstand van de troon
  •  naar Berlijn met zijn nieuwe vrouw:
  •  Henriëtte d' Oultremont
  •  katholiek en Belgische ....
  •  1843: Willem I sterft (beroerte) 

Slide 11 - Slide

1848: Revolutiejaar in Europa
  • na 1815: Restauratie > onvrede in Europa 
  • Ook in Nederland grote problemen  jaren '40:
  • - schatkist bijkans leeg door Belgische afscheiding
  • - hongersnood door mislukte oogsten ('45)
  •  - roep om meer democratie ('liliputters')
  • - revolutie dreigingen in geheel Europa >
  • Grondwetswijziging van Thorbecke:

Slide 12 - Slide

documentaire:
Grondwetswijziging 1848 (3 min)

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Video

Onderdelen Grondwet van Thorbecke (liberaal):
  • begin parlementaire stelsel: beperking macht vorst tgv: parlement
  • 1e Kamer: getrapt gekozen 
  • 2e Kamer: dmv censuskiesrecht directe gekozen
  •  Koning werd onschendbaar
  •  Ministers moesten verantwoording afleggen aan volksvertegenwoordiging 
  •  rechten parlement werden uitgebreid:
  •  amendement, interpellatie, enquête (naast budget- en initiatiefrecht)
  •  Burgerrechten  werden uitgebreid: 
  •  vrijheid van drukpers, meningsuiting, onderwijs, vereniging en vergadering
  •  Ook: Scheiding van kerk en staat

Slide 15 - Slide

documentaire:
De grondwetswijziging van Thorbecke (3 minuten)

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

documentaire:
 De Nederlandse grondwet
Schooltv (15 minuten)


Slide 18 - Slide

Slide 19 - Video